روزنامه آرمان ملی
1401/04/14
تله استراتژیک برای فشار به ایران
آرمان ملی- احســــان انصاری: «دولت اگر امروز نیز توافق کند دستاوردی کمتر از آنچه در برجــــام سال2015 دولت ایران به دست آورد به دست خواهد آورد. دولت امروز قصد دارد با طرف مقابل توافق کند.» جملات ذکر شده اظهارات دکتر مهــــدی مطهرنیا تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «آرمـــان ملی» است. مطهـــرنیا در این گفت‌وگو به بررسی مهم‌ترین چالش‌های پیش روی برجام و مذاکرات هسته‌ای بین ایران و غرب می‌پردازد که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. چرا وضعيت برجام روز به روز پيچيده‌تر مي‌شود؟آيا رويکردي که دولت در برابر مذاکرات در پيش گرفته مي‌تواند ايران را به اهداف خود برساند؟ در اين زمينه چه چالش‌هايي وجود دارد؟نخستين کاري که دولت بايد انجام مي‌داد اين بود که محيط داخلي سياست را به محيط بين‌المللي متصل مي‌کرد. در سياست هم محيط بيروني بر محيط دروني و هم محيط دروني بر محيط بيروني تأثيرگذار است و قطع اين رابطه پيامدهاي منفي به‌همراه خواهد داشت. در عرصه داخلي براي دولتي که شعار انقلابي بودن مي‌دهد و به دنبال احياي گفتمان انقلابي‌گري است و مذاکره ايران و آمريکا و قدم زدن محمد جواد ظريف با جان کري را در مذاکرات برجام نوعي سازش قلمداد مي‌شود. مقام معظم رهبري در سال2015 و پس از امضاي برجام شروطي را براي اجراي برجام مطرح کردند که در نهايت به انجام نرسيد. اين در حالي بود که با خروج آمريکا از برجام در زمان رياست‌جمهوري ترامپ برخي از آتش زدن برجام سخن گفتند. البته ايران در برجام باقي ماند و تا به امروز نيز اين وضعيت ادامه داشته است. ترور سردار سليماني و با توجه به مصوبه مجلس شوراي اسلامي در زمينه خروج از پروتکل الحاقي و روي کار آمدن دولت ابراهيم رئيسي باز هم موجب نشد ايران از برجام خارج شود.
آيا به اين دليل است که توافق برجام تا به اين اندازه به تأخير افتاده است؟ دولت در نهايت چه تصميمي در اين زمينه خواهد گرفت؟
واقعيت اين است که دولت اگر امروز نيز توافق کند دستاوردي کمتر از آنچه در برجام سال2015 دولت ايران به دست آورد به دست خواهد آورد. دولت امروز قصد دارد توافق کند. ايالات متحده آمريکا به عنوان يک ابرقدرت اتمي چندان اهميتي به انرژي صلح آميز هسته‌اي و يا حتي داشتن بمب اتمي نمي‌دهد. با اين وجود پرونده هسته‌اي به يک تله استراتژيک براي مطرح کردن ايران و ايجاد فشار به تهران تحت لواي نظام جمهوري اسلامي است. به همين دليل آمريکا از اين حربه استفاده کرده و همواره ايران را در نظم منطقه‌اي و جهاني زير پرسش قرار داده است. تثبيت تئوري جنگ نامتعادل به سمت و سوي آنچه اکنون مي‌بينيم به نوعي تبديل آن به يک قوه استراتژيک است.
دولت عنوان مي‌کند بدون گره زدن اقتصاد کشور به برجام تلاش خواهد کرد وضعيت معيشتي مردم را بهبود ببخشد. آيا اين رويکرد در نهايت به نتيجه خواهد رسيد؟ دولت چه تصميمي درباره مذاکرات و برجام خواهد گرفت؟
دولت مي‌خواهد وضعيت موجود را حفظ کند. به عبارت ديگر حفظ وضعيت موجود بهترين کار براي دولت است. با اين وجود رئيسي تلاش مي‌کند مذاکرات را با همين روندي که در پيش گرفته ادامه بدهد. کشورهاي غربي نيز روند فرسايشي مذاکرات را معطوف به گريز ايران از توافق و رسيدن به سلاح هسته‌اي قلمداد مي‌کند. به همين دليل نيز تحريم‌ها را افزايش مي‌دهند. با افزايش تحريم‌ها نيز جمهوري اسلامي تحت فشار اقتصادي بيشتر قرار مي‌گيرد. از طرف ديگر اگر دولت در چنين شرايطي به يک توافق دست پيدا نکند بايد منتظر فشارهاي بيشتر و ائتلاف منطقه‌اي و جهاني عليه تهران باشند. طرف مقابل به دنبال بازي کيش و مات است و به همين دليل بايد اين مسأله را مورد نظر قرار داد.
مذاکرات پنهاني و کشورهايي که به دنبال ميانجي‌گري بين ايران و کشورهاي غربي هستند چه نقشي در آينده برجام خواهند داشت؟ آيا اين کشورها مي‌توانند در نهايت سرنوشت برجام را تغيير بدهند؟
مذاکرات اخير نسبت به گذشته مستقيم‌تر شده است. با اين وجود مذاکره بين ايران و غرب انتظارات فزاينده بيشتري را براي ايران به‌همراه خواهد داشت تا به سمت پذيرش توافق حرکت کند. اين در حالي است که طرف مقابل برخي درخواست‌هاي ايران در مذاکرات اخير را رد کرده و خواهان اين است که ايران الزامات بيشتري را بپذيرد. تئوريسين مانند کسينجر بازگشت به مذاکرات را امري نامطلوب ارزيابي مي‌کند و خواهان آن است که اين مذاکرات به نتيجه‌اي قوي‌تر از برجام منجر شود. اين مسائل نشان مي‌دهد که ميانجي‌گري‌هايي که صورت مي‌گيرد نتوانسته به آن شکلي که انتظار مي‌رود گره بسته مذاکرات را باز کند. نکته مهم در اين زمينه اين است که پيامدهاي بيم و هراسي که در مذاکرات وجود دارد در آينده متوجه کدام‌يک از پايتخت‌ها خواهد شد؛ تهران يا واشنگتن؟ کدام‌يک از کشورها بيشتر از يک توافق موقت بهره خواهند برد. بايدن قصد دارد با بازگشت به برجام نه‌تنها يک برگ برنده انتخاباتي براي رقابت با جمهوري خواهان در اختيار داشته باشد بلکه تلاش خواهد کرد در قالب برجام و تهديد به استفاده از مکانيسم ماشه فشارها را عليه ايران همچنان ادامه بدهد. بايدن با اين حربه اين نکته را در بين افکار عمومي آمريکا و جهان القا خواهد کرد که موفق شده اشتباه ترامپ را جبران کند و با رويکردي که در پيش‌گرفته ايران را کنترل کند. اين در حالي است که ايران با پذيرش برجام و بازگشت به تعهدات برجامي خود در نقطه‌اي قرار خواهد گرفت که در سال2015 قرار داشت و برخي در آن زمان اين توافق را ترکمانچاي خوانده بودند. به نظر مي‌رسد در صورت توافق موقت همه تحريم‌ها عليه ايران برداشته نخواهد شد، بلکه تنها تحريم‌هاي هسته‌اي برداشته خواهد شد. از سوي ديگر احتمال اينکه تعهد لازم براي عدم خروج مجدد آمريکا از برجام به دست نخواهد آورد.
نقش مذاکره کنندگان در سرنوشت مذاکرات تعيين کننده است. به چه ميزان روشي که مذاکرات کنندگان در مذاکرات دنبال مي‌کنند را مثبت ارزيابي مي‌کنيد؟
آنچه مي‌توان در اين زمينه عنوان کرد نسبي است. در دو دولت حسن روحاني بسياري از مخالفان برجام تحت عنوان دلواپسان تلاش زيادي کردند که برجام به نتيجه نرسد. کار حتي به‌جايي رسيد که برخي از نمايندگان به‌صورت نمادين برجام که يک سند بين‌المللي بود را در مجلس شوراي اسلامي آتش زدند. نکته جالب اين است که کساني که برجام را آتش زدند امروز براي حفظ برجام در حال مذاکره هستند. بدون ترديد اين رفتار در ايران براي استراتژيست‌هاي آمريکايي معنادار است. اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد که بايدن در جامعه آمريکا جايگاه متزلزلي دارد و رياست‌جمهوري وي براي مردم آمريکا با کمترين جذابيت همراه بوده است. بايدن و دموکرات‌ها در شرايط کنوني وضعيت رقابت شديد انتخاباتي با جمهوري خواهان بر سر کرسي‌هاي کنگره آمريکا و انتخابات رياست‌جمهوري2024 قرار دارند. اين اتفاقات در حالي رخ مي‌دهد که رقيب اصلي بايدن يعني ترامپ موفق شده جايگاه بسيار مناسبي براي خود ايجاد کند. اين وضعيت ماجراي مذاکرات را پيچيده مي‌کند. در چنين شرايطي ايران شروطي را براي رسيدن به توافق مطرح کرده که يکي از مهم‌ترين آنها دادن تضمين براي عدم خروج مجدد روساي جمهور آينده آمريکا از برجام است.
سایر اخبار این روزنامه
رواج «شرخــری» در بــازار اجــاره
نشستـــه درغبــــار
منـــاظره یا هیاهـــو؟
تداوم رکود در سایه کمبود نقدینگی
گعده با رفقـــا؛جنب بــاغ ملـــی!
تله استراتژیک برای فشار به ایران
دولت به دنبال توسعه ارتباطات با شبکه نخبگاني در عرصه‌هاي مختلف است
گفت‌وگوي وزير خارجه استراليا و گروسي درباره برنامه هسته‌اي ايران
شرط شرطی نشدن اقتصاد
لطفا آدرس غلط ندهید!
آیا اقامت اتباع خارجی قانونمند میشود؟
