روزنامه ایران: بهبود وضعیت ازدواج با تغییر الگوی ذهنی

1401/04/15

بهبود وضعیت ازدواج با تغییر الگوی ذهنی - فرهنگی

ازدواج، امر مقدسی است که در سال‌های اخیر به دلایل عدیده با مخاطراتی جدی روبه‌رو شده است. حالا با سیاستگذاری‌ها و کارشناسی‌های تخصصی در این حوزه ازدواج به رشدی تصاعدی رسیده است. هیچ شکی نیست که هر جوانی با رسیدن به بلوغ عقلی دوست دارد شریک و همسری در زندگی داشته باشد، مگر اینکه برخی چالش‌ها در مسیر اجازه این کار را به او ندهد. متأسفانه برخی عوامل اقتصادی بازدارنده در این چند سال اخیر، در موضوع فرهنگ نیز ورود کرده و کم کم فرهنگ ازدواج را به سمت سنین بالا سوق داده است. به دلیل اهمیت بالای موضوع در هفته جاری که هفته ازدواج است، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور با بیان اینکه دولت به عنوان کارگزار نظام اسلامی خود را موظف به حمایت از امر ازدواج می‌داند، برای تسهیل پرداخت وام ازدواج به جوانان، در اختیار قرار دادن امکانات و مراکز فرهنگی دولتی برای ازدواج جوانان و نیز تحویل زمین و پرداخت تسهیلات به خود جوانان برای ساخت مسکن در راستای تسهیل ازدواج دستورات ویژه‌ای صادر کرد. وحید یامین‌پور، دبیر شورای عالی جوانان نیز چند روز پیش از افزایش ۲۵ هزار موردی میزان ازدواج در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ خبر داده، یعنی به بیانی دیگر از شیب نزولی آمار ازدواج گامی رو به جلو نهاده‌ایم و این رقم نویدبخش مثبت بودن سیاستگذاری‌ها در این حوزه است اما کارشناسان و متخصصان این حوزه معتقدند که همچنان برخی معضلات وجود دارد که می‌تواند ما را نسبت به احتمال بازگشت آمار به شکل سال‌های قبل نگران کند.
سینا کلهر معاون وزیر ورزش و جوانان با اشاره به اینکه دو جریان کلان در موضوع ازدواج دخیل هستند، به «ایران» می‌گوید: جریان اقتصادی و فرهنگی در موضوع ازدواج همگرا شده‌اند و همپوشانی پیدا کرده‌اند، از این رو فشار و قدرت بازدارندگی آنها نیز بالاست، فارغ از اینکه کدام یک مؤثرتر هستند، هر دو با یکدیگر عمل می‌کنند.
حال سؤالی اینجا مطرح می‌شود که چطور می‌شود در چنین وضعیتی جوانان را به ازدواج تشویق کرد؟ چه با ازدواج و چه بی‌ازدواج مشکلات وجود دارد، در هرحال مضیقه‌ها و مشکلات فکری آزاردهنده هستند. چرا باید ازدواج کرد؟ کلهر در پاسخ به این سؤالات، توضیح می‌دهد: انتخاب و ازدواج درست، توصیه کارشناسان است. با هم کفو و همراه و همسر می‌توان راحت‌تر از سد مشکلات عبور کرد. کسی که قرار است به عنوان شریک زندگی انتخاب شود، باید تناسب حداقلی را داشته باشد، قطعاً دونفره راحت‌تر می‌توان با شرایط مواجه شد، در غیر این صورت هدف مورد نظر حاصل نمی‌شود. اگر انتخاب متناسب با وضعیت فرهنگی، اقتصادی و دینی باشد، امکان طی مسیر به راحتی پیش می‌آید از سویی دیگر ازدواج از جمله باورهای بنیادی جامعه ومیراث فرهنگی ماست، گشایش‌های مادی و اقتصادی افراد عمدتاً بعد از ازدواج اتفاق می‌افتد و نگرانی از شرایط در خیلی مواقع بی‌مورد است.
به گفته معاون وزیر ورزش و جوانان، از جمله نکات مهم در امر ازدواج به ساختارهای کلان دولت بازمی‌گردد و دولت باید بتواند برخی مشکلات را به شکل مؤثری برطرف کند. در مورد بحث وام هم باید رقم وام ازدواج با افزایش قیمت‌ها تناسب داشته باشد. به خاطر داشته باشید که نیروی جوانی باز نمی‌گردد، نیرو و انرژی با همراهی یک فرد مناسب می‌تواند زندگی را در مسیر درست بنا کند. نباید بهانه‌های مختلف سبب شود، زمان از دست برود و انتخاب‌ها سخت‌تر و گزینه‌ها کمتر شود. با افزایش سن این قبیل مشکلات پیش می‌آیند. چند سال پیش در مرکز پژوهش‌های مجلس طرحی را دنبال کردم که بیانگر کاهش تجملگرایی هم در مهریه و هم در جهیزیه و محل زندگی، هم چنین انتظارات طرفین از یکدیگر با هدف افزایش نرخ ازدواج بود، به دلیل شرایط کرونایی این نهضت ملی صورت گرفت اما در نهایت باید این اتفاق ماندگار شود، در عین حال هم با شروع زندگی لازم است، توقعات کاهش پیدا کند تا عاملیت و اراده بتواند قدرت بیشتری داشته باشد.
حسین میرزایی، مردم‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره ازدواج معتقد است: ازدواج را شاید بتوان جزو آن دسته از پدیده‌هایی دانست که طبیعت را با همه سادگی‌اش به فرهنگ با همه پیچیدگی‌هایش پیوند زده است. ازدواج به عنوان ریشه تشکیل خانواده به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی، یکی از پیچیده‌ترین روابط میان دو جنس را در جهان طبیعت رقم زده است که دارای ابعاد و پیامدهای زیستی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی است. با تحولات بزرگ سیاسی، فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی و فناورانه در دهه‌های اخیر، پدیده ازدواج در ایران، مانند همه جای دنیا با تحولات و تغییرات خاصی مواجه بوده است. پیچیدگی دنیای جدید و سبک زندگی غالب و ترویج شونده در دنیا، افراد را به فردگرایی‌های افراطی سوق داده به نحوی که ‌نرخ ازدواج ‎جوانان در ایران از سال ۸۷ تا ۹۸ (به استثنای سال ۹۳) همواره دارای شیب نزولی بوده است. اما پس از سال‌ها، در سال ۹۹ نمودار نرخ ازدواج به میزان ۵ درصد صعودی می‌شود و این سیر در سال 1400 هم ادامه پیدا می‌کند.
به گفته این استاد دانشگاه، نرخ افزایشی ازدواج در شرایطی در کشور اتفاق می‌افتد که همه‌گیری بیماری کرونا بر ایران و جهان سایه افکنده بود. در این شرایط، شاید بتوان دلیل اصلی این تغییر روند ازدواج را در تغییر سبک زندگی افراد در ایران جست و جو کرد. برگزاری مراسم ازدواج در چند دهه گذشته رو به تجمل‌گرایی افراطی گذاشته بود، به نحوی که حتی خانواده‌های کمتر برخوردار نیز با رفتن زیر بار وام‌ها و قرض‌های کلان، از این قافله عقب نمی‌ماندند. اما کرونا نگاه به زندگی را تغییر داد. خود این افزایش نسبی ازدواج در دورانی که از نظر اقتصادی جامعه دچار مشکلات جدی شده بود، نشان‌دهنده اهمیت فاکتورهای اجتماعی- فرهنگی در کنار اقتصاد است. در بیشتر پژوهش‌ها، گرانی، تهیه مسکن، بیکاری و نبود گزینه خوب، چهار عامل اصلی ازدواج دیر هنگام یا امتناع از ازدواج تشخیص داده می‌شوند.
میرزایی ادامه می‌دهد: گزارش‌ها عنوان می‌کنند در صورتی که روند موجود تغییر نکند و افراد از نظر اقتصادی توانمند نشوند روند ازدواج افزایشی نخواهد ماند و شکل‌گیری خانواده‌های جدید با مشکل روبه‌رو خواهد شد. اما نکته‌ای در یکی از پژوهش‌ها بسیار مهم تلقی می‌شود که در تصمیم‌گیری‌ها به آن توجه کافی نشده است، 30 درصد از افراد عنوان کرده‌اند که حتی در صورت بهبود وضعیت اقتصادی نیز هرگز ازدواج نخواهند کرد. این خط بطلانی بر این باور است که اقتصاد دلیل اصلی امتناع از ازدواج و تأخیر آن در بین همه افراد است.
این درست است که ناامنی اقتصادی شرایط را برای ازدواج سخت کرده اما، با توجه به بیان نظرات دکترمیرزایی و آمارهای ارائه شده، نباید فراموش کنیم که تغییر سبک زندگی و تغییر نگرش ما به زندگی، ازدواج را از آنچه هست، دشوارتر کرده است.
او به گذشته اشاره کرده و توضیح می‌دهد: زندگی مشترک بسیاری از پیشینیان ما در شرایط به مراتب بدتر اقتصادی به نسبت این دوران آغاز شده است زیرا نگرش به زندگی مشترک با نگرش امروزی که با فرهنگ مصرف و تجمل گره خورده قرابتی نداشته است. به عبارتی، الگوی زندگی تجملی و مصرف‌گرا از یک سو و فردمحوری مزمن که در جهان سرمایه محور بیش از هر چیزی رخ می‌نماید از سوی دیگر، اجازه حس خوشبختی دراز مدت در کنار دیگری و امکان تشکیل زندگی مشترک را از جوانان گرفته است. تغییر این الگوهای ذهنی-فرهنگی است که می‌تواند روند رو به رشد ازدواج و بقای آن را تضمین کند.
میرزایی اضافه می‌کند: در شرایط کنونی، ازدواج بموقع جوانان و فرزندآوری از آن موضوع‌هایی است که برای کشور ما حیاتی تلقی می‌شود و در زمینه سیاست‌گذاری‌های اجتماعی-اقتصادی باید به آن توجه ویژه داشت. همان طور که در دهه 70 برای کاهش فرزندآوری همه دستگاه‌ها و نهادهای تبلیغاتی بسیج شده بودند، امروز نیز چنان عزمی در جهت اصلاح آن سیاست ضروری و واجب است. در بسته‌های حمایتی جمعیتی ارائه شده، آنچه بیش از همه مورد تأکید بوده، جنبه‌های اقتصادی است که تازه آن نیز چندان مشوق دندان‌گیری نیست. آنچه لازم است در کنار این مشوق‌های اقتصادی به جد مورد تأکید قرار گیرد، جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی ازدواج است. متأسفانه در کشور ما مسئولان هزینه برای کار فرهنگی را در اولویت قرار نمی‌دهند و بیشتر به دنبال فعالیت‌های کم‌خرج، سطحی و زودبازده هستند. تغییر الگوی ذهنی-فرهنگی امری زمان‌بر، پرهزینه اما مطمئن، عمیق، پایدار و قطعاً از تسهیلات اقتصادی مهم‌تر است، این همان چیزی است که در بین سیاست‌گذاری‌های جمعیتی باید بیشتر به آن توجه ‌شود.

لینک منبع خبر 9 بازدید:

فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد)وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) انتقال پایتخت؟ شوخی می‌کنید؟! (جوان) با دورزدن قانون مجلس به اروپا برای تحریم‌ها پاداش ندهید! (کيهان)

سایر اخبار این روزنامه

لجبازی سیاسی امریکا با ورزشکاران ایرانی دور زدن ۷ میلیارد دلاری تحریم پایانی بر بی‌خانمانی فک‌های خزری بازگشایی مرز زمینی عراق برای زائران انفرادی دیپلماسی ایرانی؛ از دمشق تا قاهره نوید تورم نزولی در ماه‌های پیش ‌رو افزایش 400 درصدی بودجه جشنواره تئاتر عروسکی مخالفان دولت علیه منافع ملت اختصاص 21هزار میلیارد تومان برای بازگرداندن مردم به اقتصاد تولید خودرو رو به افزایش مردم سراغ بازار نروند تزریق دوز چهارم برای همه بهبود وضعیت ازدواج با تغییر الگوی ذهنی - فرهنگی مردم کشی در امریکا روی حالت رگبار