روزنامه ایران

ضرر 300 میلیاردی مافیای زباله به شهروندان تهرانی

حمیده امینی‌فرد
خبرنگار

هر شهروند تهرانی روزانه 730 گرم زباله تولید می‌کند. اگر شهروندان تهران را حدوداً 8 میلیون نفر در نظر بگیریم به عبارتی روزانه بیش از 5 هزار تن زباله در تهران تولید می‌شود. این درحالی است که هر شهروند آلمانی روزانه تنها 250 گرم زباله تولید می‌کند، چرا که اگرتولید زباله به بیش از 300 گرم در روز برسد، براساس قانونی که در سال۱۹۹۲ برای کاهش زباله در آلمان به تصویب رسید، هرکس زباله‌اش بیش از این میزان باشد، جریمه خواهد شد. علاوه بر این در اغلب کشورها فقط روزانه یک‌‌بار زباله‌ها جمع‌آوری می‌شود، اما در ایران اگر زحمات زباله‌گردها را کنار بگذاریم شاید به روزی 3 بار هم برسد! این درحالی است که با اجرای طرح جمع‌آوری مخازن از خیابان‌ها قرار بود جمع‌آوری زباله هر سه روز یک‌بار انجام شود. در کشورهای توسعه‌یافته دیگر کسی مخزن زباله بزرگ را بیرون از محل مسکونی نمی‌گذارد، شبیه آنچه این روزها ما در کوچه‌های تهران می‌بینیم. آلمان با جمع‌آوری مخازن توانست ظرف سه سال به کاهش قابل توجه حجم زباله‌ها برسد. طبق وعده مسئولان شهری، جمع‌آوری مکانیزه زباله‌ها باید به 80 درصد می‌رسید، درحالی که اکنون 20 درصد است و پردازش وعده داده شده هم به جای 90، تنها 25 درصد پیش رفته است. کارشناسان اما تأکید دارند که اگر مخازن زباله‌ها از سطح شهر جمع‌آوری شود، معضل زباله‌گردها هم تا حد زیادی حل خواهد شد. البته حل این معضل آنقدرها که به نظر می‌رسد، ساده نیست! مافیایی که در پشت‌پرده زباله‌های تهران قرار دارد، حتی با جابه‌جایی یک پیمانکار هم مشکل درست می‌کند. این را بارها مسئولان شهری اعتراف کرده‌اند. رانتی که از خرید و فروش زباله‌های تهران به‌دست می‌آید، شبکه قاچاق سازمان‌یافته‌ای را تشکیل داده که به این راحتی‌ها اجازه نمی‌دهد معضل زباله‌های تهران حل شود. راهکار را البته در تعطیلی این رانت می‌دانند، اما سؤال اصلی همین‌جاست آیا می‌توان دست پیمانکاران را از این رانت قطع کرد؟ مدیریت شهری تهران حالا به‌دنبال اجرای طرحی است که مدل قدیمی جمع‌آوری زباله را به شکل جدیدی اجرا کند. در این مدل، صفر تا صد کار به پیمانکاران سپرده می‌شود تا دیگر تلاشی برای ورود غیرمجاز به فرایند زباله نداشته باشند، چراکه همین فرایند غیرمجاز، یک چرخه معیوب جمع‌آوری و به‌کار گرفتن زباله‌گردها را هم در پشت صحنه ایجاد کرده که نمی‌گذارد دست شهرداری به سود واقعی برسد و البته پایتخت‌نشین‌ها هم در این ضرر شریکند. اگر می‌خواهید بدانید این ضرر چقدر است باید به گفته‌های مهدی بابایی، عضو شورای شهر تهران استناد کنیم. او به «ایران» می‌گوید: «شهرداری تهران در مدل قدیمی که به شکل مزایده‌ای در مناطق 22 گانه است، 190 میلیارد تومان سالانه دریافت می‌کند. درحالی که مدیریت هر کیلو زباله در تهران به‌طور میانگین 250 تومان هزینه برای شهرداری دارد که در مجموع مبلغ 500 میلیارد تومان در سال هزینه پسماند می‌شود، یعنی حدوداً 300 میلیارد تومان هزینه روی دست شهرداری می‌ماند که به عبارتی هزینه ای است که از جیب شهروندان تهرانی می‌رود.»


براساس آخرین آمار، مجموع زباله‌های تهران روزانه به عدد 5 هزار و 100 تن می‌رسد. این درحالی است که بابایی عضو شورای شهر تهران به «ایران» می‌گوید که از این میزان فقط 40 درصد مدیریت و حدود 60 درصد در آرادکوه دفن می‌شود. برنامه مدیریت شهری این است که در دوره جدید میزان دفن را به صفر برساند. شبیه کاری که در اغلب کشورهای پیشرو مثل هلند و آلمان درحال انجام است. به گفته او بیشترین زباله تولید شده مربوط به زباله‌های مسکونی است. بابایی می‌گوید: «حدود 35 درصد زباله خشک ارزشمند قابل بازیافت در تهران داریم که نهایتاً 10 تا 12 درصد آن تفکیک می‌شود.»
این رقم را باید با احتساب روش‌های سنتی و غیرسنتی که در شهر تهران، از سوی پیمانکاران شهرداری و زباله‌گردها انجام می‌شود محاسبه کرد. با این حساب نزدیک به 25 درصد زباله ارزشمند تهرانی‌ها از بین می‌رود. در آرادکوه هم تنها 40 درصد بازیافت می‌شود که اگرچه تا 100 درصد راه زیادی باقی مانده، اما تولید کودهای کمپوست از زباله‌های‌تر قدم رو به جلویی است که فضای سبز تهران را تغذیه می‌کند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند هم البته به این موضوع اشاره کرده، اما آمار او کمی متفاوت است. محمد علی عزیزی می‌گوید: «به دلیل اینکه تفکیک در مبدأ در تهران انجام نمی‌شود زباله ریجکت به ۳۰ درصد افزایش پیدا می‌کند که مجبور به دفن ۴۰ درصد از زباله می‌شویم که بزرگ‌ترین معضل در شهر تهران محسوب می‌شود. برخی از کلانشهرها این موضوع را از طریق زباله‌سوزی کنترل می‌کنند و برخی از شهرها بحث آموزش و تفکیک زباله را دنبال می‌کنند. در حال حاضر همه کلانشهرها در حال دفن زباله هستند اگر بتوانیم زباله را در شهر تهران به درستی تفکیک کنیم حدود ۶۵ درصد زباله تر است، حدود ۳۱ درصد زباله خشک با ارزش و حدود ۶ درصد نیز ریجکت است.»
با این‌همه مشکل اصلی همچنان باقی است. آیا مافیای زباله تهران اجازه می‌دهد سود زباله به جیب شهروندان تهرانی برود؟ بابایی می‌گوید: «عدم سیاست گذاری‌های درست که از سوی شهرداری در مدیریت پسماند صورت گرفته ما را به اینجا رسانده است. ما هم‌اکنون با طیف وسیعی از غیرمجازها که زباله‌ها را جمع می‌کنند و از سوی پیمانکاران شهرداری مدیریت می‌شوند مواجهیم. اکنون می‌خواهیم قراردادهای جدید را تنظیم کنیم تا ایستگاه‌های میانی مدیریت پسماند ایجاد شود تا کل زباله‌ها دست پیمانکار باشد. چراکه معتقدیم باید برون‌سپاری انجام شود. در گذشته اشتباه سیاستگذاری وجود داشت و این مافیا ماحصل آن است. هنر ما این است که سه جنبه زیست محیطی، اقتصادی و مکانیزاسیون روش‌های جمع‌آوری را باهم جلو ببریم.»
پیمانکاران چه کسانی هستند؟ بابایی به صراحت می‌گوید: «بیش از 90 درصد پیمانکاران شهرداری هستند. به همین خاطر برای اصلاح رویه به سراغ تغییر قراردادها رفتیم. براین اساس کل زباله‌های شهر تهران را به‌دست پیمانکاران سپردیم تا خودشان سرمایه‌گذاری کنند. ایستگاه‌های میانی را هم فعال کردیم.»
مدل جدید شهرداری در ایستگاه‌های میانی البته یک ماه است که در منطقه 21 و 22 در حال اجراست اما هنوز فرصت زیادی مانده تا بتوان درباره آن قضاوت کرد. کارشناسان اما معتقدند که این طرح، می‌تواند جلوی زباله‌گردی را بگیرد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد)وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) اتمام حجت هسته‌ای تهران (جوان) با دورزدن قانون مجلس به اروپا برای تحریم‌ها پاداش ندهید! (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
خواست ایران، تحقق تضمین برمبنای توافق 2015 غول کشی هدایت نقدینگی به سمت تولید ملی برنامه‌های هنری سعدآباد دیگر تعطیل نمی‌شود امضای تفاهمنامه پتروپالایشگاه جدید در هفته آتی آغاز اجرای طرح رتبه‌بندی از ۳۱ شهریور همه افراد بالای ۱۲ سال واکسن یادآور تزریق کنند کارگران، خیری از دلار 4200 تومانی ندیدند اتحاد علیه اشغالگری بانک‌ها 100 هزار میلیارد تومان به خودشان وام دادند سلامت کنکور ۱۴۰۱ تأیید شد اعترافات چمبرلین ایرانی ضرر 300 میلیاردی مافیای زباله به شهروندان تهرانی کودکان و یوزپلنگان زیر دندان سگ‌های ولگرد آغاز بارش تابستانی در جنوب کشور تدفین پیکر شهدای گمنام در وزارت ورزش