گزینه‌های احتمالی سفر جو بایدن به منطقه

حسن هانی زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
در آستانه سفر جو بایدن به منطقه طبیعتا یکسری نگرانی‌هایی در کشورهای عرب منطقه برای پیامدهای سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه وجود دارد. دوقطبی شدن کشورهای عربی در آستانه سفر جو بایدن به منطقه یکی از پیش درآمدهای این سفر است. از آنجا که در جریان سفر جو بایدن به منطقه به‌ویژه کشور عربستان چند دستور کار مهم در این سفر قرار دارد. نخست، مساله مشروعیت بخشیدن به حاکمیت محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان است که با توجه به پرونده‌های سیاهی که وجود دارد به‌خاطر قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار برجسته سعودی، مساله جنگ یمن، مساله حقوق بشر، مساله زندانی کردن 400 تن از نخبگان و شاهزادگان سعودی توسط محمد بن سلمان، سابقه سیاهی نزد افکار عمومی از محمد بن سلمان ساخته و طبیعتا جو بایدن سعی خواهد کرد که مشروعیت به محمد بن سلمان و آینده سیاسی او بدهد. موضوع دیگر مساله عادی سازی رابطه میان کشورهای عربی و رژیم اسرائیل است که با توجه به شرایط موجود طبیعتا احتمال دارد که روند عادی سازی رابطه با اسرائیل بین 6کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس و همچنین رژیم اسرائیل انجام شود. موضوع سوم، مساله تقویت شرایط بحرانی اسرائیل است. با توجه به انحلال کنست و اینکه در طول 3 سال گذشته 4انتخابات ناکام در اراضی اشغالی صورت گرفته و سقوط پی در پی کابینه‌های اسرائیل شرایط ناپایداری در فلسطین اشغالی به‌وجود آورده و مقامات رژیم اسرائیل نیازمند حمایت کامل تیم جو بایدن است و به همین دلیل جو بایدن برای کمک به پایداری سیاسی اسرائیل هم به منطقه سفر خواهد کرد و سعی خواهد کرد که اطمینان خاطری به مقامات اسرائیل برای ادامه کمک‌های آمریکا بدهد. موضوع مهم‌تر، مساله شکل‌گیری منظومه و مجموعه ناتوی عبری-  عربی است. با توجه به اینکه کشورهای عربی در این خصوص به یک جمع بندی مشترکی نرسیدند. از هم اکنون اختلاف نظرها بین مصر، اردن و عراق با 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس درخصوص شکل گیری مجموعه ناتوی عبری-  عربی در مقابله با محور مقاومت و ایران مورد اختلاف است. عراق و مصر و اردن مایل نیستند که وارد مجموعه نظامی بشوند که در تقابل با ایران و محور مقاومت باشد زیرا این مساله به ایجاد یک بحران امنیتی در منطقه کمک خواهد کرد و 3کشور مصر و عراق و اردن مایل نیستند که هزینه سیاسی ماجراجویی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و آمریکا و اسرائیل را پرداخت کنند و به همین دلیل شکل گیری یک مجموعه ناتوی عبری-  عربی محتمل به نظر نمی‌رسد. مسائل دیگری که در منطقه رخ داده، مساله تشدید اختلافات کشورهای اروپایی و آمریکا با روسیه بر سر ادامه بحران اوکراین است. طبیعتا سفر جو بایدن هم بخشی از این مساله را دربر خواهد گرفت زیرا انتظار می‌رود که کشورهای نفت‌خیز عرب کاهش صادرات نفت و گاز روسیه به کشورهای اروپایی را جبران کنند که طبیعتا کشورهای عرب حوزه خلیج فارس این آمادگی را دارند که سقف صادرات نفتی خودشان را به کشورهای اروپایی و آمریکا افزایش دهند تا جایگزین نفت و گاز روسیه بشود. مسائل دیگری در منطقه رخ داده و طبیعتا این انتظار می‌رود که سفر جو بایدن به شکل گیری یک سیاست جدید آمریکایی در منطقه منجر شود. به هر حال نگاه‌ها از هم اکنون متوجه سفر جو بایدن به منطقه است.