آغاز ترانزیت 10 میلیارد دلاری روسیه از مسیر ایران

رونق تجاری با کشورهای منطقه سیاست دولت در مبادلات اقتصادی است. افزایش ترانزیت با فعال کردن مسیرهای حمل و نقلی بین‌المللی در اولویت این تجارت منطقه‌ای قرار گرفته است. درآمدزایی سالانه میلیاردها دلار که حتی بالاتر از درآمدهای نفتی است از یک‌سو و تضمین امنیت پایدار و...

​​​​​​​گروه اقتصادی / رونق تجاری با کشورهای منطقه سیاست دولت در مبادلات اقتصادی است. افزایش ترانزیت با فعال کردن مسیرهای حمل و نقلی بین‌المللی در اولویت این تجارت منطقه‌ای قرار گرفته است. درآمدزایی سالانه میلیاردها دلار که حتی بالاتر از درآمدهای نفتی است از یک‌سو و تضمین امنیت پایدار و ارتقای جایگاه ایران در میان کشورهای منطقه، بخشی از دستاوردهای افزایش ترانزیت است. مهمترین برنامه افزایش ترانزیت کشور امضای توافقنامه با روسیه برای انتقال بار این کشور از کریدور شمال-جنوب ایران به هند است. در همین راستا روز گذشته، نخستین قطار باری روسیه به مقصد هند، وارد کشور شد.
مسیر ترانزیتی ریلی روسیه - ایران و در ادامه هند یک گذرگاه ترانزیتی اقتصادی، پایدار و سریع از شمال تا جنوب است که می‌تواند میلیون‌ها تن بار ترانزیتی در کریدور اصلی شمال-جنوب را با ظرفیت ریلی و حمل و نقل مناسب ایران جابه‌جا کند.


براساس توافقنامه‌ای که به‌تازگی میان ایران و روسیه به امضا رسید، ایران در سال، 10 میلیون تن کالاهای روسیه را از طریق حمل و نقل دریایی، جاده‌ای و ریلی به هند ترانزیت می‌کند. حمل کالاهای روسی از طریق جاده و بنادر از ابتدای سال شروع شده بود و روز گذشته با ورود اولین قطار باری، حمل و نقل ترانزیتی با روسیه نیز کلید خورد.
بار روسیه از طریق 3 شاخه شرقی، غربی و شمالی مهمترین کریدور ترانزیتی منطقه، کریدور شمال-جنوب، از ایران عبور می‌کند. برای تحقق ترانزیت 10 میلیون تنی بار روسیه به ارزش 10 میلیارد دلار، اخیراً با توافق ایران، ترکمنستان و قزاقستان، مسیرریلی شرق دریای خزر میان سه کشور فعال شد. مسیر شمالی ورود کالاهای روسی از بنادر شمالی و مرز زمینی ایران در منطقه آستاراست. در این منطقه مهمترین بخش کریدور شمال-جنوب، مسیر ریلی این محور است که بخش انتهایی آن از آستارا تا راه آهن رشت تکمیل نشده است. مذاکرات و توافقات ایران و روسیه، برای راه‌اندازی خط ریلی گرمسار ـ اینچه برون از مسیر میانی این کریدور در دولت انجام شده است.
نخستین قطار کانتینری در مسیر شاخه شرقی کریدور شمال -جنوب از روسیه به هندوستان از مبدأ ایستگاه چخوف روسیه به مقصد بندر ناواشوا در هند که از ۶ تیر ماه با ۳۹ کانتینر حامل مصالح ساختمانی، پس از طی سه کشور روسیه، قزاقستان و ترکمنستان به ایران رسیده از مسیر بندرعباس و از طریق دریا به هند خواهد رسید.
انتقال ۱۰ میلیون تن کالای روسی از مسیر ایران، میزان ترانزیت را از ۱۰ میلیون به ۲۰ میلیون تن در سال افزایش می‌دهد و درآمدزایی ۲۰ میلیارد دلاری برای ایران به همراه دارد.
جابه‌جایی 300 میلیون تن 
هدف ترانزیت کشور
محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور، روز گذشته در ارتباط تصویری با ایستگاه راه‌آهن سرخس، با تأکید بر اینکه بهره‌گیری از ظرفیت ترانزیتی با توجه به موقعیت ایران در منطقه از راهبردها و سیاست‌های قطعی اقتصادی دولت سیزدهم است، گفت: توجه به ظرفیت ترانزیتی و مزایای اقتصادی این بخش از اقتصاد کشور جزو بخش‌های فراموش شده در سالیان گذشته بوده است. معاون اول رئیس جمهور با اشاره به تأکید رئیس جمهور و اهمیت سیاست خارجی در دولت سیزدهم برای افزایش و ارتقای حجم مبادلات و ارتباطات با همسایگان، تصریح کرد: ظرفیت ترانزیتی کشور ابتدا به ۸ و در مراحل بعدی به ۲۰ میلیون تن افزایش یافته است که البته با انجام برنامه‌ریزی‌ها و اتخاذ اقدامات مناسب می‌توان به حجم مبادلاتی ۳۰۰ میلیون تن در بخش ترانزیت رسید. وی ادامه داد: بهره‌گیری از ظرفیت ترانزیتی درآمد بسیار بالای اقتصادی و همچنین ابعاد بسیار مهم سیاسی و روابط بین‌المللی برای ایران به همراه خواهد داشت. مخبر درخصوص برنامه‌های دولت برای راه‌اندازی مسیر ریلی آستارا ـ رشت ادامه داد: با تکمیل این ایستگاه و اتصال آن با کشورهای همسایه شمال کشور، ایران به عنوان یک مسیر تجاری بین‌المللی مهم شناخته خواهد شد تا جایی که مدت زمان جابه‌جایی کالا از مسیر شرق آسیا به اروپا از طریق کریدور ایران از ۴۵ روز به ۱۷ روز کاهش می‌یابد که جذابیت بسیار بالایی برای بازرگانان و صادر‌کنندگان کالا در داخل و خارج ایران در سطح قاره آسیا و اروپا خواهد داشت.
ورود مستقیم قطار از روسیه به ایران
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی نیز در مراسم ورود نخستین قطار باری روسیه به ایران، از فعال شدن کریدور ریلی شمال-جنوب با ورود اولین قطار ترانزیتی روسیه به هند خبر داد. وی گفت: بر اساس سیاست‌های دولت سیزدهم مبنی بر گسترش روابط با همسایگان، در حال حاضر خوشبختانه با اکثر کشورهای همسایه تفاهمنامه‌های ترانزیتی به امضا رساندیم که مجموع آنها به ۲۰ میلیون تن می‌رسد و بخشی از آن عملیاتی شده است.
وی افزود: قطاری که از مرز سرخس وارد کشور شد و سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر را از مسکو با ۳۹ کانتینر طی کرده بود وارد ایران شد. اولین بار است که قطاری مستقیماً از روسیه وارد ایران می‌شود و به بندر شهید رجایی می‌رود.
وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: در کریدور شمال به جنوب کشور سه جبهه فعال داریم که این قطار از شرقی‌ترین جبهه یعنی مرز سرخس وارد شده است و دو کریدور دیگر شامل اینچه برون – گرمسار نیز فعال است که با توجه به رابطه خوب ما با ترکمنستان این مسیر نیز فعال خواهد شد. همچنین کریدور غرب دریای خزر را داریم که راه‌آهن ایران به آذربایجان متصل می‌شود. قاسمی خاطرنشان کرد: محموله این قطار در ایران تحویل قطار ایرانی نشده و قطار روسی مستقیماً وارد کشور شده است و تا بندر شهید رجایی حرکت خواهد داشت.
تکمیل مسیر رشت-آستارا
سید میعاد صالحی، مدیرعامل راه‌آهن نیز در حاشیه مراسم آغاز سیر اولین قطار ترانزیتی روسیه به هند اظهار داشت: قطار ترانزیتی کالاهای روسیه به هند از مرز سرخس وارد کشور شد، این اتفاق برای اولین‌بار است که رخ می‌دهد. به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی تمام این مسیر بیش از ۵ هزار کیلومتر ریل است که هزار و ۶۰۰ کیلومتر آن در خط‌ آهن کشورمان سیر می‌کند. این قطار از روسیه به ترکمنستان و سپس به مرز سرخس آمده است.
صالحی با تأکید بر اینکه ترانزیت غیر از درآمد ارزی، عواید سیاسی هم در پی دارد، تصریح کرد: کشورهای مبدأ و مقصد این کریدور با تکرار این تردد قطارهای ترانزیتی، ایران را برای انتقال کالاهای خود بر می‌گزینند. در دولت سیزدهم دیپلماسی حمل‌و‌نقل رشد داشته و با کشورهای منطقه و CIS مذاکراتی داشتیم تا تفاهمنامه‌ها به‌تدریج عملیاتی شوند.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن پیش‌بینی جابه‌جایی کالا در کریدور روسیه به هند را ۸ میلیون تن کالای ترانزیتی دانست و گفت: هر دو سه هفته یک‌بار با معاون اول رئیس جمهور در خصوص فعال شدن مسیر ترانزیتی روسیه به هند جلسه داشتیم که برای اولین بار مسیر سرخس به بندر شهید رجایی فعال شد و در ادامه کریدورهای اینچه‌برون به بندر شهید رجایی و آستارا به رشت و سپس بندر شهید رجایی نیز فعال شوند. البته مسیر رشت- آستارا گلوگاه زیرساختی دارد که با توجه به اینکه توسعه حمل و نقل ریلی در دولت سیزدهم و توسعه ترانزیت ریلی در دستور کار است، برای رفع این گلوگاه تلاش خواهد شد.