تولید در برزخ بی‌برقی
گروه صنعت و تجارت: سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران از ابتدای دولت سیزدهم و در تکمیل برنامه‌های احیاء و بازفعال سازی سال‌های گذشته، طرح «پایش واحدهای صنعتی غیرفعال» را با همکاری مشاوران توانمند کلینیک‌های کسب و کار در سراسر کشور اجرا کرد، که در نتیجه آن ۱۲ هزار و ۶۷ واحد راکد شامل ۶ هزار و ۸۱۴ واحد در داخل شهرک‌ها و نواحی صنعتی و پنج‌هزار و ۲۵۳ واحد در خارج از آنها شناسایی شد.
در سال ۱۴۰۰ راه اندازی مجدد ۲ هزار واحد صنعتی راکد در داخل و خارج شهرک‌ها و نواحی صنعتی در دستور کار سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران قرار گرفت که تا پایان سال گذشته، تعداد ۲ هزار و ۶۷ واحد صنعتی غیرفعال به چرخه تولید بازگشت که اشتغالی افزون بر ۳۹ هزار نفر را در پی داشت. همچنین احیاء یک‌هزار و ۵۴۸ واحد با اشتغال‌زایی برای حدود ۲۸ هزار نفر، از جمله افتخارات دولت سیزدهم از ابتدای آغاز به کار در شهریور سال گذشته تا کنون بوده است. این سازمان همچنین در سال ۱۴۰۱ نیز احیاء ۲ هزار واحد صنعتی غیرفعال دیگر در داخل و خارج شهرک‌ها و نواحی صنعتی را در دستور کار خود دارد.
از سوی دیگر، در ابتدای استقرار دولت سیزدهم، وزارت صنعت، معدن و تجارت مسوولیت اجرای پروژه فعال سازی ظرفیت‌های تولید در حوزه‌های صنعت، معدن و تجارت را به سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران واگذار کرد که در فاز نخست اجرای آن و در یک افق چهار ساله، برنامه افزایش ظرفیت تولید ۱۶ هزار و ۵۰۰ واحد صنعتی زیر ظرفیت در دستور کار قرار گرفته است. بر همین اساس در سال ۱۴۰۱، فعال سازی سه‌هزار و ۳۰۰ واحد تولیدی با ظرفیت کمتر از ۵۰ درصد هدف‌گذاری شده که برآورد می‌شود به ایجاد اشتغالی بیش از ۱۷ هزار نفر بیانجامد. در این شرایط بررسی وضعیت نشان می دهد که فعالیت ۱۰۰۰ شرکت صادرات محور در شهرک‌ها که سال گذشته ۲.۷ میلیارد دلار صادرات داشتند و سهم صنایع کوچک از کل صادرات غیرنفتی کمتر از ۱۰ درصد است، چراکه بیشتر نیازهای داخلی را صنایع کوچک تامین می‌کنند.
همچنین با توجه به اینکه بیشتر نیازهای داخلی را صنایع کوچک تامین می‌کنند، حجم صادرات آنها نسبت به شرکت‌های بزرگ کمتر است. سازمان صنایع کوچک در حال حاضر از ۲۱ شرکت مدیریت صادرات حمایت می کند و این شرکت‌ها در حال ارائه آموزش به شرکت کوچک و متوسط هستند. از جمله مهمترین موانع صادرات برای صنایع کوچک نداشتن برند است. به همین دلیل توسعه برندسازی در دستور کار قرار گرفته و مقرر شده حداقل ۳۱ برند ملی تعریف شود و صنایع کوچک در قالب این برندها صادرات کنند. چراکه صنایع به تنهایی برای این کار مشکل دارند. مقدمات این فرایند تعریف شده است. در حال حاضر حدود ۱۰ کنسرسیوم صادرات تشکیل شده است.
در چنین شرایطی، نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی اظهار داشت: از بنگاههای بزرگ خواسته شده تا از ۱۲ هفته فصل تابستان که از ۱۵ خردادماه شروع و تا ۱۵ شهریور ادامه دارد، ۵ الی ۶ هفته را به تعمیرات و بازسازی خطوط تولید و ماشین آلات بپردازند و تولید نداشته باشند که همین موضوع تأثیرات منفی در وضعیت بازارو قیمت‌ها خواهد داشت و قطعاً هزینه‌های بسیار زیادی را به آنها تحمیل می‌کند.البته شهرک‌های صنعتی بزرگ هم هفته‌ای دو روز قطعی برق دارند. عباس جبال بارزی در رابطه با وضعیت سرمایه در گردش بنگاه‌ها تولیدی در گفتگو با ایلنا گفت: در بخشی از بنگاههای بزرگ مانند صنایع فولاد که کالا را به صورت نقدی در بورس به فروش می‌رسانند و یا خودرویی‌ها که پیش فروش دارند مشکل نقدینگی وجود ندارد؛ ولی سرمایه در گردش بنگا‌های کوچک و متوسط به دلیل تغییرات و نوسانات ارزی و افزایش مرتب قیمت‌های مواد اولیه با مشکلات فراوانی روبه‌رو است. وی درباره اجرای سیاست‌های حمایتی دولت به این بنگاه‌ها گفت: هر سال در خرداد ماه بانک مرکزی یک بسته‌ی حمایتی را در راستای اجرای سیاست‌های حمایتی دولت به بنگاههای کوچک و نیازمند ارائه می‌کند؛ این کارگروه زیر نظر وزارت صمت با ثبت نام بنگاههای متقاضی بسته‌های حمایتی را تا شهریور و یا آبان‌ماه دریافت خواهند کرد.
جبالبارزی درباره نقدینگی و سرمایه در گردش بنگاههای کوچک و متوسط اظهار داشت: بنگاههای کوچک و متوسط برای تأمین مواد اولیه و تأمین نقدینگی برای سرمایه‌گذاری ثابت مشکلات فراوانی دارند؛ باید توجه داشت که بانک‌ها تمایل به همکاری در سرمایه در گردش دارند اما تامین سرمایه ثابت را استقبال نمی‌کنند. به اعتقاد این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، عوامل زیادی مانع فعالیت طبیعی بنگاه‌ها می‌شود و این کاهش تولید بنگاه‌ها که متأثر از نبود نقدینگی است به افزایش آمار بیکاری می‌انجامد. نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی در ادامه با اشاره به دیگر عوامل کاهنده فعالیت‌های بنگاههای تولیدی بیان کرد: افزایش دستمزد کارگران، تأمین به موقع مواد اولیه و عدم ثبات قیمت‌ها و نوسانات ارزی مانع ادامه فعالیت طبیعی بنگاه‌ها می‌شود.
این عضو فعال اتاق بازرگانی در رابطه با وضعیت تأمین انرژی واحدهای تولیدی ادعا کرد: مشکل هرساله واحدهای تولیدی تأمین برق در تابستان است. امسال هم به روال سال‌های گذشته از بنگاههای بزرگ خواسته شده تا از ۱۲ هفته فصل تابستان که از ۱۵ خردادماه شروع و تا ۱۵ شهریور ادامه دارد، ۵ الی ۶ هفته را به تعمیرات و بازسازی خطوط تولید و ماشین آلات بپردازند و تولید نداشته باشند که همین موضوع تأثیرات منفی در وضعیت بازارو قیمت‌ها خواهد داشت و قطعاً هزینه‌های بسیار زیادی را به آنها تحمیل می‌کند.البته شهرک‌های صنعتی بزرگ هم هفته‌ای دو روز قطعی برق دارند. وی با تأکید بر کاهش ظرفیت واحدهای تولیدی که ناشی از متغیر‌های نام برده است افزود: بر اساس آمار درمقایسه با مدت مشابه در سال گذشته ۲۵ تا ۳۰ درصد واحد‌ها با ۷۵ درصد از ظرفیت خود فعال هستند این در حالی است که اکثریت واحدهای تولیدی امکان فعالیت با تمام توان را ندارند و بخشی از بنگاه‌ها هم با ظرفیت ۵۰ درصد و بسیاری با ظرفیت ۲۰ الی ۳۰ درصد فعالیت می‌کنند.
این فعال اتاق بازرگانی با تأکید بر اینکه براساس ماده ۲۴ قانون بهبود فضای کسب و کار دولت موظف است انرژی مورد نیاز واحدهای تولیدی، برق در تابستان و گاز در زمستان را تأمین کند گفت: برای بهبود فضای کسب و کار در ایران که فعلا در رتبه ۱۲۸ قرار دارد باید اقداماتی در راستای تأمین انرژی صورت گیرد. این عوامل علاوه بر روند سخت اخذ مجوز‌ها، ارائه تسهیلات بانکی و قرار گرفتن در شرایط تحریم هاست. جبالبارزی در پایان خاطرنشان کرد: با افزایش خدمات دولت، بهبود مدیریت و تغییر شاخص‌های کیفی رتبه بهبود کسب و کار باید از ۱۲۸ به زیر ۵۰ برسد. چنانچه یکی از معضلات اصلی واحدهای تولیدی تغییرات مدام مواد اولیه و تغییرات شدید نرخ ارز است که مانع برنامه‌ریزی این واحد‌ها برای آینده می‌شود.
