روزنامه وطن امروز
1401/04/25
هپروت
هواپیمای جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا عصر دیروز (جمعه) از تل‌آویو در سرزمین‌های اشغالی مستقیم وارد جده در عربستان سعودی شد. بایدن در فرودگاه ملک عبدالعزیز شهر جده مورد استقبال خالد الفیصل، امیر مکه و ریما بنت بندر بن‌سلطان، سفیر عربستان سعودی در واشنگتن قرار گرفت. رئیس‌جمهور آمریکا در حالی بر فرش بنفش فرودگاه قدم گذاشت که سرمای اختلافات ۲ سال اخیر در روابط ۲ کشور بر مراسم استقبال و نخستین ملاقات او با مقامات سعودی در عربستان سایه انداخته بود. بایدن امید دارد در این سفر روابط ایالات متحده با کشوری را که زمانی متعهد شده بود در صحنه جهانی آن را منزوی کند، از سر بگیرد. رئیس‌جمهور آمریکا از پی این اقدام قصد دارد درباره تامین انرژی غرب، همکاری‌های امنیتی و شاید حقوق بشر با مقامات سعودی گفتوگو کند. نکته جالب توجه که از نگاه رسانه‌ها دور نماند، صحنه دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با شاه سعودی بود که فضای طنزآلودی از ملاقات ۲ رئیس کشور فرتوت را به تصویر کشید که هر کدام داعیه‌دار نقش جهانی و فرامنطقه‌ای برای خود هستند. همچنین انتشار ویدئوی دیدار بایدن با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در ورودی کاخ‌السلام در جده نشان داد ۲ طرف مشکلات حل نشده زیادی دارند. بایدن پیش از این به دلیل معرفی بن‌سلمان به عنوان یکی از افرادی که در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن پست نقش داشته، اعلام کرده بود با ولیعهد عربستان دیداری نخواهد داشت. با این حال مقامات کاخ سفید دیروز اعلام کردند جلسه رسمی با ولیعهد و هیات وزیران سعودی جزو برنامه‌های اصلی بایدن در سفر به عربستان است اما به نظر نمی‌رسد این جلسه، زیر سایه اختلافات 2 سال اخیر بایدن و بن‌سلمان که بر روابط آمریکا و سعودی اثر گذاشته، گرهی از مشکلات بایدن باز کند. در پی تحولات امنیتی منطقه در سال 2019 با حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان و دیگر رویدادهای منطقه، سعودی‌ها دریافتند ایالات متحده دیگر ضامن امنیت آنها نیست. کما اینکه ریما بنت بندر بن‌سلطان، سفیر عربستان سعودی در واشنگتن در مقاله اخیر خود در پولیتیکو نوشته است معادله نفت در برابر امنیت برای سعودی منسوخ شده و آمریکا نیاز به شراکت با عربستان دارد و این به منزله کار سخت بایدن و مشاورانش برای مجاب کردن عربستان به فاصله گرفتن از چین و روسیه است. ****** گروه بین‌الملل: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در آخرین روز سفر خود به سرزمین‌های اشغالی و کرانه باختری دیروز برای دیداری کوتاه با «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین وارد شهر بیت‌لحم در جنوب کرانه باختری شد. کنفرانس مطبوعاتی مشترک بایدن و عباس قبل از عزیمت رئیس‌جمهور ایالات متحده به فرودگاه بن گوریون تل‌آویو برای پرواز مستقیم به جده در عربستان سعودی، به عنوان آخرین ایستگاه سفر او به منطقه اواخر روز جمعه برگزار شد. در جریان دیدار بایدن و عباس ده‌ها فلسطینی در حدود یک کیلومتری محل دیدار ۲ طرف علیه مواضع بایدن تظاهرات کردند؛ تظاهراتی که با ممانعت نیروهای امنیتی رژیم صهیونیستی مواجه شد. نکته قابل توجه اینکه همان‌طور که انتظار می‌رفت سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی نتیجه مثبتی برای فلسطینی‌ها نداشت. کما اینکه برخی مقامات و فلسطینی‌های ساکن قدس و کرانه باختری پیش از این سفر به سران تشکیلات خودگردان فلسطین تاکید کردند که نباید روی بایدن حساب کنند. خروجی دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با مقامات صهیونیست و محمود عباس نیز همین نگاه را تایید کرد. * اینترنت 4G تا ۲ سال دیگر؛ هدیه بایدن به فلسطینی‌ها! الجزیره در این باره نوشت بایدن اعلام کرد کرانه باختری و غزه تا پایان سال ۲۰۲۳ به شبکه 4G اینترنت متصل میشوند. همچنین او در دیدار از کرانه باختری از بازگشت کمک‌های مالی به بیمارستان‌های فلسطینی‌ها از طریق آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) خبر داد که البته این کمک نیاز به تایید کنگره دارد. بخشی از این کمک‌ها نیز به آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد (آنروا) برای میلیون‌ها پناهنده فلسطینی اختصاص یافت. در همین رابطه «جان هولمن» خبرنگار الجزیره در گزارشی نوشت کاملا واضح است که ایالات متحده چه چیزی به فلسطینی‌ها ارائه می‌دهد؛ «این پول است». او در ادامه نوشت این کمک (در نهایت 300 میلیون دلاری) که نیاز به تایید کنگره آمریکا دارد، همه چیزی است که بایدن برای جلب رضایت فلسطینی‌ها آورده است که حتما ناکافی است. * ۴۵ دقیقه وقت از ۴۸ ساعت سفر منطقه‌ای برای فلسطین جدا از اینکه بایدن تنها 45 دقیقه از زمان 2 روز حضور خود در سرزمین‌های اشغالی را به دیدار با مقامات فلسطینی اختصاص داد، عدم اتخاذ موضع سیاسی قوی در قبال ادامه شهرک‌سازی غیرقانونی رژیم صهیونیستی سبب شد سفر بایدن برای فلسطینی‌ها بی‌نتیجه تلقی شود. منتقدان همچنین بایدن را متهم کردند که گامی در جهت پاسخگویی به قتل «شیرین ابوعاقله» از سوی اسرائیل برنداشته است. بایدن همچنین در جریان کنفرانس خبری با «یائیر لاپید» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت دیدارش از بیت‌المقدس شرقی به منزله بازگشت از تصمیم دولت قبلی آمریکا درباره بیت‌المقدس نیست. در دوره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دولت این کشور کل بیت‌المقدس - از جمله نیمه شرقی اشغالی آن- را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و سفارت خود را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل کرد. این در حالی بود که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان در انتظار تحقق برخی وعده‌هایی بود که بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش داده بود، مانند بازگشایی کنسولگری آمریکا در بیت‌المقدس شرقی یا لغو ممنوعیت دفتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در واشنگتن. در رابطه با رویکرد کلی دموکرات‌ها به مساله فلسطین که با عنوان «راهحل ۲دولتی» مشهور شده نیز بایدن در دیدار با محمودعباس گفت به این راهکار پایبند است اما در حال حاضر شرایط برای مذاکره در این باره وجود ندارد؛ موضعی که به مثابه آب سرد بر پیکر تشکیلات خودگردان و رئیس 87 ساله آن بود. واقعیت این است که غیر از اعلام از سرگیری کمک‌های مالی به تشکیلات خودگردان و مؤسسات بشردوستانه، بایدن هیچ یک از سیاست‌های ترامپ را تغییر نداد. در همین رابطه «مروان بشاره» تحلیلگر ارشد الجزیره نوشت آشکار شده است که ایالات متحده «از مسؤولیت خود در نقش یک بازیگر جدی در پایان دادن به درگیری دست کشیده است». بشاره گفت: «با اعلام کمک‌های مالی به فلسطینی‌ها، دیگر به اشغال فلسطین و آپارتاید در فلسطین به عنوان یک موضوع سیاسی و ملی نگاه نمی‌شود. بلکه به عنوان یک موضوع بشردوستانه به آن نگاه میشود که به نوعی به یارانه نیاز دارد». *** خیال خام بایدن با عقبگرد به عربستان جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا عصر دیروز به وقت محلی فرودگاه بن‌گورین در تل‌آویو را به مقصد جده عربستان ترک کرد و ساعاتی بعد در فرودگاه ملک عبدالعزیز جده مورد استقبال امیر مکه و سفیر عربستان در امریکا قرار گرفت. پیش از این سفر، عربستان سعودی اعلام کرد حریم هوایی خود را به روی همه شرکت‌های هوایی باز می‌کند و راه را برای پروازهای بیشتر به اسرائیل و از اسرائیل هموار می‌کند؛ موضوعی که بایدن آن را گامی تاریخی و مهم در جهت ایجاد خاورمیانه یکپارچه‌تر و باثبات‌تر توصیف کرد. رسانه‌های خبری همچنین اعلام کرده‌اند در سفر بایدن به عربستان ممکن است توافق بین اسرائیل و عربستان سعودی برای تغییر ترتیبات سیاسی- امنیتی در یک جفت جزیره کوچک سعودی (تیران و صنافیر) در دریای سرخ شکل بگیرد. البته بایدن نباید انتظار نتایج چشمگیری از این سفر داشته باشد. در همین ارتباط الجزیره دیروز نوشت: این سفر نشان‌دهنده انفعال بایدن و یک عقبگرد برای رئیس‌جمهوری است که کمتر از ۲ سال پیش قول داده بود عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان را در صحنه بین‌المللی به یک کشور منزوی تبدیل کند. از این رو او باید انتظار استقبال به مراتب سردتری نسبت به سفر ترامپ به عربستان را داشته باشد. زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سال 2017، عربستان سعودی را برای نخستین سفر خارج از کشور دوره ریاست‌جمهوری خود انتخاب کرد، سعودی‌ها به قدری خوشحال شدند که سفر او را به یک ولخرجی بزرگ برای آمریکا تبدیل کردند. * عربستان جدید و توقعات بایدن آنچه مسلم است هدف بایدن از سفر به عربستان در وهله اول بحث امنیت انرژی و تامین سوخت مورد نیاز آمریکا و اروپاست که بر اثر جنگ اوکراین از فوریه 2022 تحت تاثیر تحریم‌های نفتی روسیه با تهدید مواجه شده است. تقویت همکاری‌های امنیتی با سعودی از این جهت که این کشور در پی تحولات جدید جهانی در پازل شرق قرار نگیرد نیز یکی دیگر از اهداف سفر بایدن است. این در حالی است که پیش از سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه و همچنین در طول این سفر در سرزمین‌های اشغالی بحث‌های حقوق بشری و به طور مشخص سوال درباره تناقض رفتار و عملکرد بایدن در پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست مورد توجه خبرنگاران و فعالان حقوق بشر قرار گرفت. دولت بایدن در ماه‌های اول کار خود رسما بن‌سلمان، ولیعهد سعودی را آمر قتل این روزنامه‌نگار عنوان کرده بود. این در شرایطی است که پیش از آغاز سفر به منطقه، بایدن اعلام کرده بود با بن‌سلمان دیدار نخواهد داشت و همچنین او در کنفرانس خبری در سرزمین‌های اشغالی تاکید داشت موضعش نسبت به پرونده قتل خاشقجی تغییری نکرده است اما واقعیت امر این است که بایدن ملاحظات امنیتی و اقتصادی را بر حقوق بشر ترجیح داده است، هرچند «ریما بنت بندر آل‌سعود» سفیر عربستان در ایالات متحده، در مجله آمریکایی پولیتیکو نوشته است: «نباید روابط عربستان و آمریکا را در پارادایم «منسوخ و تقلیل‌گرایانه» نفت در برابر امنیت دید. جهان تغییر کرده است و خطرات وجودی پیش روی همه ما، از جمله امنیت غذایی و انرژی و تغییرات آب و هوایی، بدون اتحاد مؤثر آمریکا و عربستان قابل حل نیست». نیویورک‌تایمز در این ارتباط نوشت: سعودی‌ها همچنین نسبت به تعهد دولت آمریکا به امنیت خود، بویژه به دلیل حملاتی که از سوی یمن انجام میشود شک کرده‌اند. این احساسات به تصمیم آنها برای نپیوستن فوری به تلاش‌های واشنگتن برای منزوی کردن روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین یا افزایش تولید نفت برای کمک به کاهش قیمت نفت کمک کرد. * برنامه رسمی دیدار با قاتل خاشقجی نیویورک‌تایمز درباره سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان به بیانیه کاخ سفید استناد کرده است. کاخ سفید دیروز پیش از سفر بایدن به عربستان اعلام کرد: «بایدن با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی در کاخ سلطنتی جده دیداری دوجانبه خواهد داشت و سپس رئیس‌جمهور و تیمش با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و وزرای سعودی در کاخ سلطنتی جده جلسه کاری خواهند داشت». خبرگزاری رویترز نیز دیروز پیش از سفر بایدن در این باره نوشت: «منافع انرژی و امنیت، رئیس‌جمهور و دستیارانش را بر آن داشت تصمیم بگیرند بزرگترین صادرکننده نفت جهان و نیروگاه منطقه‌ای را که در حال ارتقای سطح روابط با روسیه و چین است، منزوی نکنند. یک مقام آمریکایی روز جمعه به رویترز گفت واشنگتن انتظار ندارد عربستان سعودی فورا تولید نفت خود را افزایش دهد و ایالات متحده به تصمیم گروه اوپک پلاس در نشست بعدی خود در 3 آگوست چشم دوخته است. از این جهت این دیدار از منظر زبان بدن رهبران ۲ کشور در زمان دیدار مهم است. اگر چه مشاوران کاخ سفید از بیان اینکه آیا بایدن به دلیل نگرانی از «کووید-19» با بن سلمان، حاکم واقعی پادشاهی، دست خواهد داد یا خیر، خودداری کرده‌اند اما دیدارهای 2 روز گذشته با مقامات اسرائیلی و تشکیلات خودگردان نشان داد رئیس‌جمهور آمریکا به این پروتکل اعتنایی نداشته است. علاوه بر این بایدن در نشست روز شنبه (امروز) در شهر بندری جده با مجموعه وسیع‌تری از رهبران عرب دیدار خواهد کرد». این یعنی حربه کاخ سفید برای ممانعت از دیدار بایدن و بن‌سلمان چندان کارساز نخواهد بود. ****** گروه سیاسی: با آنکه نتایج حضور جو بایدن در سرزمین‌های اشغالی به رغم هیاهو درباره اهمیت آن و استفاده از الفاظ پرطمطراقی چون «بی‌سابقه»، قابل حدس بود اما حالا با نگاه به منابع عبری و منطقه‌ای میشود با اطمینان خاطر بیشتری، سفر بایدن به فلسطین اشغالی را برای رژیم صهیونیستی بدون دستاورد خاصی دانست. به گزارش «وطن‌امروز»، رژیم صهیونیستی که در داخل با دودوستگی و سرگیجه نسبت به برنامه هسته‌ای ایران مواجه است، انتظار داشت رئیس‌جمهور متزلزل آمریکا یک قول محکم و اطمینان خاطر به تل‌آویو درباره برخورد سخت با ایران بدهد اما جو بایدن هر چقدر هم که دچار زوال عقل باشد و هر چقدر هم که خود را صهیونیست غیریهودی بخواند، در این مورد کاملا می‌دانست نباید بی‌محابا رفتار کرده و مطابق نظر صهیونیست‌ها رفتار کند. رئیس‌جمهور ایالات متحده در تل‌آویو چند بار خاطرنشان کرد راهحل برنامه هسته‌ای ایران دیپلماسی است و این همان مساله‌ای بود که بشدت سران اسرائیل را سرخورده کرد تا جایی که یائیر لاپید، نخست‌وزیر موقت این رژیم در کنفرانس مشترک با بایدن این موضع بایدن را تاب نیاورد و خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا گفت دیپلماسی راهحل ایران نیست! با این وجود جو بایدن مجبور بود برای خوش‌‌آمد میزبانانش اظهاراتی هم بیان کند. رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی مدعی شد ایران بیش از هر زمان دیگری به بمب اتم نزدیک شده است. وی با بیان اینکه خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران اشتباه بزرگی بود، مدعی شد: اگر با ایران به توافق برسیم، می‌توانیم این کشور را به عقب بازگردانیم. رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه افزود: برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران و مقابله همزمان با آن کار خواهیم کرد. بایدن اظهار داشت: برای ممانعت از دستیابی به سلاح هسته‌ای، به استفاده از زور علیه ایران به عنوان آخرین راهحل متوسل می‌شویم. البته بایدن با وجود اصرار فراوان مجری کانال 12 رژیم صهیونیستی گفت مایل نیست در این باره بیشتر صحبت کند. وی همچنین مدعی شد بازگشت به توافق هسته‌ای اکنون بر عهده ایران است. بایدن همچنین گفت: اگر شرط ایران برای احیای برجام، حذف سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا باشد، به توافق با ایران بازنمی‌گردیم. * جدال دیپلماسی و زور لاپید در کنفرانس خبری بار دیگر اظهارات ضدایرانی و همچنین علیه روسیه به دلیل جنگ اوکراین را تکرار کرد و گفت: «اسرائیل باید همواره محکم باشد و ارتش مستحکم و قدرتمندی داشته باشد. ما در اسرائیل آموخته‌ایم باید آزاد و قدرتمند باشیم و گاهی اوقات، آزادی از طریق استفاده از زور قابل محافظت است». وی به تلاش رژیم صهیونیستی برای اقدام علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیز اشاره کرد و گفت: «تنها راه جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای این است که ایران بفهمد جهان آزاد از زور استفاده خواهد کرد و تنها راه متوقف کردن ایران، تحمیل تهدیدات نظامی معتبر است». بایدن هم بر لزوم دیپلماسی در قبال ایران تأکید کرد و گفت: «دیپلماسی، بهترین راه جلوگیری از دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است». رئیس‌جمهور آمریکا همچنین به بحث مذاکرات رفع تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: «ما برای همیشه منتظر پاسخ ایران برای مذاکرات هسته‌ای نمی‌مانیم. ما به ایران اجازه دستیابی به سلاح اتمی را نمی‌دهیم، زیرا این یک منفعت حیاتی برای امنیت ایالات متحده، اسرائیل و باقی جهان است». همزمان با کنفرانس خبری رئیس‌جمهور آمریکا و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در قدس اشغالی، ۲طرف در بیانیه مشترکی موسوم به «بیت‌المقدس» بر تعهد آمریکا در راستای ایجاد یک ساختار منطقه‌ای در راستای تعمیق بیشتر روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای منطقه و گسترش آن با دیگر کشورهای عربی و اسلامی تأکید کردند. به نوشته الجزیره، در این بیانیه آمده است واشنگتن به امنیت رژیم اسرائیل و حفظ برتری نظامی [ادعایی] این رژیم در منطقه همچنان پایبند است و اجازه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. آمریکا آماده است از تمام عناصر قدرت ملی خود برای اطمینان از این نتیجه استفاده کند و همچنین خود را متعهد به مقابله با فعالیت‌های مستقیم ایران یا فعالیت‌هایی که از طریق گروه‌های همسو با خود همچون حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی انجام می‌دهد، می‌داند. * روایت صهیونیست‌ها نشریه صهیونیستی هاآرتص درباره سفر بایدن نوشت: ممکن است وسوسه‌انگیز باشد که سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به اسرائیل و عربستان سعودی را به عنوان یک سفر غیر مهم توسط یک رهبر ضعیف و نامحبوب که شانس انتخاب مجدد آن نزدیک به صفر است، مردود شمرد اما ساکن کاخ سفید، سیاست خارجی و دفاعی یک ابرقدرت جهانی را کنترل می‌کند و از آزادی گسترده‌ای در مدیریت روابط با دوستان و دشمنان آمریکا برخوردار است و به همین خاطر بایدن در سفر خود به منطقه می‌کوشد به سران اسرائیل و عربستان ضرورت بازگشت به برجام را توضیح دهد. این رسانه صهیونیستی می‌افزاید: سفرهای موازی بایدن و پوتین حول محور توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی می‌چرخد. هاآرتص ادامه می‌دهد: «بایدن می‌خواهد ایالات متحده را به توافقی بازگرداند که سلف او، دونالد ترامپ، از آن خارج شد. لغو تحریم‌های ایران سریع‌ترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از افزایش شدید قیمت نفت است که رای‌دهندگان آمریکایی را خشمگین کرده و در عین حال روسیه را که اقتصاد آن متکی بر صادرات نفت و گاز طبیعی است، تضعیف می‌کند». هاآرتص همچنین نوشت: مشکل بایدن این است که قدیمی‌ترین دوستان خاورمیانه‌ای آمریکا، عربستان سعودی و اسرائیل، از معامله او با ایرانی‌ها هیجان‌زده نیستند. هر دوی آنها نزدیکی آمریکا به تهران را تهدیدی بالقوه برای موضع منطقه‌ای خود می‌دانند. * هشدار مقام ایرانی یک مقام بلندپایه ایرانی درباره احتمال ادغام رژیم صهیونیستی در قالب یک ائتلاف در منطقه به شبکه الجزیره گفت: «طرح‌های سیاسی، نظامی و امنیتی بایدن باعث محافظت از اسرائیل نمی‌شود و برای این رژیم امنیت نخواهد آورد». این مقام ایرانی که اشاره‌ای به نام او نشده، در این باره گفت: «یکی از اهداف سفر بایدن به منطقه تبرئه اسرائیل و سیاه‌نمایی و معرفی ایران به عنوان یک دشمن است». مقام ایرانی مذکور در ادامه هشدار داد: «هر گونه تهدید علیه امنیت ملی ما پاسخی به دنبال خواهد داشت که سابقه نداشته است و آمریکا این را می‌داند. پذیرش ادغام نظامی اسرائیل [در منطقه] پس از عادی‌سازی روابط از سوی برخی کشورها امنیت آنها را به خطر خواهد انداخت». وی همچنین خبر داد: «برخی کشورهای منطقه به صورت رسمی به ما اطمینان داده‌اند علاقه‌ای به ائتلاف علیه ما ندارند. روابط ما با تعدادی از همسایگان مهم‌مان از جمله کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس خوب است. بار دیگر تأکید می‌کنیم ما به گفتوگو اعتقاد داریم و دستان‌مان برای برقراری امنیت جمعی به سوی همسایگان‌مان دراز است».