روزنامه ابتکار
1401/04/25
چگونه می توان عقل ها را صیقل داد
محمدعلی نویدی. -نیروی عقل و خرد از یک سو قوه ی تشخیص و تمییز و تحلیل و تفسیر و از سوی دیگر توان آفرینشگری و انکشاف امور و مسائل زندگی انسان می باشد. بنابراین وقتی عقل ها غبارآلود و تیره و تار و خوابناک باشند، آدمی از تشخیص مسائل و معضلات و کشف راه حل های اثربخش و مفید و گشایش و رهایش آینده نگرانه، عاجز و ناتوان می ماند. گویی، عقل ها دچار پریشانی و آشفتگی می شوند و تعادل و آرامش خود را از دست می دهند و از افق گشایی و امید آفرینی باز می مانند. یعنی، عقل ها و خردها نیاز به جلا و صیقل و تابناکی و اثرمندی دارند تا اثر ویژه و ممتاز تولید کنند و فعال و پویا باشند. مثل چاقوی قصابی و جراحی که دم به دم نیاز به سوهان زدن و تیز و تمیز کردن لازم دارد تا کار قصاب و جراح پیش رود. حال پرسش این است که چگونه می توان عقل ها را از زنگار و غبار زدود و فعال نمود؟در این نوشتار کوتاه شش روش کاربردی برای فعال نمودن عقل ها و اندیشه ها پیش نهاد می گردد تا شاید اهل اندیشه و علم را نافع افتد. : ۱- مطالعه و کتابخوانی. مطالعه و کتابخوانی اندیشه ورزانه و روزانه می تواند به پویایی و بالندگی عقل ها یاری رساند. مثل این می ماند که گوهری را از هر روز تمیز کنید و درخشان نگهدار دارید. مطالعه و تامل ما را با جهان اندیشه و علم و خردمندی مرتبط می سازد و در عقل و دانش و تجربه همنوعان خود مشارکت می دهد. ۲- گفت و گو و مباحثه و تبادل نظر. در طول بیست و چهار ساعت وقتی را به تضارب آراء و تبادل نظر و گفت و گو با اهل علم و اندیشه اختصاص دهیم تا عقل ها صیقل یابند. اهل گفتگو و دیالوگ با اهل قهر و غضب یکی نیستند. گفتگوهای مستدل و مستند و اثربخش به رشد و شکوفایی ما یاری می رسانند. ۳- تمرین پرسش و پرسشگری و کنشگری یکی دیگر از عوامل صیقلی عقل ها و اندیشه هاست. پرسش با شک علمی و اشتیاق به دانستن آغاز میشود و در جستجوی حقیقت پیش می رود. انسان پرسشگر با آدم منفعل و بی تفاوت و ساکت یکی نیست. پرسشگری یک ویژگی و صفت ممتاز بشر است. همین قدر بدانیم که تمام اختراعات و ابتکارات و نوآوری ها ریشه در پرسش و پرسشگری دارد. ۴- یادگیری و تمرین نقد و نقادی. میدانید که ایراد گرفتن و نق نق زدن با انتقاد اندیشگی و استدلال آوری فرق بنیادین دارد. اگر اندیشه ها و عقاید و باورها و دانسته ها مورد نقد و نقادی قرار نگیرند، دچار تیرگی و ابتری می شوند و از زایایی و پویایی می افتند. نقد و نقادی یک فرصت عاقلانه برای تازگی و طراوت عقل هاست. ۵- جستجو و تحقیق از علل حوادث و رخدادها. این نکته بسیار حائز اهمیت است که علت شناسی مهم تر از توصیف معلول است. توصیف معلولات و معلومات کار سهل و سطحی است در مقابل علت شناسی و ریشه دانی. پرسش از علت ها و تحقیق از ریشه ها، موجب صیقل یافتن اندیشه‌ها و عقل ها می شود، زیرا علت شناسی، عقل ها را به فعالیت و اثرگذاری وادار می‌کند و غبارها را کنار می زند. جستجو گری عقلانی و علمی، آدمی را از خواب غفلت باز می دارد و راه امید و آینده را می گشاید.
۶- کندوکاو و تلاش مستمر برای کشف ارزش و اهمیت زندگی. صیقل و صفای عقل ها که صیقل و زدودگی زنگ سایر امور بدان بستگی دارد، با تلاش بی امان و پیوسته برای کشف ارزش و اعتبار زندگی ربط وثیق دارد. انسان در زندگی و با زندگی معنی و مفهوم می شود و زندگی نیز با انسان معنی و مصداق می یابد، اما کدام انسان؟ بی تردید، انسان اندیشه ورز و گرانبار از خرد و خردمندی. کنکاش و کاویدن برای یافتن ارزش زندگی کار بنیادین عقل و خردورزی است. آدمیان بیدار در روزگاران بحرانی و آشفتگی و عدم آرامش، از صیقل دادن عقل ها و تیز نمودن اندیشه‌ها غفلت نمی کنند تا افق آینده و امید را گشوده نگه دارند و به جنبه های همیارانه زندگی توجه و تفطن می کنند و در جنبه های رقابتگرانه حیات مستغرق نمی گردند و همدیگر را فراموش نمی کنند.
سایر اخبار این روزنامه
دریاچه ارومیه به رسیدگی فوری نیاز دارد
آخرین نفس‌ها
«ابتکار» سفر جو بایدن به خاورمیانه را بررسی می کند
دورنمای ائتلاف عبری- عربی
به بهانه سفر قالیباف به ازبکستان بررسی شد
جای خالی دیپلماسی پارلمانی
« ابتکار» اثر طرح ساخت خانه‌های 30 متری بر بازار مسکن را بررسی کرد
سقف‌های ۳۰ متری بر سر زوج‌های جوان
محمد علی وکیلی
آرایش قدرت درمنطقه پس ازسفربایدن وپوتین !
خطیب موقت نماز جمعه تهران:
باید از ریختن آبروی یکدیگر پرهیز کنیم
فرمانده فراجا خبرداد:
افزایش احساس امنیت در بین مردم
بیانیه فدراسیون فوتبال برای انتخاب سرمربی تیم ملی واقع بینانه است؟
چگونه می توان عقل ها را صیقل داد
