روزنامه خراسان
1401/04/25
فارسی در خطر؛رایزنان فرهنگی چه می کنند؟
از گذشته‌های دور تا امروز، به گواه بسیاری از زبان‌شناسان کشورهای فارسی‌زبان، کشورما همواره در مسیر ترویج زبان فارسی در دیگر کشورها فعالیت‌های چشمگیری داشته است؛ اما در سال‌های اخیر، این اقدامات، دچار ضعف‌هایی شده تا آن‌جا که کار به جایی رسیده است که طبق گفته پژوهشگران زبان فارسی در برخی از کشورها، امروز حتی اقدامات ناچیزی مانند ارسال چند مجله و نشریه فارسی به فراموشی سپرده شده است. از این نکته که بگذریم، یکی از دیگر غفلت‌های مسئولان امر که ضربه مهلکی به ترویج زبان و ادبیات فارسی زده، بازگرداندن استادان اعزامی این رشته راهبردی از کشورهای مختلف، به دلیل بالارفتن قیمت دلار در سال‌های اخیر بوده است. در همین زمینه، به تازگی، دکتر حسن عباس و دکتر عارف نوشاهی، دو تن از استادان دانشگاه‌های هند و پاکستان در مصاحبه‌ای با روزنامه خراسان، گلایه‌های متعددی را از کم‌کاری‌های برخی مسئولان فرهنگی کشورمان مطرح کردند. دکتر عارف نوشاهی از تعطیلی ساختمان مرکز تحقیقات ایران و پاکستان به دلیل نداشتن رئیس و کارمند گلایه کرد و از خاک خوردن و در معرض نابودی قرار گرفتن حدود 17 هزار نسخه گران‌بهای خطی، 45 هزار کتاب چاپ سنگی فارسی و میکروفیلم‌ها و مجلات متعدد خبر داد . دکتر حسن عباس هم گلایه‌های فراوانی از مغفول ماندن اشاعه زبان فارسی در هندوستان داشت. بااین اوصاف، به منظور بررسی دیگر اشکالات موجود در این حوزه و همچنین با توجه به گنجانده شدن مقوله ترویج زبان و ادب فارسی در شرح وظایف رایزنان فرهنگی و نقش مهم آن‌ها در این زمینه، گفت‌وگویی با دکتر محمدحسن مقیسه، استاد دانشگاه امام صادق(ع) و پروفسور محمد اقبال شاهد، مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جی‌سی لاهور پاکستان داشته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید. حق زبان فارسی بر تمدن جهانی دکتر محمدحسن مقیسه، نویسنده، منتقد ادبی و استاد دانشگاه امام صادق(ع) در ابتدا به تشریح اهمیت زبان و ادبیات فارسی پرداخت و گفت: رهبر معظم انقلاب، پایه‌های استوار کشور ایران را بر روی دو بنیان محکم می‌دانند و این دو بنیان، دین مبین اسلام و زبان فارسی هستند. این موضوع نشان از اهمیت زبان فارسی دارد. در نهادهای بالادستی نظام نیز زبان فارسی را وجه برتر کشور می‌دانند که به‌وسیله این زبان، ما می‌توانیم هویت و فرهنگ خودمان را به دیگر کشورها ثابت کنیم. همچنین توانمندی این زبان در عرصه فرهنگ و عرفان اسلامی بر کسی پوشیده نیست. زبان فارسی در طول تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی را به دیگر کشورها معرفی کرده است و به جرئت می‌توان این ادعا را مطرح کرد که زبان فارسی بر فرهنگ و تمدن جهانی نیز منت و داعیه دارد. امان از قیمت دلار! دکتر محمدحسن مقیسه افزود: سه نهاد اداری بنیاد سعدی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت علوم، متولیان رسیدگی به ترویج زبان فارسی در خارج از کشور هستند اما در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و همچنین غفلت از ظرفیت بالای زبان فارسی ما شاهد ناهماهنگی‌ها و ضعف‌هایی هستیم. در این شرایط، برخی مسئولان ادعا می‌کنند به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم با قیمت کنونی دلار، استادان زبان و ادبیات فارسی را به دیگر کشورها اعزام کنیم. در پاسخ باید گفت تمامی این مشکلات به جای خود اما در کشور ما، استادانی حضور دارند که به دلیل عشق به ادبیات و زبان فارسی حتی با اندک امکاناتی حاضرند به خارج از کشور بروند و زبان فارسی را در کشورهای دیگر تقویت کنند. رایزنان فرهنگی بی تخصص! استاد دانشگاه امام صادق(ع) درادامه، به نبود تخصص در میان برخی از رایزنان فرهنگی اعزامی به دیگر کشورها اشاره کرد و گفت: بنده یکی از رایزن‌های فرهنگی را در کشورهای اطراف می‌شناسم که رشته تخصصی‌اش زبان و ادبیات فارسی نیست ولی به تدریس ایران‌شناسی، حافظ‌شناسی و زبان فارسی مشغول است. این طبیعی است که این فرد هیچ وقت نمی‌تواند جای یک استاد زبان فارسی را بگیرد بلکه فقط می‌تواند مقدمات زبان را آموزش دهد. مسئولان فرهنگ و ارتباطات کشور، باید به این نکته توجه داشته باشند که به صرف فرارسیدن زمان مأموریت یک فرد، او را به عنوان رایزن فرهنگی به دیگر کشورها نفرستند بلکه متخصصان زبان و ادبیات را اعزام کنند.وی تصریح کرد: چندین موضوع در اعزام رایزن‌های فرهنگی به یک کشور باید از سوی مسئولان امر مورد توجه قرار گیرد؛ مواردی از قبیل بررسی میزان شناخت رایزن‌ها از منطقه‌ای که قرار است به آن‌جا اعزام شوند، اعزام رایزنان متخصص در حوزه زبان و ادبیات فارسی و اعزام رایزن‌های دارای ارتباط مؤثر با مسئولان کشورهای مقصد. بی‌شک، درنظر نگرفتن این موارد، باعث پایین آمدن کارآیی رایزن‌های ما میشود و رسالت خطیر رایزنی فرهنگی در حد رونمایی از چند کتاب و برگزاری مراسم فرهنگی خلاصه میشود.البته باید در این زمینه انصاف داشت چراکه در طول سال‌های پس از انقلاب، اقدامات موثری انجام شده است و استادان دارای تخصص نیز به کشورهای دیگر اعزام شده و فعالیت‌های گسترده‌ای را انجام داده‌اند. استادانی مانند قهرمان سلیمانی، علی موسوی گرمارودی، علیرضا قزوه و زنده‌یاد دکتر حسن ذوالفقاری از آن جمله‌اند که این افراد، تحولات شگرفی را در کشورهای محل فعالیتشان انجام داده‌اند؛ اما تعداد این رایزن‌ها بسیار کم است. یک رویداد فرهنگی راهبردی و راهگشا برای تامل هرچه دقیق‌تر در این ساحت، با همکاری دکتر مرتضی چرمگی عمرانی، دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور مشهد، موفق به برقراری ارتباط در فضای مجازی با پروفسور محمد اقبال شاهد، مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه جی‌سی لاهور پاکستان شدیم. پروفسور محمد اقبال شاهد در ابتدای گفت‌وگوی خود، از راه‌اندازی «اتاق اقبال» در دانشگاه پیام نور مشهد به عنوان یکی از مسیرهای تقویت ارتباط فرهنگی بین دو کشور استقبال کرد و گفت: گشایش اتاق اقبال در دانشگاه پیام نور مشهد را می‌توان به فال نیک گرفت و این موضوع برای ما باعث شادمانی است. زیرا این اتاق می‌تواند در برقراری ارتباطات بین ایران و پاکستان تأثیر زیادی داشته باشد.وی خاطرنشان کرد: در روزهای گذشته، دکتر تقی‌زاده، سرپرست دانشگاه پیام نور به همراه هیئتی از فرهنگستان و مسئولان فرهنگی ایران به پاکستان آمدند و جلساتی را برگزار کردیم. تفاهماتی انجام شد و امیدواریم راه‌اندازی «اتاق اقبال»، الگویی برای دیگر دوستداران ادب فارسی باشد. پروفسور اقبال شاهد در ادامه، ضمن تشکر از فعالیت‌های روزنامه خراسان در زمینه اشاعه و تقویت زبان و ادب فارسی افزود: دوسال پیش، ما در مشهد مهمان روزنامه خراسان بودیم و به صورت کامل بازدیدی از این روزنامه داشتیم. این روزنامه تأثیر فراوانی در خدمت به زبان فارسی داشته است.
سایر اخبار این روزنامه
فارسی در خطر؛رایزنان فرهنگی چه می کنند؟
این حدادی دست نیافتنی!
کدام کارت به کارت مالیات دارد؟
واکاوی ماجرای آتش‌زدن همسر به دلیل سرد بودن چای!
طرح اختصاص سهمیه گاز با امکان فروش مازاد سهمیه
چراگوشت قربانی حجاج به ایران نمی رسد؟
ترانزیت و آینده ایران
بیم و امیدهای فاز جدید دارو
قدرت نمایی پهپادهای ایران در آب های آزاد
تجربه طلایی رابعه، کاسبی ترامپ از مرگ همسر سابقش و جنجال اسم وریا
خبرهای فرماندار از برخی کاستی های مشهد
پاسخ قاطع به رجزخوانی جو
اعترافات تکان دهنده عامل جنایت صبحگاهی
وقتی خیابان رستوران می شود
