بیــداد گـرمـا

آرمان ملی: تغییرات اقلیمی این روزها بیش از هرزمان دیگری خود را مخصوصا در نیم کره شمالی نشان می‌دهد. با افزایش گرما در نیم‌کره شمالی که به‌طور فزاینده‌ای غیرقابل سکونت می‌شود، چندی پیش جاده‌های شمال غربی آمریکا از شدت گرما ذوب شدند. مسکو نیز که در منطقه سردسیر سیبری مستقر است، بالاترین دمای ماه ژوئن تاریخ روسیه، را با درجه 8/34 درجه سانتیگرادی را ثبت کرد و کشاورزان تلاش کردند که محصولات خود را از نابودی نجات دهند، حتی در دایره قطب شمال، دما به 30 درجه افزایش یافت. در هند، ده‌ها میلیون نفر در شمال غرب این کشور تحت تأثیر امواج گرما قرار گرفته‌اند. در عراق نيز به دليل گرما، در هفته گذشته چندين شهر از جمله بغداد تعطيل شدند. دانشمندان پيش‌بيني کردند که اين گرما مي‌تواند تا سال 2100، هر سال اتفاق بيفتد! در شرايطي که توليد گازهاي گلخانه‌اي و سوخت‌هاي فسيلي مخرب مانند زغال سنگ و مازوت، يکي از عوامل تاثيرات بر تغييرات اقليمي است .روز دوشنبه، ناسا با استفاده از ماهواره‌هاي خود اهواز را با 5/46 درجه سانتي‌گراد دما، به‌عنوان گرم‌ترين نقطه زمين معرفي کرد. سازمان فضايي ايالات متحده (ناسا) اعلام کرد که تابستان سال 2022 موج گرما در جهان رکورد زده است.
ايران همچنان گرم مي‌ماند
تصاوير ماهواره‌اي سه شهر اهواز ايران، سويل اسپانيا و شانگهاي چين را به ترتيب گرم‌ترين شهرها معرفي کرده‌اند. اهواز در جنوب ايران با ثبت دماي 5/46 درجه سانتي‌گراد بالاي صفر تا کنون گرم‌ترين نقطه کره زمين بوده است. همچنين اداره هواشناسي خوزستان اعلام کرد: «در بررسي نقشه‌هاي پيش‌يابي تا اواخر هفته استقرار توده هواي داغ و مرطوب روي استان خوزستان مورد انتظار است به‌گونه‌اي که تا روز سه‌شنبه وقوع دماهاي 49 درجه و بالاتر در اغلب نقاط استان پيش‌بيني مي‌شود. در شبانه‌روز يکشنبه گذشته آبادان با 2/50 و ايذه با 24 به ترتيب گرم‌ترين و خنک‌ترين نقاط استان خوزستان گزارش شده‌اند. در اين مدت تغييرات دماي اهواز بين 30 و 9/48 درجه سانتيگراد در نوسان بوده است. البته اين شرايط فقط مختص جنوب کشور و اهواز نيست و سازمان هواشناسي کشور اعلام کرد که در بيشتر مناطق کشور جوي آرام و پايدار همراه با تداوم گرماي هوا پيش بيني مي‌شود. طي امروز (28 تيرماه) اهواز با دماي 51 و 50 درجه سانتيگراد گرم‌ترين و شهرکرد با دماي 12 درجه سانتيگراد سردترين مراکز استان کشور هستند. احد وظيفه، رئيس مرکز ملي خشکسالي سازمان هواشناسي درباره اين شرايط مي‌گويد: «پس از انقلاب صنعتي به دليل رشد صنايع، افزايش مصرف سوخت فسيلي و مطابق آن آزاد شدن گاز‌هاي دي‌اکسيد‌کربن و متان، ترکيب جو زمين تغيير بسيار زيادي کرد. ما اثرات يک درجه گرم‌شدن هوا را لمس کرده‌ايم؛ طي 50 سال گذشته، بارندگي‌هاي کشور هر سال به‌طور متوسط، نزديک به يک ميليمتر کاهش يافته‌است. همچنين الگوي بارش و دماي کشور دچار بي‌نظمي شده و رخداد خشکسالي در کشور افزايش يافته‌است، طوري که بين سال‌هاي 1386 تا 1397، يعني 11 سال پياپي و با شدت‌هاي مختلف خشکسالي ممتد داشته‌ايم. هر چند دو سال بارشي 1398- 1397 و 1399- 1398 را تجربه کرديم، اما کشور مجدداً در سال‌هاي 1400- 1399 و همچنين 1400 تا 1401 درگير خشکسالي شده‌است.»
سوخت گلخانه‌اي مصرف مي‌کنيم، چون...


با نگاهي به کشورهايي که بيشترين افزايش را در انتشار گازهاي گلخانه‌اي در سراسر جهان را بين سال‌هاي 1990 تا 2018 را داشته‌اند، کشورهايي که در شبه‌جزيره عربستان قرار دارند، در صدر به چشم مي‌خورند اما بايد گفت که کشورهاي آسيايي، همواره در اين زمينه، بيشترين تخلف را داشته‌اند. استفاده از سوخت‌هاي مخرب مانند مازوت و... نه‌تنها در ريه مردم منطقه، بلکه مردم کره زمين را تحت تاثيرقرار داده و هنوز سازمان محيط زيست براي اين امر برنامه‌اي ندارد. همان‌طور که در جلسه‌ نشست تغييرات اقليم گلاسکو از سوي ايران مطرح شد، فعلا برنامه‌اي در دستور کار دولت و سازمان حفاظت از محيط زيست، براي کاهش سوخت‌هاي گلخانه‌اي نيست، هر چند که آنها همه تقصيرات را به گردن تحريم‌ها انداخته‌اند، موضوعي که سبب شده انبارهاي ايران، از مازوت (نفت کوره) پرشود و کشوري اين سوخت را براي کشتي‌هاي خود که به اقيانوس‌ها سفر مي‌کنند، خريداري نکند. همان‌طور که سلاجقه، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست در اجلاس آب و هوايي گلاسکو با انتقاد از اعمال تحريم‌هاي ظالمانه عليه ايران، گروگان گرفتن امور اقتصادي براي اهداف سياسي را تروريسم اقتصادي عليه ملت ايران ناميد و گفت: «اين اقدامات تلاش‌هاي جهاني براي مقابله با تغييران آب و هوايي را نيز تضعيف مي‌کند.»
چگونه با گرمايش زمين زندگي کنيم؟
اما در اين شرايط و با روند گرمايش زمين در مناطق مرکزي و جنوبي فلات مرکزي ايران، بسياري از شهرها با گرماي طاقت فرسا و حتي خطر خالي شدن سکنه دست و پنجه نرم مي‌کنند، کما اينکه در اين مناطق بسياري از روستاها خالي از سکنه شده و خشکسالي، روستاهاي آباد را به کوير و تالاب‌ها را به کانون ريزگرد تبديل کرده‌اند. حالا راه حل عبور از بحران چيست؟ پروفسور سنتولد آسنگ، مدير مرکز جهاني سيستم‌هاي کشاورزي در دانشگاه فني مونيخ، مي‌گويد: «ما بررسي کرده‌ايم که کدام دما ارجح است و کدام دما براي انسان، دام، طيور و محصولات کشاورزي مضر است. طبق اين مطالعه، دماي مطلوب از 17 تا 24 درجه سانتيگراد متغير است. در رطوبت بالا، گرماي ملايم براي انسان از حدود 23 درجه سانتيگراد و در رطوبت کم از 27 درجه سانتيگراد شروع مي‌شود.» پروفسور آسنگ مي‌گويد: «قرار گرفتن افراد براي مدت طولاني در معرض دماي بالاتر از 32 درجه سانتيگراد با رطوبت بسيار زياد يا بالاي 45 درجه سانتيگراد با رطوبت بسيار کم، مي‌تواند کشنده باشد. در رويداد شديد گرمايي با دماي بسيار بالاتر از 40 درجه سانتيگراد، افراد به پشتيباني فني، به‌عنوان‌مثال فضاهايي با تهويه هوا نياز دارند.» آسنگ براي کاهش بيشتر فشار گرما، راهبردهاي مختلفي را از جمله افزايش سايه طبيعي درختان يا سايبان ساختاري ذکر مي‌کند. مي‌توان شهرها و ساختمان‌ها را نسبت به دماي هوا منفعل‌تر کرد، به‌عنوان‌مثال، با استفاده از عايق سقف و ديوار يا رنگ‌هاي روشن‌تر و بازتابنده در سقف و ديوارها اثر گرما کاهش مي‌يابد. وي معتقد است: «تا پايان قرن، 45 تا 70 درصد از مساحت زمين تحت تأثير شرايط آب و هوايي قرار مي‌گيرد که در آن انسان نمي‌تواند بدون پشتيباني فني مانند تهويه هوا زنده بماند. در حال حاضر، اين ميزان 12 درصد است به اين معني که در آينده، 44 تا 75 درصد از جمعيت انساني به‌طور مزمن تحت تأثير گرما قرار خواهند گرفت. براي دام، طيور، محصولات کشاورزي و ساير موجودات زنده افزايش مشابهي در تنش گرمايي پيش‌بيني مي‌شود. سازگاري ژنتيکي با آب و هواي متغير اغلب دوره‌هاي زيادي به‌طول مي‌انجامد. زمان موجود براي بسياري از اشکال برتر زيستي بسيار کوتاه است. اگر روند فعلي آب و هوا ادامه يابد، بسياري از موجودات زنده ممکن است به‌شدت تحت تأثير قرار بگيرند يا حتي به‌دليل تغيير دما به‌طور کامل از روي زمين محو شوند.»