آسیب‌های اجتماعی از منظر سمن‌ها

نبی‌اله عشقی‌ثانی تحلیلگرمسائل اجتماعی  
 
 
 


روز پنجشنبه(30‌ام تيرماه) دکتر عباسي، رئيس سازمان امور اجتماعي کشور، مديران حدود 20 تشکل مردم‌نهاد، موسسه خيريه و شبکه‌هاي تخصصي مردمي را به نشست در جلسه‌اي در وزارت کشور فراخواند تا موضوع ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي با تمرکز بر کودکان کار، اعتياد، طلاق، آسيب‌هاي زنان و سکونتگاه‌هاي غيررسمي را از منظر سمن‌ها به بحث و بررسي بنشينند. از موضوعاتي که در اين نشست مطرح شد، جايگاه سازمان اجتماعي کشور و ضرورت برنامه‌ريزي و سازماندهي آن براي مواجهه با هر يک از مباحث اجتماعي است. مساله رصد مسائل اجتماعي کشور و ايجاد سامانه‌اي براي ارتباط با انديشمندان، اهل نظر، فرهيختگان و اساتيد دانشگاه‌هاست که بعضا نظراتشان در رسانه‌هاي مختلف درج مي‌شود و به ‌لحاظ قدرت تشخيص و احساس مسئوليتي که دارند مي‌توانند براي کشور مفيد فايده باشند. خانم نيري، مديرعامل موسسه خيريه عترت فاطمي نکاتي را يادآ‌ور شد، يکي ناپايداري سندهايي است که براي ساماندهي آسيب‌ها ارائه مي‌شود و زود دستخوش تغيير مي‌شود. دوم ضرورت توجه به نظرات تشکل‌هاست زيرا هريک سرمايه اجتماعي هستند. سوم در اختيار نبودن اطلاعات جامع و دقيق از وضعيت آسيب‌هاي اجتماعي است. آقاي اصلاني يکي از مديران حاضر در جلسه ضمن يادآوري اعتياد به‌عنوان تاثيرگذارترين آسيب و مادر آسيب‌ها گفت از روزي که معتاد به جاي مجرم بيمار معرفي شد، اعتياد گسترش يافت که اظهار نظري قابل بحث توسط کارشناسان است و نشانه‌اي از تفاوت نظر در حوزه سياست‌گذاري و مقابله با آسيب‌هاي اجتماعي است. در همين جلسه در موضوع طلاق، سرکار خانم دکتر شادي‌طلب از وقوع طلاق‌ها در سال‌هاي ا‌ول زندگي مشترک ياد کردند و موضوع اجباري شدن مشاوره قبل از ازدواج و بازبيني طلاق‌هاي توافقي را ياد‌آور شدند. اهميت و تاثير‌گذاري آسيب‌هاي اجتماعي تا بدان حد است که مقام معظم رهبري چند بار براي برنامه‌ريزي جامع و مشارکت همه قوا و تشکل‌هاي مردمي در امر ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي تذکر داده‌اند، در مجلس فراکسيون آسيب‌هاي اجتماعي تشکيل شده است. در برنامه ششم توسعه مقرر شده است تا پايان برنامه بايد 20درصد از آسيب‌هاي اجتماعي کاهش داده شود. با توجه به اهميت موضوع در ساختار اداري چند دستگاه کشور از جمله در قوه قضائيه معاونت پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي ايجاد شده است. در وزارت تعاون کار و رفاه‌اجتماعي، سازمان بهزيستي، شهرداري تهران، دفتر آسيب‌هاي اجتماعي تشکيل شده است و هريک براي مواجهه با اين معضل منابع انساني و طرح و برنامه و بودجه دارند. اما به نظر مي‌رسد تاثيرگذاري کافي نداشته‌اند شايد به‌همين دليل است که در جلسه وزارت کشور مدير يکي از سمن‌ها پيشنهاد کرد، همه امکانات مرتبط با آسيب‌هاي اجتماعي کشور بايد در يکدستگاه متمرکز شود و تحت يک برنامه وفرماندهي واحد فعاليت نمايد. نکته قابل اهميت ديگر، بايد بررسي شود، سازمان صدا و ‌سيما در حوزه پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي چه برنامه‌هايي را تهيه و پخش کرده است و آيا آنچه اجرا مي‌شود تحت يک برنامه‌ريزي مشترک و هماهنگ با ساير دستگاه‌ها تعريف شده است و به صورت واحد مديريت و هدايت مي‌شود يا خير؟ ناکافي بودن منابع مالي اختصاص داده شده در بودجه ساليانه کشور از جمله دغدغه‌هايي است که توسط نمايندگان مجلس هم مورد تاکيد قرار گرفته است از جمله رئيس فراکسيون آسيب‌هاي اجتماعي مجلس که اظهار کرده است که ما براي مقابله با آسيب‌ها با کمبود بودجه مواجه هستيم. در همين رابطه آقاي موسوي چلک، رئيس انجمن مددکاري اجتماعي، از کمبود اعتبار ساماندهي آسيب‌ها در بودجه سال1401 گله کرده است. آنچه در پايان اين نوشتار بايد ياد آورشويم اظهار نظر مثبت براي توجه به نظرات مردمي و تشکل‌هاي اجتماعي است که در صف اول تعامل با مردم و آسيب ديدگان اجتماعي قرار دارند و ضر‌‌ورت ايجاد يک مديريت منسجم و توانمند همراه با فراهم کردن منابع مالي کافي براي ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي است. اگر چه در بررسي و تحليل داده‌ها و کشف نظرات و ديدگاه‌ها تفاوت نظر زيادي وجود دارد اما مشارکت جمعي و همگاني ضروري است ولي عمليات نيازمند فرماندهي واحد است.