کسب درآمد از «معاملات فردایی» مشروع نیست

  سرویس اقتصادی-

به گزارش خبرنگار ما، یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر برای اقتصاد کشور و به طور ویژه برای بازار ارز مسئله‌ساز شده، افزایش معاملات فردایی بوده است. این معاملات که بیشتر در اتاق‌های معاملات مجازی انجام می‌شود، علاوه‌بر قیمت‌سازی‌های کاذب و دامن ‌زدن به نوسانات نرخ ارز، از نظر شرعی نیز محل اشکال است.
باید توجه داشت که در معاملات فردایی ارز، سکه و طلا اساساً ارز یا سکه خریدوفروش نمی‌شود بلکه تغییرات قیمت را پیش‌بینی می‌کنند و بر اساس آن قیمت فردایی ارز و سکه پیش‌بینی می‌شود و تفاوت قیمت امروزوفردا بین طرفین جابه‌جا می‌شود. همچنین تحویل فیزیکی ارز و سکه نیز اساساً موضوعیتی ندارد.


به توجه به این مسائل، از دفتر رهبر معظم انقلاب سؤال شده که آیا معاملات فردایی سکه، طلا و ارز به لحاظ شرعی قمار و اکل مال به باطل محسوب می‌شوند؟ همچنین حکم شرعی سودی که در این بازار به دست می‌آید چیست؟
دفتر رهبری در پاسخ به این سؤال اعلام کرده است: «به‌طورکلی اگر کسب درآمد صرفاً بر اساس پیش‌بینی نوسانات قیمت ارز، سکه، طلا و مانند آنها باشد و خریدوفروش ارز و با چیزهای دیگر صورت نگیرد، مشروع نیست».
قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز
گفتنی است به دلیل مشکلات زیاد معاملات فردایی، مجازات‌های خوبی در قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای انجام این معاملات پیش‌بینی شده است.
قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، 23 فروردین‌ماه ۱۴۰۱ توسط رئیس‌جمهور ابلاغ و از 10 اردیبهشت‌ماه سال جاری لازم‌الاجرا شد.
26 خردادماه نیز پلیس امنیت اقتصادی در اطلاعیه‌ای، با ممنوع دانستن فعالیت در سایت‌ها و کانال‌های قیمت‌دهی و انجام هرگونه معامله به‌صورت فردایی و غیررسمی در فضای مجازی، تأکید کرد که فقط معاملاتی مجاز و قانونی است که در واحدهای صنفی قانونی و رسمی و با رعایت قوانین و مقررات پول‌شویی و مالیاتی انجام شود.
بر اساس اطلاعیه پلیس امنیت اقتصادی، هر فرد خریدار سکه و طلا باید از حساب خود به حساب متعلق به واحد صنفی مجاز واریز وجه کند. پلیس امنیت اقتصادی همچنین از رصد و پایش هرگونه معاملات غیررسمی و غیرشفاف در بازار ارز در فضای حقیقی و فضای مجازی و برخورد جدی و قاطع با متخلفین خبر داد و در ادامه هم تعداد زیادی از فعالان این بازار احضار شدند.
ابزار قماربازی و شرط‌بندی
علی صالح‌آبادی؛ رئیس ‌کل بانک مرکزی هم چهارشنبه‌شب گذشته در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی، با اشاره به ممنوعیت معاملات فردایی طلا و ارز گفت: عده‌ای از معامله‌گران هستند که معاملات فردایی ارز انجام می‌دهند درحالی‌که طبق مصوبه مجلس و شورای سران قوا معاملات فردایی طلا و ارز ممنوع اعلام شده است و کسانی که در این بازارها معامله انجام می‌دهند مشمول مجازات خواهند شد.
وی تأکید کرد: در بازار معاملات ارزی نوعی قماربازی صورت می‌گیرد که از لحاظ شرعی نیز اشکال دارد. در حقیقت این افراد روی قیمت ارز شرط‌بندی می‌کنند و به جای اینکه ارزی را جابه‌جا کنند صرفاً تفاوت قیمت خریداری شده و فروخته شده را بدون وجود هیچ‌گونه ارزی مبادله می‌کنند که این کار نیز ممنوع اعلام شده و مستوجب مجازات است؛ بنابراین بازارهای غیررسمی از نظر قانونی ممنوع بوده ولی ممکن است در این بازارها معاملاتی صورت بگیرد که تابع هیچ‌گونه مقرراتی نیست و اخلال در بازار شناخته می‌شود.
رئیس ‌کل بانک مرکزی با اشاره به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز یادآور شد: بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اخیراً تصویب و ابلاغ شده، هرگونه معامله ارزی خارج از سامانه نیما، بازار متشکل ارزی و خارج از شبکه بانکی و صرافی قاچاق محسوب می‌شود. یعنی اگر کسی ارزی را خارج از شبکه صرافی یا بانکی بخرد یا بفروشد طبق قانون جدید قاچاق محسوب شده و مستوجب مجازات است؛ بنابراین انتظار می‌رود که بازار غیررسمی کوچک شود. البته باز هم ممکن است افرادی در این بازارهای غیررسمی معامله کنند ولی حجم این بازارها در برابر بازارهای رسمی حجم به‌مراتب کمتری دارد.