120 دقیقه گفت وگو با مکرون

آرمان ملي- گرچه هر از چندي شاهد اظهارات مختلف و اميدوار کننده‌اي از سوي مقامات کشورهاي حاضر در برجام در خصوص لزوم احياي اين توافق و لزوم پايبندي به آن مطرح مي‌شود اما واقعيت امر بر آن است که احياي برجام همچنان در هاله‌اي از ابهام به سر مي‌برد و اساسا معلوم نيست که اين توافق احيا خواهد شد يا مثل ساليان گذشته صرفا صحبت‌ها در حد اعلام مواضع خواهند ماند و تغييري ايجاد نخواهد شد. چه اينکه 8 دور مذاکرات وين و ادامه آن مذاکرات 3 جانبه در قطر هم نتوانست منتج به نتيجه شود و در نهايت توافق حاصل کند. آنچه که مسلم است رسيدن به توافق صرفا به باور طرفين به احياي برجام خلاصه نمي‌شود و اقدامات عملي احتياج دارد. اقداماتي که بايد از سوي آمريکا با برداشتن تحريم‌ها و ارائه تضمين به ايران کليد بخورد.
پروژه مقصر سازي از ايران
پس از روي کار آمدن جــــو بايدن که با شعار بازگشت به برجام توانست صندلي رياست‌جمهوري آمريکا را به‌دست آورد، اميدهايي براي احياي اين توافق چند جانبه که از حمايت سياسي بين‌المللي به ويژه سه کشور اروپايي هم‌پيمان آمريکا برخوردار بود، ايجاد شد اما بايدن برخلاف ديگر توافق‌ها و معاهدات بين‌المللي که فوري به آنها بازگشت، از بازگشت فوري و يک جانبه به برجام امتناع کرد. چند ماهي طول کشيد تا آنها براي مذاکرات احياي برجام اعلام آمادگي کنند و در نهايت در شش دور مذاکره مشخص شد اين کشور حاضر نيست رفع تحريم‌ها در چارچوب برجام را به نحوي که متضمن منفعت مطلوب و موثر اقتصادي ايران باشد، اجرا کند و اساسا در عمل همان خط و مشي دولت ترامپ يعني فشار حداکثري و تحريم‌ها درباره ايران و برجام دنبال شد. هر چند که با روي کارآمدن بايدن در آمريکا اميدواري‌هاي بسياري در راستاي احياي برجام به وجود آمد اما دولت بايدن فقط در ويترين کارش سعي کرد از خود کشوري اهل تعامل و مذاکره به افکار عمومي نشان دهد و از موضع‌گيري‌هاي سخت‌گيرانه اجتناب کرد و سه کشور اروپايي را در اين مسير بيش از پيش با خود همراه ساخت و موضع‌گيري‌هاي سخت را به آنها سپرد. با اين حال برخلاف سه سال پاياني دولت ترامپ، سه کشور اروپايي با همراهي و تشويق آمريکا و اسراييل از هر گونه فشار به ايران در مجامع بين‌المللي استقبال و از صدور بيانيه‌هاي تند و قطعنامه در شوراي حکام آژانس بين‌المللي حمايت کردند؛ آمريکا با همراه کردن رافائل گروسي مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي توانست فشارهاي بيشتري را از منظر فني و حقوقي متوجه ايران کند و اتفاقا در اين مسير موفق هم بود. اخلال در مذاکرات فني ايران و آژانس درباره برخي موضوعات پادماني و تهديد ايران به خودداري از کاهش بيشتر همکاري‌هاي فراپادماني و برجامي از جمله اقداماتي بود که در اين مدت کوتاه شاهد بوديم. اين در حالي است که ايران در روند مذاکرات احياي برجام از ابتدا در دو جبهه مذاکرات فني و سياسي به بيان خواسته‌ها و مطالباتش براي بازگشت به برجام ادامه داد و همواره بر رفع موثر و مطلوب تحريم‌ها تاکيد داشته است، اما آمريکا راضي نمي‌شد نسبت به رفع تحريم‌ها به شکلي که تضمين‌کننده منفعت اقتصادي ايران باشد، اقدام کند. با اين حال ايران بر دريافت تضمين‌هاي سياسي و حتي قانوني يک جانبه از سوي آمريکا بيش از تضمين‌ بين‌المللي تاکيد کرده اما آمريکا حاضر به ارائه اين تضمين‌ها نيست و از رفع تحريم‌هاي غيرهسته‌اي موثر بر برجام طفره مي‌رود. اساسا جوسازي و جهت دادن به افکار و اذهان عمومي عليه کشور يا کشورهايي در راستاي منافع ملي آمريکا از مهم‌ترين اقدامات آمريکا در پيشبرد منافع ملي‌اش بوده است. از اين رو بايد گفت، بايدن و تيم سياست خارجي‌اش اين توانايي و مهارت را دارند تا با همراه ساختن کشورهاي اروپايي و جامعه جهاني، ايران را مقصر شکست احتمالي مذاکرات احياي برجام معرفي کند. شايد هنوز حفظ برجام براي ايران و کشورهاي باقي مانده در اين توافق و حتي آمريکا به دلايل سياسي، اقتصادي و بين‌المللي منفعت‌هايي دارد و طرف‌ها بخواهند چراغ خاموش اين ماشين به راه خود ادامه دهد اما دولت و دستگاه سياست خارجي بايد به اين نکته توجه کنند، بايدن سعي دارد آمريکا را از انزوا و بدنامي خروج يک جانبه از برجام خارج کند، از اين رو تلاش دارد تا با مقصر معرفي کردن ايران در شکست مذاکرات احياي برجام بدنامي قبلي را پاک کند.
گفت‌وگوي رئيسي- مکرون


در راستاي تحولات حول محور احياي برجام در پايتخت‌هاي برجامي اين تحولات روز گذشته نيز ادامه ياقت و رئيس‌جمهور کشورمان و امانوئل مکرون رئيس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگويي تلفني120 دقيقه‌اي درباره راهکارهاي تقويت همکاري‌هاي دوجانبه و همچنين تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي و چالش‌هاي عمده جهاني از جمله امنيت غذايي و امنيت انرژي مذاکره کردند. آيت‌ا... سيدابراهيم رئيسي با اشاره به رشد چشمگير همکاري‌هاي سياسي و اقتصادي ايران با کشورهاي مختلف جهان، تحريم‌هاي آمريکا ضد ايران را به ضرر اقتصاد جهاني به خصوص اروپا دانست. وي با اشاره به اينکه اگر نقش امنيت‌ساز جمهوري اسلامي در منطقه به خصوص مبارزه با تروريسم و حمايت تماميت ارضي و حاکميت ملي کشورها نبود امروز داعش در اروپا اعلام خلافت کرده بود، تاکيد کرد راه حل مسائل منطقه در دست ملت‌ها و دولت‌هاي منطقه است و مداخله خارجي ضد امنيت و ثبات است. رئيس‌جمهور با تقبيح اقدامات و مواضع غيرسازنده آمريکا و کشورهاي اروپايي، اظهار داشت: صدور قطعنامه در آژانس انرژي اتمي اقدامي بحران‌ساز و با هدف ايجاد فشار عليه ملت ايران بود که موجب ضربه زدن به اعتماد سياسي است. رئيس شوراي عالي امنيت ملي همچنين تاکيد کرد: جمهوري اسلامي ايران حصول توافق را در گرو حل و فصل کامل مسائل پادماني و ارائه تضمين‌هاي لازم از جمله در قبال استمرار پايبندي معتبر طرف‌ها به توافق و تامين منافع اقتصادي ملت ايران مي‌داند. رئيس‌جمهور فرانسه نيز بر تداوم نقش‌آفريني کشورش در مسير به نتيجه رسيدن مذاکرات هسته‌اي تاکيد کرد. اين در حالي است که پس از اين گفت‌وگو کاخ اليزه در بيانيه‌اي اعلام کرد: مکرون در اظهارات خود از پيشرفت نکردن مذاکرات احياي برجام ابراز نا اميدي کرده و گفته است که از نظر او احياي توافق هسته‌اي با ايران هنوز ممکن است. در ادامه اين بيانيه آمده است: مکرون همچنين از رئيس‌جمهوري ايران خواسته است که براي دستيابي به توافق و بازگشت به اجراي تعهدات ايران ذيل توافق هسته‌اي 2015، «انتخاب روشني» داشته باشد. رئيس‌جمهور فرانسه در ادامه گفته که متقاعد شده است چنين نتيجه‌اي هنوز امکان‌پذير است، اما بايد هرچه زودتر انجام شود.