«خاویار گیاهی» روی دست کشاورزان ماند

سال 92 که «کینوا» به‌عنوان یک محصول مقاوم به شوری و خشکی برای نخستین‌بار در دانشکده کشاورزی گرگان به‌صورت آزمایشی کشت شد، بسیاری تصور می‌کردند این محصول بتواند تا حدی جایگزین برنج شود اما حالا پس از گذشت حدود یک دهه به‌دلیل نداشتن بازار در حال حذف شدن از برنامه کشت استان‌هایی است که با توجه به شرایط آب و هوایی خشک می‌توانستند از این گیاه سازگار با خشکسالی به‌عنوان یک الگوی کشت موفق استفاده کنند.

​​​​​​​ زهره افشار
خبرنگار



سال 92 که «کینوا» به‌عنوان یک محصول مقاوم به شوری و خشکی برای نخستین‌بار در دانشکده کشاورزی گرگان به‌صورت آزمایشی کشت شد، بسیاری تصور می‌کردند این محصول بتواند تا حدی جایگزین برنج شود اما حالا پس از گذشت حدود یک دهه به‌دلیل نداشتن بازار در حال حذف شدن از برنامه کشت استان‌هایی است که با توجه به شرایط آب و هوایی خشک می‌توانستند از این گیاه سازگار با خشکسالی به‌عنوان یک الگوی کشت موفق استفاده کنند.این محصول گیاهی که با نام خاویار گیاهی نیز معروف است و سرشار از مواد مغذی است به‌دلیل مقاومت بالا در مقابل کم آبی و شوری راه خود را به سوی زمین‌های کشاورزی بسیاری از استان‌ها از جمله خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، آذربایجان شرقی، خوزستان و آذربایجان غربی، خراسان رضوی باز کرده بود. در حال حاضر نیز در الگوی کشت بیشتر استان‌های کشور وجود دارد.
مصرف کینوا فرهنگ‌سازی می‌خواهد
خوزستان یکی از استان‌هایی است که کشاورزان آن اقدام به کشت کینوا کرده بودند تا شاید با توجه به گرما و خشکی استان به این الگوی کشت کمک‌شان بیاید اما با توجه به نبود بازار ثابت برای آن، گندم را جایگزین کینوا کرده‌اند تا لااقل خیالشان از بابت فروش دسترنج خود راحت باشد.«مسعود اسدی»، دبیر خانه کشاورز خوزستان به «ایران» گفت: کینوا در سال‌های گذشته به‌صورت محدود در استان کشت می‌شد ولی هیچگاه کشت کینوا تجاری نبود و حالا نیز سطح زیر کشت کینوا شاید در حد چند هکتار هم نباشد.وی افزود: در واقع کشاورزانی که در سال‌های گذشته با تشویق جهاد کشاورزی اقدام به کشت این محصول گیاهی می‌کردند امسال گندم را جایگزین کینوا کرده‌اند. وی تأکید کرد: کشاورزان تا از سوددهی و ضمانت خرید یک محصول اطمینان نداشته باشند به سمت کشت آن نمی‌روند و این اتفاقی است که برای کینوا افتاده است و در حال حاضر چون تقاضایی در بازار ندارد کشاورزان به سمت تولیدش نمی‌روند.وی تصریح کرد: کینوا دانه خوراکی است که به خاویار گیاهی نیز شهرت دارد و مصرف آن در کشورهای غربی، به‌عنوان جایگزین سالم غلات رواج یافته است اما در کشور ما فرهنگ‌سازی درستی برای مصرف آن صورت نگرفته است. این در حالی است که وقتی جهاد کشاورزی کشت این محصول را درقالب الگوی کشت سازگار با خشکسالی به کشاورزان توصیه می‌کند باید همزمان برای مصرف آن هم فرهنگ‌سازی کند.اسدی خاطرنشان کرد: با اینکه کینوا اقبالی در بازار داخلی ندارد اما به نظر می‌رسد اگر شرایط صادرات آن فراهم می‌شد می‌توانستیم در استان‌هایی مانند خوزستان روی صادرات آن حساب باز کنیم.«احمدی» یک از فروشندگان کینوا در بازار اهواز نیز به «ایران» گفت: خریداران کینوا خیلی محدود هستند و فقط افرادی مانند ورزشکاران و یا افراد دارای رژیم‌های خاص آن را خریداری می‌کنند البته در برخی موارد نیز افرادی برای امتحان کینوا اقدام به خرید آزمایشی آن می‌کنند ولی به نظر من کینوا با ذائقه ما ایرانیان خیلی جور نیست.وی افزود: قیمت هر کیلو کینوا بسته به نوع آن از 80 تا 150 هزار تومان است و باید به این نکته توجه داشت که مصرف آن مانند برنج نیست که فرضاً یک خانواده سه نفره برای هر وعده سه پیمانه کینوا دم کند بلکه هر خانواده یک پیمانه کینوا را آماده سازی، و بخشی از آن را داخل سالاد مصرف می‌کند.به گفته وی در حال حاضر کینوا در بسته‌های 400 تا 500 گرمی به خریداران عرضه می‌شود.وی با اشاره به اینکه پروتئین، آمینواسید، فسفر، آهن، امگا ۳، منیزیم، پتاسیم، فیبر، ویتامین‌های گروه B، ویتامین E و آنتی اکسیدان‌ها از جمله موادی هستند که به وفور در کینوا وجود دارد، افزود: این شبه غله بسیار مغذی است ولی مردم آگاهی کمی نسبت به خواص آن دارند.
کشاورزان سیستان و بلوچستان گندم را جایگزین کینوا کردند
استان سیستان و بلوچستان یکی از استان‌هایی بود که به‌دلیل خشکسالی‌های متوالی در سال 98 به سمت کشت کینوا رفت و کشاورزان این استان توانستند با کشت کینوا در 60 هکتار از اراضی 100تن محصول برداشت کنند. «امان‌الله طوقی»، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان به «ایران» گفت: هر چند کینوا فقط در سال 98 در استان کشت شد ولی بررسی‌های ما نشان داد این محصول می‌توانست انتخاب مناسبی برای کشاورزان ما بویژه در منطقه سیستان باشد که با تنش آبی مواجه هستند.وی افزود: کینوا با اینکه پروتئین زیادی دارد اما اصلاً پروتئین گلوتن ندارد و برای افرادی که نباید گلوتن مصرف کنند توصیه شده و از سوی دیگر برخلاف سایر غلات، شاخص قند پایینی دارد و افراد دیابتی با خیال راحت می‌توانند از آن استفاده کنند و همچنین سرشار از فیبر است که به کاهش وزن کمک می‌کند.طوقی خاطرنشان کرد : کشاورزان سیستان و بلوچستان در حال حاضر گندم را جایگزین کینوا کرده‌اند و دلیل آن هم خرید تضمینی گندم است.وی تصریح کرد: کشت کینوا در سیستان و بلوچستان از سال 98 شروع شد ولی از سال 99به بعد کشاورزان کینوا را کشت نکردند چون نتوانستند محصول تولیدی خود را بفروشند.به گفته وی، گیاه کینوا در اصل بومی کشورهای امریکای جنوبی مانند بولیوی، شیلی و پرو است، اما امروزه این گیاه در تمام دنیا کشت می‌شود.
بازار‌یابی کینوا حل شود تبدیل به محصولی درآمدزا می‌شود
«احمد شادمهری»، مسئول کشت کینوا در سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز به «ایران» گفت: کینوا کشت نوینی در کشور ما به شمار می‌رود و درالگوی کشت پیشنهادی ما برای کشاورزان قرار دارد و اگر مشکل بازاریابی آن حل شود می‌تواند محصول درآمدزایی باشد.این محصول ازآنجا که محصولی کم آب طلب و مقاوم به شوری و خشکی است در شرایط کنونی که بسیاری از نقاط کشور ما با تنش آبی روبه‌رو هستند می‌تواند جایگزین عالی برای محصولات پرآب بر باشد.ضمن اینکه کینوا از نظر غذایی محصولی بسیار مغذی و سرشاراز پروتئین است که متأسفانه به‌دلیل عدم فرهنگ‌سازی هنوز برای بیشترمردم ناشناخته است.وی با اشاره به اینکه کینوا در سال‌های گذشته به‌صورت محدود و در سطح 50 هکتار از اراضی کشاورزی استان خراسان رضوی کشت می‌شد، افزود: جهاد کشاورزی بنا دارد کشت آزمایشی این محصول را از چندروز دیگر در مناطقی از سه شهرستان نیشابور، خوشاب و خلیل آباد آغاز کند.در قبال این طرح آزمایشی مشخص می‌شود کشت کینوا با کدام اقلیم استان سازگارتر است.
​​​​​​​