روزنامه ایران

عقب‌افتادگی ترانزیت ریلی از برنامه حمل و نقل کشور

از محورهای مهم تقویت روابط با کشورهای منطقه، گسترش مبادلات حمل و نقلی و احیای کریدورهای بین‌المللی برای انتقال بار است. بر این اساس دیپلماسی حمل و نقلی در کشور فعال شده است و در ماه‌های اخیر تفاهمنامه و قراردادهایی  هم در جهت راه‌اندازی و فعال شدن محورهای ارتباطی و هم در جهت جذب بار، با کشورهای همسایه و همچنین روسیه و چین منعقد شده است. 

​​​​​​​گروه اقتصادی/ از محورهای مهم تقویت روابط با کشورهای منطقه، گسترش مبادلات حمل و نقلی و احیای کریدورهای بین‌المللی برای انتقال بار است. بر این اساس دیپلماسی حمل و نقلی در کشور فعال شده است و در ماه‌های اخیر تفاهمنامه و قراردادهایی، هم در جهت راه‌اندازی و فعال شدن محورهای ارتباطی و هم در جهت جذب بار، با کشورهای همسایه و همچنین روسیه و چین منعقد شده است. بر‌اساس مصوبه شورای عالی ترابری، برای ترانزیت کشور امسال افزایش عملکردی معادل 10 میلیون تن برنامه‌ریزی شده است تا میزان ترانزیت از 11 میلیون تن در سال گذشته به 20 میلیون تن یا بیشتر برسد. سهم حمل جاده‌ای از این میزان ترانزیت 16 میلیون تن و سهم حمل ریلی 4 میلیون تن در نظر گرفته شده است. بخش جاده‌ای سال گذشته بیش از 9 میلیون تن و بخش ریلی حدود 1.5میلیون تن عملکرد ترانزیتی را ثبت کرده است.
آمار مربوط به ترانزیت جاده‌ای رشد بیش از 40 درصدی در 3 ماهه امسال را نشان می‌دهد اما آمار مربوط به ترانزیت بخش ریلی در 3 ماهه نخست امسال با اینکه در مقایسه با مدت مشابه سال 98 و 99 افزایشی است اما نسبت به 3 ماهه سال 1400 افت دارد. فعالان حوزه حمل و نقل معتقدند در بخش ریلی دیپلماسی نسبت به سایر بخش‌های حمل و نقل، در جهت رشد ترانزیت فعال نبوده است و با اینکه ظرفیت‌های زیرساختی برای رشد ترانزیت ریلی در کشور مهیا است اما ضعف مدیریت عملکرد، باعث شده برنامه دولت در افزایش مبادلات با کشورهای منطقه، در بخش حمل و نقل ریلی هم‌پا با سایر بخش‌های حمل و نقلی پیش نرود.


فرصت روسیه
مهمترین توافق رشد ترانزیت، توافق با روسیه برای جذب 10 میلیون تن بار این کشور برای عبور از ایران به مقصد هند و همچنین کشورهایی مانند عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس است. مزیت حمل این میزان بار از ریل نسبت به حمل دریایی و جاده‌ای با توجه به کاهش هزینه، بیشتر است. اما بخش ریلی نتوانسته در 3 ماهه اول امسال، در برنامه رشد ترانزیت کشور نقش پررنگی داشته باشد. در 3 ماهه اول امسال 435 هزار تن بار ترانزیتی از ریل حمل شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل (542 هزار تن) حدود 19 درصد کاهش را نشان می‌دهد. متوسط بهره‌وری ماهانه واگن‌های باری در سه ماهه نخست سال‌جاری 13.5 درصد نسبت به مدت مشابه سال 1400 و 24.8 درصد نسبت به مدت مشابه سال 1399 افت داشته است. در همین مدت سرعت بازرگانی با کاهش 15 درصدی نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته به 3.53 کیلومتر بر ساعت رسیده است، به این ترتیب هر واگن به‌طور متوسط روزانه کمتر از 85 کیلومتر پیمایش داشته است. به گفته فعالان حوزه حمل ریلی، در حالی که بخش‌های مختلف حمل و نقل در توافق اخیر با روسیه نقش مهمی دارند اما در بخش ریلی، مدیران راه آهن نماینده‌ای در مذاکرات با روسیه نداشتند. خلأ حضور متولیان بخش ریلی در توافقات بین‌المللی، بر عملکرد این بخش اثر دارد. در حالی که بر‌اساس سیاست‌های کلان دولت، متولیان بخش ریلی برای مثال برای جذب بار روسیه باید تلاش بیشتری داشته باشند.
یکی از عوامل کاهش ترانزیت ریلی در 3 ماهه بهار امسال نسبت به سال گذاشته، افزایش تعرفه ترانزیت بار گوگرد ترکمنستان به بندرعباس است. حمل بار گوگرد ترکمنستان در رشد ترانزیت ریلی بسیار مؤثر است اما متولی بخش ریلی با افزایش نرخ تعرفه ترانزیت بار، عملاً موجب شد تا کاهش چشمگیری در ترانزیت گوگرد از ترکمنستان به بنادر جنوبی را شاهد باشیم که موجب افت کلی ترانزیت ریلی شده است. این در حالی است که مسئولان بر اهمیت حمل و نقل ریلی در ترانزیت کشور تأکید دارند. در سفر اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به تهران و در دیدار با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور روسیه بر اهمیت تکمیل راه آهن رشت-آستارا و استفاده از کریدور شمال-جنوب تأکید کرد. مقام معظم رهبری نیز با تأیید سخنان رئیس‌جمهور روسیه درباره ضرورت راه‌اندازی خط آهن رشت- آستارا، این کار را موجب تکمیل خط حمل‌ونقل شمال- جنوب و به نفع هر دو کشور دانستند. در ایران 14 هزار کیلومتر شبکه ریلی موجود است که این میزان ریل ظرفیت 1.5 تا 2 برابر جابه‌جای حمل بار نسبت به میزان کنونی را دارد.
مشکل دیگری که افت حمل بار ترانزیتی ریلی در اوایل سال را به دنبال داشته، کمبود لکوموتیو در کشور عنوان می‌شود. بنابه اظهارات فعالان بخش ریلی، نیاز به واردات 100 تا 200 لکوموتیو داریم اما مسئولان راه آهن این عدد را حدود هزار لکوموتیو اعلام کرده‌اند که بار مالی زیادی بر دولت تحمیل می‌کند. شرکت‌های داخلی سازنده لکوموتیو اعلام کرده‌اند که توانایی تولید بخشی از لکوموتیو مورد نیاز شبکه ریلی کشور را دارند و بخشی دیگر از نیاز با واردات حدود 200 لکوموتیو و همچنین تعمیر لکوموتیوهای غیر فعال، ممکن است.
کارشناسان حمل و نقل ریلی معتقدند اگرچه به نوسازی ناوگان ریلی خصوصاً توسعه بخش لکوموتیو نیاز دارد، اما برآورد هزار دستگاه، تا حدود زیادی غیر واقع‌بینانه بوده و با ظرفیت زیرساخت‌های ریلی و نیز ناوگان باری و مسافری موجود (واگن‌ها) هم پوشانی ندارد. هر چند تعداد لکوموتیوهای آماده به کار در سه ماهه نخست سال‌جاری نسبت به سه ماهه پایانی سال گذشته بهبود پیدا کرده است اما در مقایسه با سه ماهه نخست سال‌های 1400، 1399 و 1398 به ترتیب افت 2.4 8.7 و 9 درصدی را داشته است.
براین اساس با تأمین لکوموتیوهای مورد نیاز و رفع ضعف‌های سیاستگذاری در بخش حمل و نقل ریلی، امسال ترانزیت ریلی ظرفیتی افزایشی را از 1.5 میلیون تن به 4 میلیون تن دارد. به این ترتیب همان برنامه‌ای که دولت برای رشد ترانزیت در نظر گرفته است محقق خواهد شد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد)وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) اتمام حجت هسته‌ای تهران (جوان) با دورزدن قانون مجلس به اروپا برای تحریم‌ها پاداش ندهید! (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
آغاز تولید 2800 مگاوات برق خورشیدی شب‌های روشن تهران خودکفایی در ذرت با کشت فراسرزمینی در ونزوئلا جیب به جیب 427 هزار میلیارد تومانی بانک‌ها «خاویار گیاهی» روی دست کشاورزان ماند «السودانی» کلید پایان بن‌بست سیاسی در عراق پروپاگاندا به سبک صهیونیست‌ها لایروبی یا فروش خاک قلب هیرکانی؟! بازگشت دوربین‌ها مشروط به رفع تحریم‌ها کاهش بدهی ۳۲ هزار میلیارد تومانی دولت به بانک مرکزی عقب‌افتادگی ترانزیت ریلی از برنامه حمل و نقل کشور سیاه‌پوشان امیدوارم وارث خوبی برای نسل طلایی باشیم