روزنامه آرمان امروز
1401/05/05
ترکیه، همسایه صنعتی یا اندیشه عثمانی
فریدون مجلسیترکیه امروز مهمترین کشور صنعتی همسایه ایران است که طی ۴۰ سال اخیر توانسته است حجم تولید ناخالص ملی خودش را از یک سوم ایران به حدود ۳ برابر ایران افزایش دهد و از یک کشور صنعتی مونتاژ کار یک کشور صنعتی معتبر و دارای صنایع نسبتا مستقل تبدیل شود. ثروتی که در اختیار ترکیه قرار دارد، می‌تواند به سرعت این کشور را به یکی از قطب‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی جهان تبدیل کند. البته برخی ماجراجوی‌های سیاسی و به اصطلاح طولانی‌تر شدن قدرت در دست رهبران حزب عدالت و توسعه در ترکیه موجب شد، به جای اینکه به فکر منافع ملی در چارچوب مرزهای خودشان باشند به فکر توسعه‌طلبی ترکی با اندیشه عثمانی باشند و این آسیب‌هایی جدی وارد کرده و اکنون زیان‌های آن متوجه اقتصاد ترکیه شده است. به‌طوریکه با افزایش تورم فشار بر مردم ترکیه شدت یافته است. تورمی که مردم ترکیه در ۶ سال پیش به آن عادت داشتند. اما به‌این دلیل که زیربناها در این کشور احداث شده، آرامش اقتصادذی همیشه قابل بازگشت است. درباره رابطه با ایران، ترکیه در جنگ ایران وعراق تمام بهره‌برداری را از بازار دو کشور کرد و در سطح‌های بالای سود برد. به‌خصوص در مورد ایران که در تحریم هم بود، بدون اینکه سرمایه‌ای را به خطر بیاندازد سود برد. با این توضیح این سودها در توسعه صنعتی ترکیه بسیار مهم بود. ما با ترکیه می توانیم به عنوان دو کشور همسایه با فرهنگ شبیه و مشترکاتی داریم، می‌توانیم همکاری‌های وسیعی داشته باشیم و از بازار یکدیگر بهره‌مند شویم. اما در کنار این امکانات و این تشابهت‌های فرهنگی، اختلافاتی هم وجود دارد. این اختلافات معمولا در عرصه کشورهای ثالث در آن مطرح است. مثلا جمهوری‌اسلامی بقای بشار اسد را به اعتبار اینکه حکومت علوی مهم می‌داند. این درحالی است که ترکیه نگران بود با باقی ماندن بشاراسد نفوذهایی علیه منافع‌‌اش صورت بگیرد. مخصوصا اینکه با حضور بشار در قدرت، کُردهای ترکیه برای خودشان موقعیتی پیدا کردند و این موقیعت ترکیه را که همیشه نگران می‌کند که مبادا کُردها بتوانند دوباره موقعیتی را فراهم کنند و این انحصار‌طلبی سلطه ترکیه را برهم بزنند.
درباره پتانسیل، فرصت و تهدیدهای رابطه ایران و ترکیه باید گفت، مساًله اصلی به اختلاف‌هایی بستگی دارد که در زمینه کرد و کردستان پیدا شد و ایران در این میان بلاتکلیف است. یعنی اگر ایران بخواهد با ترکیه مقابله کند امکان دارد روی کُردهای ایرانی هم اثر بگذارد و اگر بخواهد با آنها مقابله کند، ممکن است زیان‌هایی پدید آید. در حال حاضر ترکیه ضمن اینکه رقابت‌هایش را در سوریه با ایران ادامه می‌دهد، برابر روسیه با ایران وضعیت عجیبی دارد. یعنی اردوغان هم در مذاکرات تهران با پوتین دیدار داشت و هم خواهان آن است که اوکراین را برای خودش حفظ کند. در واقع روسیه و اوکراین دو بازار بزرگ چندین میلیارد دلاری ترکیه هستند که با روابط بازرگانی ایران و روسیه و ایران و اوکراین قابل مقایسه نمی‌شود. بنابراین سهم‌گیری ایران زیر چتر نظامی روسیه در آن دعوا مورد تایید ترکیه هم نیست. به هر حال ترک‌ها ثابت کردند از لحاظ بازرگانی تابع اینگونه غیرت‌مداری‌ها نیستند و هر جا و هربار که سودشان اقتضا کند، روابط را توسعه خواهند داد. به هر حال توانایی آن را دارند که تا حد صنایع متعارف و متوسط به ایران سود برسانند و صادراتی به ایران داشته باشند و از دریافت مواد پتروشیمی ایران بهره‌مند شوند و همچنین بتوانند آن از منفعت‌طلبی سنتی و واسطه‌گری هم سود ببرند. اما یک نکته‌ای که در رابطه ایران و ترکیه وجود دارد، این است که چرا راه صادرات گاز ایران به اروپا از طریق ترکیه عملی نشد. چرا که صادات گاز ایران با هزینه‌های بسیار گزاف لوله گذاری و ... منطقی نیست و باید به شیوه و دولت قطر عمل کنیم. یعنی گاز را مایع کنیم و در کشتی‌های عظیم از طریق کانال سوئز به اروپا یا به شرق آسیا صادر کنیم تا گرفتار امیال و هوس‌های کشورهای مسیر که با بستن و باز کردن شیر خودشان بتوانند مزاحمت ایجاد کنند، نکنیم.
بنابراین به همین اندازه که بتوانیم لب مرز گاز مورد نیاز ترکیه را تحویل دهیم و پولش را بگیریم، کافی و مطلوب است. البته تحقق این هدف و رسیدن به توسعه واقعی، مستلزم پیوستن ایران به FATF و پذیرش معیارهای متعارف بین الملی است. با این توضیح که توسعه، پیشرفت و در نتیجه، نیازمند به دور شدن از افکار افراطی و ملحق شدن به روابط منطقی در نظام بین‌الملل هستیم.
سایر اخبار این روزنامه
نشر حجاب با روش های سلبی و تنبیهی نمی شود
تاکتيک انتخاباتي مجلسي‌ها در عبور از دولت
ادامه قتل‌های زنجیره‌ای در خیابان ولیعصر
حضور ناکارآمدها و نابودي سرمايه اجتماعي
ترکیه، همسایه صنعتی یا اندیشه عثمانی
تداوم کج روی آژانس در قبال ایران
همه چيز به کام دلالان!
طغيان کوويد
شهـر بـي‌دفاع
تلاش آنکارا برای بازی با «برگ» تهران
ايستگاه هاي ناپيداي متروي تبريز!
آغاز کشت ديم در 5.2 ميليون هکتار از اراضي کشاورزي توسط ستاد اجرايي فرمان امام(ره)
حضور موفق بیمه ایران در نمایشگاه بین‌المللی صنعت مالی (بیمه، بانک و بورس)
