ریاضت گازی آن سوی مرز روسیه

بنفشه غلامی/ اروپا در تمامی تاریخ‌اش هیچ‌گاه خود را مانند اکنون ناتوان دربرابر مسأله انرژی ندیده بوده است. دیروز پس از اینکه غول گازی روسیه (گازپروم) خبر داد که  از روز چهارشنبه (امروز) میزان گاز صادراتی خود را به قاره سبز کاهش خواهد داد، وزرای انرژی اروپا در بروکسل به ناچار تن به  سیاست ریاضتی گازی دادند و این کالا را در سراسر اتحادیه اروپا جیره‌بندی کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، گازپروم طبق بیانیه‌ای که در حساب تلگرامی خود منتشر کرده است، خبر داده: «ظرفیت صادرات ایستگاه پورتووایا از ساعت 7صبح چهارشنبه 27جولای به 33میلیون مترمکعب در روز کاهش خواهد یافت.» میزانی که هرگز نخواهد توانست نیازهای اروپا برای فصل پاییز و زمستان را برآورده کند. روسیه سال گذشته 40درصد از گاز خود را به اتحادیه اروپا صادر می‌کرد و در چند ماه اخیر اندک اندک از میزان این صادرات کاسته است، به طوری‌که اکنون نیمی از صادرات قدیمی خود را به اتحادیه اروپا می‌فرستد.
به گزارش سایت شبکه خبری بی‌بی‌سی، روسیه در حالی از کاهش گاز صادراتی خود به اتحادیه اروپا خبر داده که پیش‌تر اورسلا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا به اروپایی‌ها هشدار داده بود ممکن است روسیه به طور کامل گاز صادراتی خود را به اروپا قطع کند. به همین دلیل نیز اروپایی‌های خشمگین از این تبعات، با وجود آنکه گازپروم تأکید کرده اختلال در گاز صادراتی این غول گازی به خاطر تعمیرات خط گازی نورد استریم یک است، روسیه را متهم به باج‌خواهی گازی کردند. روسیه همچنین تأکید کرده بخش زیادی از کاهش این صادرات به خاطر تحریم‌هایی است که غرب علیه این کشور اعمال کرده  و مسکو برای جبران این تحریم‌ها، چاره‌ای ندارد جز اینکه از خریداران گاز این کشور بخواهد بهای آن را با روبل بپردازند، نه دلار؛ درخواستی که برخی به آن پاسخ مثبت ندادند و همین باعث کاهش صادرات گاز به آنها شده است.
راهکارهای دردناک اروپایی‌ها


در این شرایط اروپایی‌ها که در تکاپو بودند برای اینکه در زمستان غافلگیر نشوند راهکاری بیابند، دیروز با گسیل وزرای انرژی خود به بروکسل، درخواست کمیسیون اروپا را درباره کاهش 15درصدی گاز مصرفی کشورهای عضو طی 7ماه آینده بررسی کردند، اما همان‌طور که سایت شبکه خبری بلومبرگ پیش از این نشست در تحلیلی نوشته بود، اروپایی‌ها برای کاهش گاز مصرفی خود به این میزان، چاره‌ای نداشتند جز اینکه با حذف برخی صنایع کلیدی خود در ماه پیش‌رو توافق کنند تا زمستان سهل‌تری را برای شهروندان خود رقم بزنند. چیزی که بعد از نشست به تحقق پیوست.
هرچند توافق بر سر کاهش مصرف انرژی بویژه برای کشورهایی که صنایع قوی‌تری دارند سخت بود، اما به هر صورت اعضا چاره‌ای ندیدند جز اینکه به سیاست ریاضت گازی روی آورند. به گزارش سایت شبکه خبری یورونیوز، وزرای انرژی اتحادیه اروپا توافق کردند این سیاست ریاضتی را تا بهار آینده ادامه دهند. البته این توافق چندان ساده به دست نیامد چراکه در خلال نشست شماری از کشورهای عضو بویژه کشورهایی که در جنوب اروپا قرار دارند، آن را نامتناسب و غیرعادلانه توصیف کردند. این کشورها که شامل اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، بلژیک و یونان هستند، نه فقط با توجه به گرم‌تر بودن هوای این کشورها نسبت به کشورهای شمال اروپا گاز کمتری مصرف می‌کنند بلکه گاز مصرفی خود را نیز از کشورهایی غیر از روسیه تأمین می‌نمایند.
سایر عوامل احتمالی اختلاف
بجز این، مسأله دیگری که در بلند‌مدت می‌تواند بر اختلافات بین اروپایی‌ها بیفزاید این است که هر چند در حال حاضر این کاهش به‌ صورت اختیاری است و هر کشوری که بتواند به نسبت وضعیت خود از میزان مصرف انرژی کشورش می‌کاهد، اما اگر روسیه بازهم میزان گاز صادراتی خود را کاهش دهد، آنها نیز مجبور خواهند بود کاهش مصرف انرژی را اجباری کنند. این چیزی است که در متن توافق نیز بر آن تأکید و اعلام شده است: «تمامی 27کشور عضو اتحادیه اروپا باید گاز مصرفی خود را از ماه اوت (که از دوشنبه هفته آینده آغاز می‌شود) تا پایان مارس 2023 (12فروردین 1402) به میزان 15درصد کاهش دهند. این میزان ابتدا داوطلبانه خواهد بود و هر کشور می‌تواند از شرکت‌ها و ساختمان‌های دولتی و یا شهروندان خود بخواهد در این تعهد جمعی مشارکت داشته باشند، اما درصورت کاهش شدید و یا قطع کامل گاز روسیه، این روند اجباری خواهد شد.»
به این ترتیب و با این توافق، از هفته آینده صنایع کشورهای عضو اتحادیه اروپا مجبور خواهند بود مطابق با سیاست‌های جیره‌بندی گاز که دولت‌هایشان اعمال می‌کنند، به حیات خود ادامه دهند و در صورت لزوم شهروندان هم شامل این جیره‌بندی خواهند شد. این مسأله همان‌طور که خبرگزاری رویترز در تحلیلی نوشته است، نه تنها ضربه‌ای جدی برای کشورهایی است که در جنگ اوکراین از کی‌یف حمایت کرده‌اند که در واقع نشان می‌دهد بزرگ‌ترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم به این سو که اکنون در ششمین ماه خود قرار دارد، تبعاتی بسیار فراتر از آنچه اروپایی‌ها می‌پنداشتند دارد و آنها را در سخت‌ترین شرایط خود از دهه 1940 قرار داده است.