روزنامه آرمان امروز
1401/05/08
تغييرات اقليمي تا چه اندازه عامل سيل‌هاي اخير است؟
محمد درويش*
سيل هاي چند روزه اخير، موضوع تازه‌اي نيست و در عين حال چندان به تغييرات اقليمي مربوط نخواهد بود به‌عنوان مثال سيلي که در منطقه امامزاده داود جاري شد، طي يکصد سال گذشته حداقل سه‌بار ديگر نيز رخ داده است. اصولا اين ذات زيستن در کشورهاي خشک و نيمه خشک است. کشورهايي مانند کشور ما که در عرض 25 تا 40 درجه نيمکره شمالي قرار دارند، شاخصه ويژگي آنها اين است که شاهد بارش هاي شديد و سيل‌آساي غيرقابل پيش بيني هستند. برسي‌ها نشان مي‌دهد که اکثر سيل‌هاي بزرگ کشور ما در تابستان ها رخ داده است. به خاطر دارم، در سال 66 در ميدان فردوسي بودم که ناگهان سيل عظيمي رخ داد که خسارت‌هاي زيادي وارد کرد و حتي سنگ‌هاي بزرگي را به ميدان تجريش کشاند. اما متاسفانه مسئولان ما که بوم شناسي را نمي‌شناسند و هميشه غافلگير مي‌شوند. درعوض اين مسئولان برخي از مواقع از ابزاري به نام «تغييرات اقليمي» براي فرافکني استفاده مي‌کنند، ولي در حقيقت، تغييرات اقليمي پديده‌اي علمي است اما ارتباطي به بارندگي هاي شديد کنوني ندارد. در برنامه 5 ساله چهارم وزارت نيرو موظف شده است تا حريم سيلابي رودخانه ها را مشخص کند. الان چند دوره از عمر اين برنامه گذشته ولي وزارت نيرو به تعهداتش عمل نکرده است. بعد از اجراي اين وظيفه قانوني، بايد نه تنها از هر‌گونه ساخت وسازي در حريم رودخانه ها جلوگيري شود که بناهاي ساخته شده نيز بايد تغيير کاربري دهند. مشکلي که ما در منطقه امامزاده داود داشتيم اين بود که به شدت به حريم رودخانه تجاوز شده وحريم رودخانه ها باشدت کم عرض شده‌اند. درواقع دليل اکثر سيل‌هايي که در کشور رخ مي‌دهد همين موضوع تجاوز به حريم رودخانه‌هاست. در کنار آن، ساخت و ساز‌هاي بي‌رويه، توسعه کشاورزي بي‌ضابطه نيز به اين نقش دامن زده‌اند.
متاسفانه واقعيت اين است شهروندان در برابر سيل و ساير حواث طبيعي بي دفاع و مظلوم هستند و اگر مي خواهيم مردم در مواجهه با سيل بي‌دفاع نباشند بايد اجازه دهيم تا حريم رودخانه ها، همچنان خانه رودها باقي بماند. ضمن آنکه از وزارت نيرو سوال شود که چرا هنوز به وظيفه قانوني خود در مورد تعيين حريم رودخانه ها عمل نکرده است؟ حقيقت اين است که ايران از جمله کشورهايي است که در آينده به شدت از تغييرات اقليمي آسيب خواهد ديد. براي همين ما بايد بيشتر از متوسط جهاني تلاش کنيم تا در يک اراده جمعي فرامنطقه اي، اين تغييرات را به حداقل برسانيم چرا که هيچ کشوري نمي تواند ادعا کند که قادر است تغييرات اقليمي را کنترل يا به حداقل برساند. ايران نيز به عنوان عضوي از سرنوشت اين قايق جهاني مي‌تواند با کاهش مصرف گازهاي گلخانه اي نقش خود را در اين پازل جهاني به خوبي ايفا کند. به عنوان مثال به جاي ساخت و بهره برداري از نيروگاه هاي حرارتي و برق آبي ، به سمت استهلال انرژي هاي خورشيدي حرکت کند. همچنين خودروهاي ناوگان ترابري کشور را نيز مجهز به همين سيستم هاي برقي کنيم.
در کنار اين موارد به بهانه صادرات فولاد و سيمان ، تعداد اين کارخانه ها را روز به روز بيشتر و بيشتر نکند! چرا ؟ چون از سال 2030، مالياتهاي زيادي که بر روي کالاهايي که فرآيند توليد آن از آب و سوخت هاي فسيلي استفاده مي شود، باعث مي شود تا ديگر توليد و صادرات اين محصولات به هيچ عنوان توجيه اقتصادي نداشته باشد! ما تنها به اين شيوه است که مي توانيم با تغييرات اقليمي مقابله کنيم و آن را تحت نفوذ خود درآوريم.
*رئيس کميته محيط زيست در کرسي اجتماعي يونسکو
سایر اخبار این روزنامه
بیم و امیدهای ایران و آمریکا در مذاکرات پیش رو
باران بيايد يا نيايد!
شمشمير «داموکلس» مقتدي بر سر چارچوب هماهنگي
بلاتکلیفی مرجع تصمیم گیردر حوزه موسیقی
معیشت و مسکن؛ در صدر مطالبات مردمی از رئیسی
رویش اجتماعی در شب‌های روشن محرم
دويدن در تاريکي
ايران مي خواهد در زمين شرق با غرب مذاکره کند
شيراز در مسير توسعه نيافتگي خطرناک
تغييرات اقليمي تا چه اندازه عامل سيل‌هاي اخير است؟
گفت‌وگوی یک‌ساعته رئیسان جمهور ایران و چین
