چرا پس از بحران؟

سیدحسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران  
 
 
 


اين روزها خبر مربوط به وقوع سيل بخش عمده‌اي از اخبار کشور را در فضاهاي مجازي و واقعي و در گفتمان مردم به خود اختصاص داده است. با توجه به تجارب قبلي که ما داريم و داشتيم، انتظار مي‌رفت که هوشمندانه‌تر در اين زمينه عمل مي‌کرديم. گرچه از همين ابتدا به اين نکته اشاره کنم که ساختن خانه و اماکن مختلف در مسير رودخانه خودش اشتباه بزرگي است که ويراني‌هاي ناشي از سيل، تاوان همان اشتباه‌ها و توجه نکردن به هشدارها و ايمني‌ها براي پيشگيري از وقوع چنين مباحث و موضوعات و پديده طبيعي است. با توجه به اين سوابق و تجارب قبلي خساراتي که ما از سيل و ساير بلاياي طبيعي ديديم، اينکه هوشمندانه بايد عمل مي‌کرديم، هم مردم و هم سازمان‌هاي مختلف، انتظار نابجايي نيست. ولي متأسفانه ما هميشه عادت کرده‌ايم که مردان پس از بحران باشيم. ما اگر از قبل هماهنگي‌هاي لازم را انجام داده باشيم، حتي در زمان وقوع هر بحراني، مثل سيلي که اتفاق افتاد، هر سازماني کار خودش را مي‌کرد و نيازي اصلا به حضور مسئولان ارشد نيست. تجربه چندين ساله کشور ما نشان داد که ما معمولا براي پيشگيري و ايمني برنامه‌اي نداريم و بعد از بروز بحران‌ها و خسارات‌هاي زيادي انساني و مادي که وارد مي‌شود، مي‌خواهيم ورود پيدا کنيم و معمولا هم ورود ما کوتاه مدت است و آن آثار و عوارض علاوه بر اقتصادي که قطعا فشار بر مردم مي‌آورد، آن پيامدهاي رواني اجتماعي را که معمولا جدي نمي‌گيريم، لذا بحران‌هايي از اين دست براي کشور، مردم، خانواده و به معناي عام آن براي جامعه خسارت‌بار است. حتي در همين کليپ‌ها مي‌ديديم به رغم اينکه برخي مردم سعي مي‌کردند به بقيه مردم هشدار دهند، اما باز مردم باور نمي‌کردند و جدي نمي‌گرفتند. اينها نشان مي‌دهد که يک مشکلي داريم. مشکل ما اين است که هيچ وقت بحران را جدي نمي‌گيريم و هميشه فکر مي‌کنيم که مرگ مال همسايه است و ما گرفتارش نمي‌شويم. معمولا در بحران نمي‌ايستند عکس و فيلم بگيرند که منتشر کنند و لايک بخورد. ولي مي‌ديديم براي اينکه فيلم بگيرند و پخش بکنند، يک جاهايي همديگر را هول مي‌دادند که زودتر فيلم بگيرند يا فيلم بهتري بگيرند! اينها نشان مي‌دهد که نه مردم و نه ما ايمني و پيشگيري و موضوعاتي از اين دست را جدي نمي‌گيرند و طبيعتا هم بعد از وقوع چنين بحران‌هايي سازمان‌هايي که در اين حوزه‌ها مسئوليت‌هاي مستقيم‌تر دارند مثل هلال احمر در عمل بيشتر از بقيه سازمان‌ها درگير هستند، لذا مدتي انرژي و زمان اين سازمان‌ها و کشور براي سروسامان دادن اوليه به همين بحران‌ها اختصاص پيدا مي‌کند. اينکه ما کي قرار است از اين بحران‌ها درس بگيريم و کي قرار است ايمني و پيشگيري را جدي بگيريم، واقعا من شخصا پاسخي برايش ندارم.