تقلید خطرناک از الگوی سریلانکایی در عراق

عماد حسيني
تحرکات آشوبگرانه مقتدي‌صدر احتمال ورود عراق به گردونه جنگ داخلي را تشويق مي‌کند.
به اعتقاد يک کارشناس عراقي، آنچه که اين روزها خيابان‌هاي بغداد شاهد آن است، هر چه باشد از آن بوي خون استشمام مي‌شود و احتمال ورود عراق به گردونه جنگ داخلي را بيش از انجام اصلاحات در آن نشان مي‌دهد.
اينکه تا چه ميزان سخنان اين کارشناس صحيح باشد، مرور زمان مشخص خواهد کرد اما به هر شکل رخدادهاي ميداني شکل گرفته در اطراف منطقه سبز عراق بيش از هر چيز نشانگر آن است که مقتدي صدر با کنار گذاردن دستکش‌هاي مخملين خود به همان روشي روي آورده که در آن تبحر داشته و دست آوردهايي را هم در آن کسب کرده است.


يورش به اماکن دولتي و مقر رهبران وشخصيت‌هاي عراقي تاريخچه طول و درازي در دولت معاصر عراق دارد، از حمله به کاخ «ملک فيصل» در دهه‌هاي مياني از قرن گذشته گرفته تا حمله به وزارت دفاع محل استقرار «عبدالکريم قاسم» و کشيدن جسد وي در خيابان‌هاي شهر و تا يورش ساختمان‌هاي دولتي همزمان با سقوط بغداد و غارت آنها همگي را مي‌توان در اين چارچوب و دسته قرار داد.
اين در حالي است که طي چند سال اخير نيز از زمان شکل‌گيري تحصن‌ها و انقلاب‌هاي اکتبر در کشورهاي مختلف، شاهد کپي‌برداري از آنها به ويژه توسط گروه مقتدي صدر در اين کشور همواره بحران زده هم بوديم که آخرين آنها يورش چهارشنبه عصر به مجلس عراق و بعد از آن هم محاصره محل اقامت عمار حکيم و دست آخر تلاش‌هاي ديروز آنها براي ورود مجدد به منطقه سبز هستيم.
اينکه اين همه اقدامات تهاجمي از سوي جامعه عراق نشات گرفته از آداب و رسوم آن داشته يا زاييده برنامه‌هاي طرف‌هاي ثالث در هدايت و سوق دادن خشم مردم به اين سو است، اختلاف‌نظرهايي قابل توجه وجود داشته و در اين‌حال با توجه به اختلاف اتفاق‌ها که در مقاطع مختلف زماني رخ داده‌اند، برخي از کارشناسان آن را نوعي قياس مع الفارق باشند.
با اين حال نبايد اين حقيقت را فراموش کرد که جامعه عراق به شدت از دست سياستمداران خود عصباني و مستاصل شده است. اين در حالي است که حلقه‌هاي دوم و بعدي سياستمداران عراقي نيز آن قدر کوتوله باقي مانده‌اند که حتي امکان عرض اندام آنها در اين صحنه غير قابل تصور است.
اما طرف‌‌هايي که پرچمداري آنها را حداقل در ظاهر مقتدي صدر به عهده دارد، تلاش دارند تا با موج سواري بر  پر شدن پيمانه خشم مردم عراق نسبت به فساد شمار قابل توجهي از سياستمداران که متاسفانه شمار قابل توجهي از آنها در صدر و راس ساختار سياسي بوده و هستند، به اهداف خود که از سال 2003 به دنبال تحقق آنند نايل شوند.
حاميان و مجريان اين جريان بعد از آن که ائتلاف چند ضلعي آنها نتوانست نخست وزير دلخواه شان را از طريق فرايند نه چندان معرفي کند دست به دامن راهکارهاي تهاجمي آشکارتري شده است.
امروز برخي از جريان‌هاي سياسي همچون کردها به رهبري بارزاني و اهل تسنن به رهبري الحلبوسي  و الخنجر به همراه ضلع سوم اين مثلث مصطفي الکاظمي همراهي نامحسوسي را در حمايت از اين هرج و مرج دارند. اين در حالي است که مقتدي صدر به طور کلي استراتژي رو بازي کردن را انتخاب و با رفتار و سخنن جسته و گريخته دستيارانش بر اين مهم تاکيد  دارد که يا نخست وزيري که من انتخاب مي‌کنم يا عراق هم به فنا برود.
امروز عراق به مانند بند بازي است که با پاهايي لرزان به سوي تشکيل کابينه جديد پيش مي‌رود، در حالي که بازگشتش به نقطه قبلي به معني آشوب و جنگ داخلي و سقوطش به طور حتم به دامن تجزيه خواهد بود.
اکتبر دو سال پيش شورش طرفداران مقتدي صدر توانست دولت «عادل عبدالمهدي» آخرين شخصيت کاريزماتيک مجلس اعلا را هم به زير کشيده و اين مجلس را وارد دوره مرگ مغزي کند و «مصطفي الکاظمي» رئيس بلا منازع سرويس اطلاعات عراق و مرد اطلاعاتي آمريکا را ابتدا به عنوان نخست وزير موقت و پيشبرد امور جانشين وي کرده و به آهستگي و به شکلي نامحسوس نه تنها به نخست وزير بالفعل تبديل کند بلکه او امروز سوداي تجديد اين نخست وزير راهم در سر مي‌پروراند.
تصاوير و فيلم‌هاي منتشر شده از فرو افتادن موانع سيماني اطراف منطقه سبز بيانگر قدرت نمايي دولت در سايه مقتدي صدر در داخل عراق در مقابل دولت متزلزل، ضعيف ودر حال تجزيه عراق بحران زده و گرفتار در گرداب فساد رهبران و چند دستگي احزاب آن است.
عراق از سال 2003 زماني که مجسمه صدام حسين به زير کشيده شد اما پاهايش همچنان بر بالاي سکو باقي ماند، فراز و نشيب‌ها و بحران‌هاي زيادي را پشت سر گذارده است، بحران‌‌هايي که خاستگاه همگي آنها را مي‌توان در دو هدف پايان دادن به حکومت شيعيان و تجزيه عراق خلاصه کرد.
حال مشخص نيست اين انقلاب رنگين جديد و تقليد الگوي «سريلانکايي» آن هم عليه نخست وزيري که هنوز از مجلس عراق راي اعتماد نگرفته است به چه سمت و سويي خواهد رفت ولي با اين وجود اين انقلاب رنگين  بيش از هر چيز بوي خون مي‌دهد.