روزنامه جوان
1401/05/10
لایحه قانون آبخیزداری با دستور معاون اول به مجلس می‌رود
سالانه ۲ میلیارد تن خاک باارزش ایران بر اثر فرسایش از بین می‌رود یا پشت سد‌ها رسوب می‌کند. در سیل اخیر ایران به دلیل سست بودن خاک، با آغاز بارندگی خاک در بالادست به همراه آب به راه افتاد و خسارات سنگینی به جای گذاشت، از این رو با دستور معاون اول رئیس‌جمهور، وزارت جهاد کشاورزی مکلف شد لایحه قانون آبخیزداری را طی دو هفته آتی با قید فوریت تدوین و برای سیر مراحل قانونی و ارسال به مجلس شورای اسلامی به هیئت دولت ارائه کند. همچنین محمد مخبر دستور تأمین اعتبار مورد نیاز را برای اجرای ۱۹میلیون هکتار عملیات آبخیزداری ظرف مدت سه سال صادر کرد.در آخرین جمعه تیرماه، خبر جان‌باختن تعدادی از هموطنان به علت سیلابی شدن و طغیان رودخانه‌ها در شهرستان استهبان استان فارس بسیار تلخ بود، پس از این اتفاق، سیلاب‌های امامزاده داوود، زرین‌دشت فیروزکوه، طالقان و کن هم در روز‌های اخیر متأسفانه موجب جان باختن تعدادی از هموطنان شد. براساس پژوهش‌های هیدرولوژیک و شبیه‌سازی بارش- رواناب و پتانسیل سیل‌خیزی در بسیاری از رودخانه‌های ایران، بیشترین ارتفاع رواناب و دبی‌های پیک حوضه، در زیر حوضه‌های بالادست است. در چنین رودخانه‌هایی که شیب، زیاد و نفوذپذیری خاک کم است، بهترین راه برای جلوگیری از وقوع سیلاب، پخش سیل در وسعتی بیشتر از پهنای طبیعی رودخانه است. با تقسیم سیل و کم کردن سرعت رواناب‌ها قدرت تخریبی سیل کاهش می‌یابد و فرصت بیشتری برای نفوذ آب به سفره‌های آب زیرزمینی فراهم میشود، به عنوان نمونه می‌توان با اجرای آبخیزداری و ایجاد کانال‌هایی رواناب‌های فصلی را به سمت دشت‌های اطراف هدایت کرد تا علاوه بر تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی مانع از خسارت‌های مالی و جانی شد.
متأسفانه برای توسعه آبخیزداری از سوی وزارت جهاد کشاورزی در دولت‌های گذشته غفلت شده است. سازه‌های آبخیزداری و آبخوانداری از سرعت سیل و تخریب آن می‌کاهد و آب پس از آبگیری به تدریج از این سازه‌ها خارج و وارد اکوسیستم میشود و بخشی از آن از طریق افزایش آبدهی قنوات، چشمه‌ها و چاه‌ها در حوزه کشاورزی و همچنین برای آب آشامیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب خاک به مخزن سد‌ها وارد میشود
مدیرکل دفتر آبخیزداری و آبخوانداری سازمان جنگل، مراتع و آبخیزداری کشور با تأکید بر اینکه سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب خاک به مخزن سد‌ها وارد میشود، می‌گوید: «آبخیزداری با تسریع نفوذ آب در زمین به وسیله پوشش‌های گیاهی و مانع‌های فیزیکی، علاوه بر جلوگیری از شتاب‌گیری رواناب‌ها و بروز سیلاب، موجب کاهش اتلاف آب بر اثر تبخیر میشود.»
هوشنگ جزی می‌افزاید: «هم اکنون فرسایش خاک در کشور ۷/۱۶ تن در هکتار در سال است و ۱۲۵میلیون هکتار از عرصه‌های کشور دچار فرسایش آبی است که این میزان فرسایش خسارت سنگینی به منابع طبیعی وارد می‌کند.» وی با اشاره به اینکه نزدیک ۵۱میلیون نفر از جمعیت کشور در مناطقی زندگی می‌کنند که در خطر و تهدید سیل قرار دارند، تأکید می‌کند: «هر ساله سیل خسارت‌های سنگینی به مردم و منابع طبیعی و تأسیسات وارد می‌کند که با اجرای طرح مدیریت جامع حوضه آبخیز می‌توان این خسارت‌ها را کاهش داد.»
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به از بین رفتن آبخوان‌ها به دلیل برداشت بی‌رویه از چاه‌ها به عنوان یک معضل و عاملی برای افزایش فرونشست زمین اشاره می‌کند و می‌گوید: «در اراضی‌ای که فرونشست زمین اتفاق می‌افتد، قابلیت کشت و کشاورزی از بین می‌رود و با تزریق آب به این اراضی نیز جبران خسارت نخواهد شد. هم اکنون فرسایش خاک، فرونشست زمین، زمین لغزش، خشکسالی و ممنوعه شدن ورود به دشت‌ها در کشور مشهود و در حال گسترش است.» در بودجه سال ۱۴۰۱، بودجه آبخیزداری بیش از هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شد که این رقم نسبت به بودجه مصوب۱۴۰۰ (۴۳۴میلیاردو۵۰۰میلیون تومان) حدود چهار برابر بود. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده برای هر هکتار عملیات آبخیزداری بین ۲ تا ۵/۲ میلیون تومان بودجه نیاز است و در صورت تخصیص هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان، در ۸۰۰هزار هکتار از مناطق مختلف کشور می‌توان عملیات آبخیزداری را اجرایی کرد، البته این رقم در جریان تصویب بودجه کاهش یافت.
یک‌میلیون هکتار عملیات آبخیزداری ظرف ۳ سال آینده
در پی بروز خسارت‌های مالی و جانی بسیار در سیلاب‌های اخیر کشور، روز گذشته معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه در سال‌های گذشته غفلت اساسی در زمینه آبخیزداری در کشور صورت گرفته است، بر لزوم تمرکز جدی بر این موضوع و جبران کاستی‌ها تأکید و وزارت جهاد کشاورزی را مکلف کرد ظرف دو هفته طرحی جامع با استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود به همراه مدل تأمین مالی و فازبندی‌شده برای آبخیزداری در کشور تدوین و ارائه کند.
محمد مخبر همچنین با تأکید بر اینکه موضوع آبخیزداری و آبخوانداری باید به یک فرایند قانونی و مطالبه عمومی در کشور تبدیل شود، از وزارت جهاد کشاورزی می‌خواهد در اسرع وقت قانون آبخیزداری را تدوین کند تا طی لایحه‌ای به مجلس شورای اسلامی جهت بررسی و تصویب ارائه شود، ضمن اینکه دستور تأمین اعتبار مورد نیاز برای اجرای ۱۹میلیون هکتار عملیات آبخیزداری ظرف مدت سه سال را صادر می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
سلام بر شهیدان سر بلند
سرّ سر‌های بر نیزه در خان‌طومان
خط تطهیر پهلوی در جنگ روایتگری
اینجا فقط کالا نمی‌فروشند!
نهضت ملی مسکن شارژ شد
هزار و یکمین حرافی اروپا برای احیای برجام
فیلم عاشورایی با «سینما تکیه» شکل نمی‌گیرد
فرش قرمز دانشگاه برای طبقات فرادست
فرش قرمز دانشگاه برای طبقات فرادست
مهندسی مقابله با عفاف و حجاب
لایحه قانون آبخیزداری با دستور معاون اول به مجلس می‌رود
