روزنامه آرمان امروز
1401/05/10
کنش‌های متناقض «گروسی» و ضرورت هشیاری تهران
حسن بهشتي‌پور، کارشناس مسائل بين‌الملل در گفت‌وگو با «آرمان امروز» بر ضروت هشياري در برابر نقض بي‌طرفي آژانس بين المللي انرژي اتمي تاکيد کرد آرمان امروز |گروه سياسي| با گذشت تعليق چهار ماهه مذاکرات وين، همچنان موضوع نظارت آژانس بر برنامه هسته‌اي ايران يکي از مهم‌ترين مسائل پيرامون برنامه هسته‌اي ايران است. در اين ميان، بعد از خروج رسمي آمريکا از برجام در 18 ارديبهشت 1397، طي چهار سال گذشته همواره مسئولان سياسي کشورمان از نقض بي‌طرفي و سياسي کاري آژانس عليه ايران و به نفع غرب سخن به ميان آورده‌اند.مسئولان ايراني تاکيد دارند که در تمامي گزارش‌هاي آژانس بدعهدي و خروج يک‌جانبه واشنگتن مورد اهمال قرار مي‌گيرد و تنها بر کاهش تعهدات ايران به صورت جانبدارانه تمرکز شده است. البته اين روند در زمان رياست يوکيا آمانو، مديرکل سابق آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، کمتر مشاهده مي‌شد اما بعد از رياست رافائل گروسي، اين رويه به روندي مرسوم تبديل شده و بارها مورد اعتراض و انتقاد مسئولان کشورمان نيز قرار گرفته است.
در جديدترين مواضع نيز شاهد هستيم که ناصر کنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه، روز جمعه (7 مرداد) در يک رشته توئيت با اشاره به انتصاب «محسن نذيري اصل» به عنوان نماينده دائم ايران در سازمان‌هاي بين‌المللي در وين و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نوشت: « اين انتصاب همزمان با سالروز تأسيس آژانس بين المللي انرژي اتمي در سال 1957 ميلادي است، با اين وجود طبق اساسنامه آژانس انتظار است ترويج استفاده صلح‌آميز و عدم انحراف از اهداف صلح‌آميز انرژي هسته‌اي، بدون تبعيض، مورد اهتمام آژانس و مديرکل آن باشد. برنامه پيشرفته نظامي اتمي رژيم آپارتايد اسرائيل و استمرار استنکاف رژيم از قراردادن تأسيسات هسته‌اي خود تحت پادمان جامع و عدم الحاق به معاهده عدم اشاعه، تهديد جدي عليه امنيت بين‌المللي و رژيم عدم اشاعه تسليحات هسته اي است.» در توئيت‌هاي کنعاني به وضوح بار ديگر عدم بي‌طرفي آژانس از سوي ايران مورد انتقاد قرار گرفته و از مسئولان اين نهاد بين‌المللي به صورت غيرمستقيم درخواست شده که بدون تبعيض به پرونده اتمي ايران بپردازند. حال با اين تفاسير «آرمان امروز» در راستاي پي‌گيري موضوع نقش بي‌طرفي آژانس در چند سال گذشته با حسن بهشتي‌پور، کارشناس مسائل بين‌الملل و استاد دانشگاه گفت‌وگو داشته است.
آژانس تنها بر امضا کنندگان پيمان NPT مي‌تواند نظارت داشته باشد
حسن بهشتي پور، در ارتباط با انتقادات مطرح شده از سوي ايران نسبت به عدم بي‌طرفي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، به «آرمان امروز» گفت: «در ابتداي امر نسبت به اين مساله بايد توجه داشت که نظارت‌هاي آژانس بر کشورهايي است که «پيمان‌نامه منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي» را امضا کرده باشند. برخي کشورها همانند اسرائيل عضو آژانس هستند اما پيمان NPT يا همان پيمان‌نامه منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي را امضا نکرده‌اند؛ لذا مي‌توان گفت تا زماني که يک کشور اين پيمان را امضا نکند، نمي‌توان از نظارات آژانش پيرامون آن سخن به ميان آورد. براي نمونه پاکستان و هند نيز بدون عضويت در NPT عضو آژانش و حتي شواري حکام اين نهاد هم هستند و در کمال ناباوري پيرامون پرونده هسته‌اي ايران نيز تصميم‌گيري مي‌کنند.» وي افزود: «اساسا بايد توجه داشت که طرح موضوعات مواجه دوگانه آژانس با کشوري همانند ايران و اسرائيل، تا حدود خطايي راهبردي بوده؛ زيرا اسرائيل پيمان‌نامه منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي را امضا نکرده تا آژانس نظارت ويژه بر پرونده هسته‌اي‌اش داشته باشد. اساسا در اين مورد نمي‌توان از بيرون آمدن آژانس از موضوع بي‌طرفي سخن به ميان آورد. تا کنون 189 کشور جهان با امضاي آن به پيمان‌نامه پيوسته‌اند. هند و پاکستان، سودان جنوبي و اسرائيل اين پيمان‌نامه را نپذيرفته‌اند. کره شمالي نيز پس از نقض پيمان ايالات متحده در نهايت از اين پيمان‌نامه خارج شد.»
مواضع سياسي گروسي، بي‌طرفي آژانس را در پرونده هسته‌اي ايران نقض کرده است
اين کارشناس مسائل بين‌الملل، در بخشي ديگر از گفته‌ها خود در ارتباط با مواضع رافائل گروسي و گزارش‌هاي آژانس در چند وقت اخير پيرامون برنامه هسته‌اي ايران تاکيد کرد: «طبق اساسنامه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، اساسا دبير کل اين نهاد مي‌بايست، بي طرف باشد. مديرکل آژانس نبايد له و عليه يک کشور موضعي سوگيرانه داشته باشد و در تمامي گزارش‌ها از نظر فني و حقوقي مي‌بايست تنها واقعيت‌ها را منطبق با قوانين آژانس بيان کند. با اين وجود در چند سال اخير شاهد هستيم که بر خلاف رويه مرسوم، رافائل گروسي، دبيرکل آژانس در اتخاذ مواضع خود در ارتباط با پرونده اتمي ايران مواضعي سياسي را در پيش گرفته است. براي نمونه گروسي بارها خاموش شدن دوربين‌هاي نظارتي آژانس عليه ايران را مورد انتقاد قرار داده = اما هيچ‌گاه به اين موضوع توجه نمي‌کند که روشن شدن و نصب اين دوربين‌ها رد چارچوب توافق برجام بوده است. در وضعيتي که طرف مقابل از برجام خارج شده و به تعهدات خود پايبند نيست، اينکه رافائل گروسي به آن‌ها نيز نسبت به عدم وفاي به عهد هشدار بدهد، تنها تمرکز خود را بر ايران معطوف کرده است.» وي افزود: «اين موضع گروسي که عهدشکني و خروج آمريکا از برجام را ناديده مي‌گيرد و تنها بر موضوع نظارت بر ايران متمرکز مي‌شود، نماد «سياسي کاري» او است. مدير کل آژانس يا نبايد هشدار بدهد يا بايد به کارشکني تمامي طرفين بپردازد. اينکه ايران به عنوان مسئول وضعيت کنوني برجام معرفي شود، آن‌هم در شرايطي که غربي‌ها به اين پيمان‌نامه عمل نمي‌کنند، نماد بارز نقض بي‌طرفي از سوي اين نهاد است. در زمان رياست آمانو بر آژانس، طي 14 گزارش تاکيد شده بود که ايران مفاد برجام را به طور تمام و کمال اجرا کرده است اما نقض بي‌طرفي‌هاي جديد تنها محصول سياسي کاري مدير کل آژانس است. متاسفانه گروسي به شکل آشکار مواضعي يک‌طرفه را اتخاذ کرده و نتيجه اقدامات او تعليق کنوني فضاي مذاکرات است.»
درگير شدن ايران با سياسي کاري‌هاي آژانس يک اشتباه استراتژيک خواهد بود
بهشتي‌پور در بخش پاياني گفته‌هاي خود، در پاسخ به اين پرسش که با فرض عدم نقش بي‌طرفي از سوي گروسي و ارائه گزارش‌هاي جانبدارانه مي‌بايست ايران چه واکنشي را در پيش بگيرد، به خبرنگار «آرمان امروز» گفت: «طي سال‌ها مطالعه و تحقيق خود به عنوان پژوهشگر مسائل سياست خارجي، بر اين باور هستم که ما مي‌توانيم با آژانس توافق کنيم. در اينکه مواضع رافائل گروسي تحت تاثير مواضع سران کشورهاي اروپايي است، نمي‌توان ترديد داشت اما اين‌گونه نيست که آن‌ها به آژانس دستور بدهند. براي نمونه در سال1386 يعني زماني که علي لاريجاني رئيس شوراي عالي امنيت ملي بود، توانستيم با البرادعي، مدير وقت آژانس توافق کنيم. بنابراين بر اين باور هستم با وجود تمامي نامهرباني‌ها و مواضع سياسي چند وقت اخير، امکان توافق با آژانس وجود دارد. افزايش تنش و در افتادن تهران با آژانس با توجه به جايگاه و اعتبار حقوقي و سياسي اين نهاد در جامعه بين‌المللي، تنها به ضرر ايران خواهد بود. صدور هرگونه قطعنامه عليه ايران در شوراي حکام، به ضرر منافع ملي کشور بوده و به سندي براي محکوميت کشور تبديل خواهد شد.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
آمادگی تهران برای بازگشت سریع به میز «وین»
حقوق بازنشستگان سکوت دولت و اخبار ضدونقيض
امیر اشرف آریان‌پور؛ ساده، مهربان و روان
انتظار تهران از آژانس در قبال برنامه اتمی تل‌آویو
رويا فروشان مسکن
کنش‌های متناقض «گروسی» و ضرورت هشیاری تهران
کیمیایی بزرگترین قربانی جریان ژورنالیستی
سردار بي سر پس از 8 سال به وطن باز گشت
حراج نخبه‌ها در وضعیت قرمز
خاک ايران را عريان نکنيم
امیر اشرف آریان‌پور؛ ساده، مهربان و روان
امدادرسانی چادرملو به مناطق سیل زده استان یزد
پاسخ ایران به تیراندازی و اقدام‌های تحریک‌آمیز طالبان
