روزنامه خراسان
1401/05/10
آن روی نجات بخش سیل
رعیت نواز- «ابرم و رحمت من موجب زحمت شده است»؛ یکی از بلایای طبیعی که تقریبا هر سال در کشور اتفاق می افتد و متاسفانه باعث خسارت های جانی و اقتصادی زیادی هم می شود، پدیده سیل است. شاید در نگاه اول این پدیده را برخی به جای رحمت، زحمت ببینند اما در صورت رعایت حریم رودها و مسیل ها و توجه به حوضه آبخیزداری می توان خسارت ها را به حداقل رساند تا از این بارش ها آن هم در روزهای گرم تابستان لذت بیشتری ببریم. متاسفانه در حالی که احتمال وقوع سیلاب از سوی سازمان هواشناسی اعلام شده و دستگاه‌های متولی در آماده‌باش کامل بودند، بارش باران باز هم مدیریت بحران و دستگاه‌های متولی را درکشور غافلگیر کرد، به گونه‌ای که با جاری شدن سیلاب تاکنون بیش از 60 نفر جان خودشان را از دست داده اند البته اگر این بحران که پیش بینی هم شده بود بهتر مدیریت می شد، حالا باید برای این رحمت الهی شادی می کردیم که توانسته به شرایط رودخانه ها و تالاب ها آن هم در استان های خشک و کم آبی مثل سیستان و بلوچستان، اصفهان، جنوب شیراز، کرمان و یزد کمک کند و حجم آب پشت سدها را افزایش دهد. در این گزارش می خواهیم از زحمت هایی که باران به دلیل ندانم کاری و مدیریت غلط برای ما به وجود آورد چشم پوشی کنیم و از آن روی سیل و رحمت این بارش ها آن هم در فصل گرم تابستان و در استان های کم آب و خشک بنویسیم که خواندنش خالی از لطف نخواهد بود. البته قبل از هر مطلبی گفتن این نکته بسیار ضروری است که برای استفاده بهتر از بارش ها و ذخیره رواناب ها و جلوگیری از خسارت های احتمالی سیلاب ها توجه به حوضه آبخیزداری و حفظ حریم رودخانه ها و مسیل ها بسیار اهمیت دارد.میزان بارش و حجم آب ذخیره شده بر اساس گزارش ها و با توجه به سطح سیلاب ها در چند روز اخیر کارشناسان پیش بینی کرده اند که میزان بارش ها در روزهای اخیر حدود 2 میلیارد متر مکعب بوده که 500 میلیون متر مکعب آن به شکل سیل در آمده و از این مقدار 260 میلیون متر مکعب پشت سدها ذخیره شده است. محمد درویش،رئیس کمیته محیط زیست در کرسی یونسکو هم معتقد است این بارندگی ها توانسته باعث نجات بسیاری از تالاب ها شود که به دلایلی حقابه آن ها داده نمی شده است. این فعال محیط زیست با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی اش از سرازیر شدن سیلاب ها به برخی تالاب های کشور خبر داده و معتقد است که این بارش ها توانسته بسیاری از تالاب ها را احیا و از تبدیل شدن آن ها به کانون ریزگرد جلوگیری کند. 260 میلیون متر مکعب به کدام سدها رفت؟ خوشبختانه بیشترین ذخیره آب در استان سیستان و بلوچستان اتفاق افتاده که همیشه از کم آبی و خشکسالی رنج می برد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان گفته: «حجم ورودی به سدهای استان در پی سامانه بارشی مونسون ۱۴۰ میلیون مترمکعب است.» بعد از سیستان و بلوچستان استان هرمزگان قرار دارد که میانگین بارش در آن از میانگین دراز مدت این استان پیشی گرفته است. به گفته سخنگوی صنعت آب در استان هرمزگان هم حدود ۷۰ میلیون متر مکعب ورودی به مخازن سدها داشتیم که بر اساس رهاسازی‌هایی که آن جا اتفاق افتاد، چون احتمال سرریز سدها بر اساس تمرکز سامانه‌ای که وجود داشت خیلی بالا بود، حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون متر مکعب از این آب را در مخازن سدها ذخیره کردیم. بارش ها در تهران باعث شد آب پشت سدها 10 میلیون متر مکعب بیشتر شود و در سد زاینده رود در استان اصفهان هم بارش ها باعث افزایش 9 میلیون متر مکعبی تا کنون شده است که احتمال افزایش آن هم وجود دارد. در دیگر شهرها هم با توجه به میزان بارندگی که داشته اند به ذخایر آبی پشت سدها اضافه شده است. آیا 260 میلیون لیتر قابل توجه است؟ برای این که بدانیم آیا عدد 260 میلیون لیتر در تراز آبی کشور مهم است یا نه، باید بگوییم در کشور ما سالانه حدود 90 میلیارد متر مکعب آب مصرف می شود که بین 60 تا 70 میلیارد متر مکعب آن در کشاورزی، 8 میلیارد متر مکعب آن در مصارف خانگی و حدود 2.5 میلیارد متر مکعب در صنعت مصرف می شود یعنی میزان قابل توجهی به مخازن آبی کشور افزوده نشده است اما باید دید بقیه 2 میلیارد متر مکعب بارش های اخیر به کجا رفته است و آیا یک میلیارد و 700 میلیون متر مکعب دیگر در آینده به کمک خواهد آمد یا نه؟ سرنوشت بقیه آب های سیل چه شد؟ همان طور که خواندید بر اساس گزارش ها 2 میلیارد متر مکعب در کشور بارش داشتیم که 260 میلیون متر مکعب آن پشت سدها ذخیره شده اما تکلیف بقیه یک میلیارد و 750 میلیون متر مکعبی که باریده چه شده است. محمد درویش معتقد است بخش عظیمی از این آب ها وارد تالاب ها و موجب احیای آن ها شده است. او در ویدئویی که منتشر کرده می گوید: تالاب های گاوخونی، جازموریان، تشک، پریشان، بختکان، مسیله، دریاچه نمک قم، ارژن، مهارلو، شادگان و ... از این بارش ها بی نصیب نبوده اند. در همین باره یک عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان هم به ایسنا گفته در فلات مرکزی که این سیلاب ها در آن رخ داده، تالاب‌های خشک‌شده بسیاری داریم. بسیاری از رودخانه‌ها نیز سدهایی برای آبخیزداری دارند که از تمام آن‌ها استفاده میشود. بخش قابل توجهی از این آب‌ها به تالاب‌ها وارد می شوند البته اگر آبراهه‌ها آزاد باشند تا سیلاب‌ها خود را به تالاب برسانند. بر اساس گزارش ها تا کنون حدود 300 تا 400 میلیون متر مکعب از این بارش ها به تالاب هایی که نام شان پیش از این آمده، وارد شده است. سهم تالاب ها از بارش های اخیر همان طور که خواندید بین 300 تا 400 میلیون متر مکعب از 2 میلیارد متر مکعب بارش های اخیر هم وارد تالاب ها شده است. روز گذشته ویدئویی از تالاب گاو خونی منتشر شد که نشان می داد آب به این تالاب خشکیده بعد از چهار سال وارد شده و بخش هایی هرچند کوچک از آن را جان دوباره ای بخشیده است. این تالاب با وسعت ۴۷ هزار هکتار در جنوب شرق استان اصفهان قرار دارد. چهار سال پیش هم در پی وقوع سیل فروردین 1398 از خشکی نجات یافت و 5 میلیون متر مکعب را در خود ذخیره کرد. خوشبختانه سیل های اخیر هم به کمک این تالاب آمد و یکی از کانون های ریزگرد اصفهان از بین رفت. با این حال مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان محیط زیست به رکنا گفته: «سیل های اخیر باعث شده که تالاب جازموریان به میزان 20 تا 30 درصد پر شود، اما تالاب گاوخونی همچنان تقریبا خشک است.» دریاچه پریشان در کازرون استان فارس هم بعد از سیل های اخیر مجدد آب گیری شده و روزهای پریشانی و بی آبی این دریاچه تا مدتی پایان می یابد. همچنین ویدئویی از تالاب شادگان منتشر شد که نشان می داد ورود این آب ها از رودخانه مارون به این تالاب ها باعث شده گاومیش های شادگان که به آب وابستگی زیادی دارند دوباره بتوانند در آب غوطه ور شوند. خبرها از دیگر تالاب های مناطق درگیر باران نیز نشان دهنده بهبود اوضاع تالاب هاست، این در حالی است که این تالاب ها تا پیش از این به سمت خشکی کامل و تبدیل شدن به کانون های ریزگرد پیش می رفتند. توجه به آبخیزداری برای جلوگیری از هدررفت سیل هرچند این بارش های سیل آسا توانسته کمی وضعیت آبی کشور را بهبود ببخشد اما بازهم شاهد هدررفت مقدار زیادی آب هستیم البته بخشی از این بارش ها هم در سفره های زیرزمینی ذخیره می شوند که به گفته مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور تا چند ماه آینده قابل احصا نیست اما ویدئویی از سرازیر شدن آب های سطحی در یزد به داخل ترک های حاصل از فرونشست ها منتشر شد که نشان می داد بخش قابل توجهی از آب ها هم به سفره های زیرزمینی می روند. با این حال به اعتقاد بسیاری از کارشناسان توجه به حوضه آبخیزداری و احترام به حریم سیلابی رودخانه ها هم به کمتر شدن خسارت های سیل و هم به افزایش ذخیره سازی این آب ها که رحمت الهی اند کمک می کند.
سایر اخبار این روزنامه
الزام به عذرخواهی 3 وزارتخانه و شهرداری مشهد
بازگشت «سردار بی سر»
آمار عجیب از فعالیت بنگاه های املاک
سریال تنش های طالبان در مرز با ایران
مذاکرات از سرگرفته میشود؟
تهدید پکن و تغییر مسیر واشنگتن
134 روز بلاتکلیفی بازنشستگان
آن روی نجات بخش سیل
فراق شکوه شعر خراسان پوکر قهرمانی طارمی و ترس از بازی با دم اژدها
رفع نواقص فرودگاه مشهد؛ ماموریت سازمان هواپیمایی
مشقت‌های زندگی بدون اینترنت
دفاع وزارت بهداشت از دستورالعمل غربالگری جنین
وعده ترشیده ارزانی لبنیات
دستور مخبر به وزارت جهاد برای تهیه لایحه آبخیزداری
