توپ در زمین آمریکاست

جاوید قربان اوغلو تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


هرچند نسبت به چند روز گذشته تحول مهمي در رابطه با روند مذاکرات رخ نداده ولي مهم‌ترين تحولي که بسيار مثبت هم ارزيابي مي‌کنم اين است که الان توپ در زمين آمريکاست درحالي که قبلا توپ در زمين ما بود و ما بالاخره در مقابل سوالاتي از طرف اتحاديه اروپا و کشورهاي ديگر با اينکه درگير برجام نيستند ولي با ما ارتباطاتي دارند، قرار داشتيم. ايران در همان زمان تعيين شده دوشنبه گذشته ساعت نيمه شب پاسخ‌ها را فرستاد و توپ را به زمين طرف مقابل انداخت و آمريکايي‌ها هنوز مشغول بررسي پاسخ‌هاي ايران هستند. دومين تحول اينکه ايران از يکي از مهم‌ترين شروط خود که خارج کردن سپاه پاسداران از ليست گروه‌هاي تروريستي بوده را فعلا کنار گذاشته است که مهم‌ترين تحول و رويکرد ايران بود که انجام داد و طرف مقابل را آچمز کرده است چون طرف مقابل شايد فکر مي‌کرد با توجه به خط قرمزي که از سوي ايران اعلام شده بود، ايران دست به چنين کاري نزند. از اين رو تحول مهمي است. سومين رخدادي که مي‌توانم در اين رابطه به عنوان يک عامل واسطه يا کسي که در روند مذاکرات پاسخ‌ها و پيام‌ها را رد و بدل مي‌کردند، اشاره کنم؛ اظهارنظر آقاي جوزف بورل است که از پاسخ ايران ابراز خرسندي کرده و ادامه داده که منتظر هستيم آمريکايي‌ها به پيشنهادهاي ايران پاسخ دهند که اين هم مکمل همان بحث اول است و به نفع ماست و توپ را به زمين آمريکايي‌ها انداخته است. از طرفي اظهارنظر عجولانه سخنگوي وزارت خارجه آمريکا مبني بر اينکه ايران از بعضي خط قرمزهايش عقب نشيني کرده، نشان دهنده نوعي انفعال آمريکايي‌هاست و اقدام مثبتي مي‌دانم والبته ادامه داده که ممکن است هنوز بعضي موارد مانده باشد و داريم بررسي مي‌کنيم که سخن زياد قابل اعتنايي به نظر نمي‌رسد. اما از اينکه آيا در مبحث تضمين‌ها، پيشرفتي حاصل شده يا نه و آمريکايي‌ها چه گفته‌اند بي‌اطلاع هستم ولي اخباري که منتشر شده و اظهارنظر يکي از نمايندگان مجلس بعد از شنيدن سخنان آقاي باقري که به مواردي اشاره کرد نشان مي‌دهد که ظاهرا به محض اعلام توافق 17 بانک ايران از تحريم‌ها خارج مي‌شوند و نفت ايران تا دو و نيم ميليون بشکه صادر مي‌شود و 50 ميليون بشکه‌اي که بلافاصله وارد بازار نفت مي‌شود و همه مواردي که منوط به انجام تفاهم است و اميدواريم که بنا به گفته آقاي بورل تا هفته آينده عملياتي شود. آنطور که گفته مي‌شود هفته آينده آقاي امبرعبداللهيان براي امضاي توافق راهي وين مي‌شوند و اميدواريم دوباره اتفاق غيرمنتظره‌اي نيفتد و احياي برجام رقم زده شود. اما در اين ميان اسرائيل در اين موقعيت هيچ کاري نمي‌تواند بکند و همه کارهايي که مي‌توانسته تابه‌حال انجام داده. اسرائيل بيشتر روي اروپايي‌ها، فرانسه و آلمان دارد فشار مي‌آورد اما چون هم فرانسه و آلمان خواهان به نتيجه رسيدن مذاکرات هستند مخصوصا آلمان که مشکل انرژي دارد و فرانسه هم به دليل جنگ اوکراين متحمل رشد تورم شده و شرايط براي اروپا مناسب نيست درحالي که آمريکا همچنان از جنگ اوکراين متاثر نشده از اين رو اروپايي‌ها در اين زمان به فشارهاي اسرائيل اعتنا نخواهند کرد. سخنگوي وزارت خارجه آمريکا نيز اعلام کرد از نظر فني با اسرائيل اختلاف نظر داريم ما در استراتژي‌مان که ايران به بمب اتم دست پيدا نکند هم نظر هستيم به اين معناست که آمريکايي‌ها مايل نيستند اسرائيلي‌ها در اين زمان نقش‌آفريني کنند. از طرفي اسرائيلي‌ها خودشان درگير مشکلات داخلي خودشان هستند و انتخابات پيش‌رو دارند. نتانياهو دوباره خيز برداشته و وضعيت لابيک نيز به دليل شرايط ائتلافي که دارند، آنچنان مستحکم نيست. از اين رو اسرائيل در اين موقعيت کار چنداني که بر روند مذاکرات تاثيرگذر باشد، نمي‌تواند انجام دهد مگر اينکه دست به کار عملياتي يا اتفاق تروريستي که در آن تبحر دارند، بزنند. بنابراين اگر اتفاق خاصي که بر روي مذاکرات تاثيرگذار نباشد، نيفتد ان شاءا... شاهد توافق خواهيم بود.