تاريخ سازي «دختران آبي»

«آرمان امروز» در گزارشي به تبعات مثبت حضور زنان در ورزشگاه آزادي مي‌پردازد؛ سیاوش پور علی
آرمان امروز| زنان سرانجام بعد از تلاش‌هاي مدني و مطالبه‌گري خود و اصرار فيفا، توانستند بر روي سکوهاي ورزشگاه آزادي بنشينند، آن‌هم در ليگ برتر فوتبال ايران که فقط مي‌توان نام «تاريخ سازي» را بر آن نهاد. در بازي روز گذشته استقلال در برابر مس کرمان،  500 نفر از بانوان بليت ورود به ورزشگاه‌ها را گرفتند، اما آنچه که از تصاوير تلويزيوني مشخص بود، آنها بيش دو تا سه هزار نفر بودند که در نهايت احترام و بدون هيچگونه مشکلي، فقط تيم خودشان را تشويق کردند. تصاويري از سجده شکر دختران برروي سکوهاي استاديوم، ياد سحر خداياري که به «دختر آبي» شهرت پيدا کرد و اشک دختران، نمايي زيبا از اين مسابقه را به جهانيان نشان داد.
البته اين اولين باري نبود که پاي زنان به استاديوم آزادي باز شده بود و آنها پيش‌تر در بازي ملي و همچنين فينال رقابت‌هاي ليگ قهرمانان آسيا توانسته بودند، يک مسابقه فوتبال را از نزديک ببينند.
پايان چهاردهه مطالبه‌گري
زنان در طول سال‌هاي اخير براي آنچه حقوق شهروندي خود مي‌دانستند تاکيد داشتند و بعد از پشت سرگذاشتن حوادث و چالش‌هاي بسياري مانند «خودکشي سحر خداياري»، «جلوگيري از ورود زنان به ورزشگاه غدير مشهد»، «مطالبه‌گري در فضاي مجازي» و... حالا آنها پس از چهار دهه، يک بازي از ليگ فوتبال ايران و براي اولين بار و مسابقه تيم محبوب آبي‌ها را از نزديک ببيند.
واکنش هاي چهره هاي سياسي
البته حضور زنان براي اولين بار در يک مسابقه ليگ برتري، واکنش‌هاي بسياري را برعهده داشت. انسيه خزعلي، معاون رئيس جمهور در امور زنان و خانواده درباره ورود بانوان به ورزشگاه‌ها و اينکه اين اتفاق خوبي در کارنامه اوست، اظهار کرد: «چرا کارنامه من؟ در کارنامه دولتي است که شما در آن حضور داريد. دولت جمهوري اسلامي که مي‌خواهد ضمن حفظ ارزش‌ها، همه شهروندان از حقوقي که دارند استفاده کنند. به همين دليل سعي مي‌کند زيرساخت‌ها را آماده کند.»
خزعلي در پاسخ به اين مطلب که «شما در بازي ايران و عراق در ورزشگاه بوديد و گفتيد فضا به نظر مهياست»، تأکيد کرد: «من به‌عنوان مسئول وظيفه داشتم در مکان‌هايي که دختران حضور پيدا مي‌کنند و دولت شرايط حضورشان را فراهم مي‌کند، حضور داشته باشم و فقط شنونده نباشم. بلکه زواياي امر را ببينم تا اگر مشکلاتي هست، از نزديک لمس کنم. به همين دليل تصميم گرفتم به صورت غيررسمي وارد ورزشگاه شوم. همه بخش‌هايي را که زنان بايد استفاده مي‌کردند، ديدم. بايد بگويم شرايط خوبي فراهم شده بود. وسايل حمل‌ونقل و امکانات ديگر مانند حفاظت و امنيت خانم‌ها هم خوب بودند. به خاطر فاصله‌گذاري، صدايي از بخش مردان به بانوان نمي‌رسيد و در واقع آرامش خاطري براي ما که بانوان در حريم مناسب هستند، فراهم مي‌کرد.» همچنين عزت ا... ضرغامي، وزير ميراث فرهنگي و گردشگري در توئيتي نوشت: « ديروز از شادي زنان و دختران جوان در استاديوم آزادي لذت بردم. اولين بار است که آنان براي مسابقات ليگ برتر به استاديوم مي‌آيند. توليد شادي و دلخوشي چقدر راحت است! شادي آبي‌ها برايم زيبا و دلچسب است. وزير ورزش، ممنون!»
فاصله دولت و مردم کاهش خواهد يافت
با اين حال و از هر سو به اين اتفاق نگاه کنيم، مي‌توانيم برداشت مثبتي داشته باشيم  که نشانگر اين موضوع باشد  که بخشي از شهروندان توانستند با مطالبه‌گري حقوق شهروندي خود را از دولت و ديگر نهادها بگيرند. اما در اين ارتباط زهرا نژادبهرام، فعال حقوق زنان به «آرمان امروز» مي‌گويد: «اين اتفاق مي‌تواند هم از تبعيض موجود بين مرد و زن در ايران بکاهد و هم اينکه باعث ايجاد انگيزه براي مطالبه‌گري و کاهش فاصله حاکميت و شهروندان بشود.
او در همين مورد و با تاکيد بر کاهش فاصله شهروندان و حاکميت ادامه مي‌دهد: «حضور زنان در ورزشگاه نشان مي‌دهد که مي‌توانيم انتظار داشته باشيم که با چنين تصميماتي دوقطبي در جامعه کاهش پيدا خواهد کرد. ما در زمينه اشتغال، رفع تبعض جنسي، جلوگيري از اعمال خشونت بر عليه زنان، جلوگيري از حوادث و ... هم نياز به اصلاحاتي داريد تا اين فاز دوقطبي که بخشي از جامعه معتقدند که ناديده گرفته شده‌اند را کاهش و حتي از بين ببريم. به اين موضوع هم بايد اشاره کنيم که دولت، توانايي حل موضوعي مانند ورود زنان به ورزشگاه را دارد و با کمک از کنش‌گران اجتماعي و شخصيت‌هاي سياسي در داخل مي‌توان راهي براي از بين بردن تبعيض‌ها پيدا کنيم، نه اينکه بعد از دخالت‌هاي سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي مانند فيفا و کنفدراسيون فوتبال آسيا تغييراتي در ساختار ايجاد کنيم. بر کسي پوشيده نيست که در سال‌هاي اخير به‌دليل مختلف بين شهروندان و حاکميت فاصله‌اي ايجاد شده است، دولت براي کاهش اين فاصله مي‌تواند در چهارچوب قانون بعضي خدمات اجتماعي و مدني را به شهروندان ارائه بدهد. فراموش نکنيد که فعاليت‌هاي فرهنگي راهي براي گشايش‌هاي سياسي و ملي خواهد بود که بايد از اين فضا استفاده بشود.»
افتخار آفريني زنان
نژادبهرام با بيان اينکه مسئولين و دولت بايد به شهروندان در مورد سوال‌هايي که پرسيده مي‌شود پاسخگو باشد، اضافه مي‌کند: «حالا پس از سال‌هاي پرسش‌گري بخشي از جامعه در مورد اينکه چرا بانوان نمي‌توانند در ورزشگاه حضور داشته باشند، حالا به جواب خود رسيده‌اند و بايد بگوييم چه بهتر بود اين اختلافات زودتر برطرف مي‌شد تا حواشي مربوط به اين موضوع هم به‌وجود نمي‌آمد و اين دو قطبي هم افزايش پيدا نمي‌کرد.
ما در تصاوير ديديم بانواني که از شهروندان عادي و علاقه‌مند به فوتبال بودند بر روي سکوها حضور پيدا کردند اين موضوع نشان مي‌دهد که افراد، هواداران واقعي بودند و به صورت گزينشي وارد استاديوم نشده بودند.
البته اين موضوع تنها به تهران مربوط نمي‌شود بلکه در ساير شهرستان‌ها هم بايد رخ بدهد که مي‌تواند فضاي جديد و شادي را در جامعه به‌وجود بياورد و اين رويداد را بايد به‌‎عنوان ارتقا سطح اجتماعي نام ببريم.»
اين تحليل‌گر مسايل سياسي با بيان اين موضوع که بانوان ايران مي‌توانند سفيران فرهنگي ايران باشند، مي‌گويد: «ما در ايران تيم فوتبال «خاتون بم» را داريم که توانسته با نتايجي که مي‌گيرند همه نظرات را به خود جلب کنند و در بين دختران ايران انگيزه‌ ايجاد کنند. فراموش نکنيد که يکي از راه‌هاي فعاليت‌هاي فرهنگي ديپلماسي ورزشي است.
ما اگر به بانوان ايراني ميدان بدهيم قطعا مي‌توانند فرهنگ و ارزش‌هاي سنتي و اسلامي ايران را به جهان نشان دهند و بانشان دادن اينکه هيچ مانعي براي پيش‌رفت آنها وجود ندارد همانند مردان در عرصه‌هاي آسيايي و جهاني براي پرچم کشورمان افتخار آفريني کنند.
در پايان به اين موضوع هم بايد اشاره کنيم که حضور بانوان در ورزشگاه‌ها مي‌تواند چهره مناسبي از بانوان ما را به جهانيان نشان دهد. بانواني که به دور از مسائل سياسي مشتاقانه به فوتبال که ورزش اول جهان محسوب مي‌شود و علاقه دارند؛ اين اجازه به آنها داده مي‌شود تا بتوانند تيم خود را تشويق کنند.»  


پيام اين اتفاق تاريخي
زهرا نژاد بهرام: ورود زنان به ورزشگاه‌ها اتفاق خوبي بود که نشان داد بخشي از زنان جامعه توانستند با سال‌ها مطالبه‌گري و پيگيري به خواسته قانوني و عرفي خود دست پيدا کنند و همچنين بتوانند در فضايي بسيار مناسب و ورزشي تيم محبوب خود را تشويق کنند. بايد به اين نکته هم تاکيد داشته باشيم که در ادامه اين وظيفه حاکيمت است که بتواند روند حضور بانوان در ورزشگاه‌ها را در زمينه حمل و نقل، متناسب‌سازي شرايط براي حضور بانوان و ... را در دستور کار قرار دهد و به‌گونه‌اي نباشد که اين حقوق را ناديده بگيرد. اين حضور مي‌تواند ابعاد گوناگوني داشته باشد که از هر طريقي که بتوان آن را تحليل‌ کرد به‌نتايج خوبي دست پيدا خواهيم کرد که نويد دهنده اتفاقات خوبي در عرصه‌هاي اجتماعي، سياسي، فرهنگي و ورزشي خواهد بود.»