« ابتکار» تازه ترین تحولات مذاکرات هسته ای را برگزاری می کند گام به گام تا توافق

گروه بین الملل - سرانجام پس از روزها انتظار، ایالات متحده آمریکا پاسخ رسمی خود به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا و جواب ایران به این متن را اعلام کرد. در این رابطه باز هم بیم امیدها برای احیای برجام ادامه دارد. زیرا در عین حال که برخی از مقامات و کارشناسان توافق را نزدیک تر از هر زمان دیگری می دانند، برخی دیگر از ناظران معتقدند که واشنگتن با پاسخ خود دوباره توپ را در زمین ایران انداخته است.
از پاسخ آمریکا، چنین برداشت می شود که دولت بایدن یک سیاست دوگانه را دنبال کرده است. یعنی در عین حال که عنوان اعلام کرده بخشی از خواسته های ایران را نمی پذیرد، از سوی مقابل لزوم بازگشت به مفاد برجام را نیز مورد تایید قرار داده است. در این خصوص یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که این کشور آماده بازگشت متقابل به تعهدات برجامی است. وی بدون اشاره به بدعهدی‌های کشورش در قبال برجام، مدعی شد که آمریکا از ابتدای مذاکرات رویکرد اصولی و مبتنی بر منطق داشته است. این مقام آمریکایی همچنین گفت که مساله مذاکرات هسته‌ای و شهروندان آمریکایی زندانی در ایران دو موضوع مستقل است و امیدواریم ایران هر دوی آنها را با جدیت پیگیری کند. از سوی دیگر «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید در پی پاسخ آمریکا به موضع ایران درباره متن پیشنهادات اتحادیه اروپا برای احیای برجام، گفت که واشنگتن در این‌باره علنی اظهارنظر نخواهد کرد.
وی با ادعای این‌که آمریکا با جدیت به وظایف خود در این‌باره عمل می‌کند، گفت که با اتحادیه اروپا در ارتباط هستیم. کربی مدعی شد که ایران باید با بازرسی‌های آژانس موافقت کرده و آمریکا این موضوع را از طریق کانال‌های خصوصی به این کشور اعلام کرده است. وی افزود که نسبت به هفته‌های قبل به توافق نزدیک‌تر هستیم ولی برخی اختلاف‌نظرها همچنان به قوت خود باقی است.
با این حال و در شرایطی که اعلام می شود که برخی اختلاف نظرها همچنان باقی بوده و بررسی ایران از پاسخ آمریکا نیز آغاز شده است، برخی سیگنال های مثبت هم در خصوص احیای برجام به گوش می رسد. به عنوان نمونه جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پاسخ آمریکا به متن پیشنهادی اروپا را بسیار معقول عنوان کرده است. از سوی دیگر در حالی که دیوید بارنیا رئیس سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی با ابراز نگرانی از احتمال امضای توافق هسته ای با ایران، این توافق را یک فاجعه راهبردی توصیف کرده است، روزنامه تایمز اسرائیل اعلام کرده است که جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در سایه نردیک شدن به امضای توافق هسته‌ای گفت وگوی تلفنی با یائبیر لاپید نخست وزیر رژیم صهیونیستی را نپذیرفته است. این در حالی است که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در مصاحبه با فرانس24 گفته است: مذاکرات در حال پیشرفت است و توافق میان طرفین چندان دور از انتظار نیست.


حل اتهامات پادمانی یک ضرورت است
این صحبت ها و اظهارنظرها در حالی مطرح می شود، حسین امیرعبدالهیان وزیر خارجه کشورمان در گفت و گویی تلفنی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحدد ضمن اشاره به بررسی پاسخ آمریکا از سوی ایران، تاکید کرد: به همه طرف‌ها تاکید کرده ایم حل و فصل موضوعات ساختگی و سیاسی پادمانی، یک ضرورت اساسی است. ما اراده جدی و واقعی برای رسیدن به توافق قوی و پایدار را داریم و این اراده را در عمل نشان داده‌ایم.
این در حالی است که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: پیشنهاد هر پیش‌نویس جدید باعث طولانی‌تر شدت مذاکرات وین بر سر برجام می‌شود. این ممکن است مایه تاسف باشد اما شرکت‌کنندگان حق دارند که مطابق با رویه‌های معمول در دیپلماسی چندجانبه خواستار تغییراتی در متن شوند. ما باید صبور باشیم.
سرنوشت نهایی همچنان مبهم است
در همین رابطه نشریه تایم در گزارشی با اشاره به موضوع توافق هسته و احیای برجام می نویسد: توافق جدید میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران و همچنین درآمدهای نفت و گاز را آزاد می‌کند و سپس مدت کوتاهی پس از اجرای کامل، ایران می‌تواند حدود یک میلیون بشکه در روز نفت به بازار عرضه کند. به گزارش خبرآنلاین نشریه تایم در ادامه با اشاره به مخالفت ها در داخل آمریکا با احیای برجام این پرسش را مطرح می کند که آیا دولت بایدن معتقد است که مزایای عدم اشاعه احیای برجام بر هزینه های سیاسی داخلی یعنی امتیاز دادن به ایران درست در نزدیکی انتخابات میان دوره ای بیشتر خواهد بود؟
در حالی که سیاست خارجی یک عامل تعیین کننده برای رای دهندگان در ماه نوامبر نخواهد بود، دموکرات ها محتاط خواهند بود که شتاب اخیر خود را با توافقی که جمهوری خواهان آن را اشتباهی توصیف می کنند، خنثی نکنند - چیزی که رای دهندگان آن را مجازات می کنند؛ درست همانطور که نتایج خروج از افغانستان نشان را می دهد. تایم در ادامه نوشت که مسائلی چون سوءقصد به جان سلمان رشدی رمان نویس مرتد، ادعای وزارت دادگستری آمریکا مبنی برای قصد ایران برای ترور جان بولتون و همچنین کاهش متوالی قیمت سوخت در آمریکا منجر شده تا دولت در این مرحله بی گدار به آب نزند. تایم افزود: ایران می داند که در سال ۲۰۲۴ اگر جمهوری خواهان برنده شوند به سرعت توافق را از بین خواهند برد و اگرچه از مزایای توافق سود خواهد برد اما شاید به این نتیجه برسد که چنین توافق کوتاهی حداقل تا سال ۲۰۲۴ ارزشی به لحاظ سیاسی ندارد. بنابراین شاید ایران در نظر داشته باشد که ضمن کنترل تورم، گسترش روابط با چین و روسیه و همچنین افزایش درآمدها از فروش انرژی، با فشار بیشتر به ایالات متحده برای امتیازگیری، آماده تصمیم نهایی برای توافق شود.
اما تایم به یک معضل اشاره می کند که آن هم طولانی تر شدن زمان برای حصول توافق است که از طرفی منجر به سرعت گرفتن برنامه هسته ای ایران و از طرف دیگر فرا رسیدن انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا می شود که چنین موضوعی سبب می شود تا توافق برای هر دو طرف مفید واقع نشود. به همین دلیل است که در عین حال، هم واشنگتن و هم تهران منافعی در زنده نگه داشتن چشم انداز یک توافق دارند، حتی اگر قصد دستیابی به آن را نداشته باشند و بنابراین در حالی که هیچ یک از طرفین قرار نیست مذاکرات را پایان دهند، سرنوشت توافق همچنان مبهم است.