هشدار؛ بچه‌ها را قبل از مدرسه واکسینه کنید
ملیحه محمودخواه| از زمانی که کرونا در جهان راه باز کرد، بسیاری از دانش‌آموزان خانه‌نشین شدند و آموزش آنلاین جایش را به هیاهوی بچه‌ها در مدرسه داد.
بیش از دو سال دانش‌آموزان این شرایط را در سراسر دنیا تجربه کردند، اما از زمانی که واکسیناسیون عمومی در کشورها انجام شد و آمارهای وحشتناک مرگ‌ومیر کاهش پیدا کرد، کم‌کم ترس از حضور بچه‌ها در اجتماعات نیز کاهش پیدا کرد و قرار شد مدارس به‌صورت حضوری برگزار شود، زیرا تجربه نشان داد که آموزش غیرحضوری به هیچ عنوان کارایی حضور بچه‌ها در مدرسه را نخواهد داشت.
دانش‌آموزان در کشور ما نیز از این قاعده کلی مستثنی نبودند، از زمانی که کرونا پایش را در ایران گذاشت، یکی از اولین مراکزی که به‌طور ضرب‌الاجل بسته شد، مدارس بود. دانش‌آموزان خانه‌نشین شدند و بچه‌ها از پای تخته‌سیاه در مدرسه به پشت تبلت‌های خود در خانه رفتند. اما از زمانی که از حدود یک سال پیش واکسیناسیون در کشور انجام شد، زمزمه‌های بازگشایی مدارس هم به صدا درآمد و از آغاز فروردین امسال نیز مدارس به‌صورت رسمی حضوری شد و بچه‌ها با وجود ترس خانواده‌ها راهی مدرسه شدند. این در حالی بود که سویه اُمیکرون هم تازه پا به ایران گذاشته بود و سرایت بالای این واریانت و درگیری بچه‌ها با این سویه اهمیت واکسیناسیون برای بچه‌ها را بیشتر می‌کرد. اما با وجود آنکه بسیاری از کارشناسان توصیه کردند که کودکان 5 سال به بالا واکسن بزنند، اما بسیاری از خانواده‌ها از زدن واکسن سر باز زدند و واکسیناسیون کودکان این رده سنی به مرز 20درصد هم نرسید.
چرا خانواده‌ها به بچه‌ها واکسن نمی‌زنند
دلایل مختلفی برای عدم‌استقبال خانواده‌ها از تزریق واکسن کرونا وجود دارد. برخی معتقدند که شاید واکسن‌ها در بلندمدت اثر نامطلوبی روی بدن افراد بگذارد و برخی هم به این موضوع تاکید می‌کنند که باید حتما واکسن خاصی باشد تا به فرزند خود اجازه تزریق واکسن بدهند. برخی‌ها هم که ضدواکسن هستند و بر این باورند که واکسن تاثیری در جلوگیری از ابتلا یا بستری‌شدن کرونا ندارد.
با این وجود بسیاری از پزشکان متفق‌القول می‌گویند که بهتر است واکسن برای کودکان تزریق شود، زیرا واکسن‌زدن بسیار بهتر از واکسن‌نزدن است.
اهمیت واکسن برای بچه ها
اعظم غلامی استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان و فوق‌تخصص ریه کودکان به «شهروند» می‌گوید: «از زمانی که واکسن آمد، بحث‌ها و صحبت‌های زیادی درباره زدن یا نزدن واکسن مطرح می‌شد. این ماجرا در مورد واکسیناسیون بچه‌ها بسیار قوت گرفت و بسیاری از خانواده‌ها که خودشان واکسن کرونا را تزریق کرده بودند، از اینکه فرزندان‌شان واکسن کرونا را تزریق کنند، سر باز می‌زدند. این در حالی است که بسیاری از خانواده‌ها کمتر با کودکانی که مبتلا به کووید-19 شده‌اند، روبه‌رو شده‌اند و به همین دلیل اهمیت این ماجرا برایشان زیاد نیست، در حالی که من به عنوان پزشک بخش کودکان بارها و بارها با کودکانی روبه‌رو شده‌ام که روزها و هفته‌ها از عوارضی که کرونا برایشان ایجاد کرده است، درد کشیده‌اند و خانواده‌های زیادی را دیده‌ام که بر اثر کرونا فرزندان دلبندشان را از دست داده‌اند.»
این فوق‌تخصص ریه کودکان به این ماجرا اشاره می‌کند که اصولا این واکسن، اولین واکسنی نیست که بچه‌ها آن را تزریق می‌کنند، از بدو به دنیا آمدن کودک تا سن 6 سالگی در چندین نوبت واکسن تزریق می‌کند، سرخک، اوریون، سرخچه و فلج اطفال واکسن‌هایی است که در چند نوبت به بچه‌ها تزریق می‌شود. بیشتر این واکسن‌ها در داخل ایران تولید می‌شود و همه مردم هم به این واکسن‌ها اعتماد دارند. او با تاکید بر اینکه بسیاری از خانواده‌ها واکسن آنفلوآنزا را نزدیک به شروع پاییز به بچه‌های خود تزریق می‌کنند، ادامه می‌دهد که متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها از عوارض ابتلای بچه‌ها به کرونا باخبر نیستند. در واقع مشکلی که در این مدت ما درمورد کرونا با بچه‌ها با آن درگیر بوده‌ایم این است که متاسفانه کرونا عوارض زیادی پس از بهبودی از کرونا ایجاد می‌کند.
غلامی به این نکته تاکید می‌کند که سه واکسن در کشور ما برای کودکان مجاز بود سینوفارم، پاستوکووک و اسپایکوژن که در حال حاضر سینوفارم از این رده خارج شده و واکسن پاستوکووک و اسپایکوژن در دسترس است که به نظر می‌رسد پاستوکووک گزینه بهتری برای تزریق به بچه‌ها باشد.
او در ادامه با تاکید بر اینکه زمانی که کرونا آمد اینطور به نظر می‌رسید که بچه‌ها کمتر درگیر می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: «واقعا هم در واریانت آلفا و دلتا این آمار پایین بود، نه اینکه بچه‌ها اصلا مبتلا نشوند، بلکه درگیری وجود داشت، اما آمار بسیار کم بود.»
اما در واریانت اُمیکرون شرایط متفاوت بود. در این واریانت بچه‌ها درگیر می‌شدند، علت آن هم این بود که سویه اُمیکرون قسمت هوای فوقانی را گرفتار می‌کند تا راه هوایی تحتانی و از آنجا که در بچه‌ها قطر هوایی فوقانی کوچک است، بیشتر دچار التهاب می‌شود و مسیر تنفس فوقانی بچه‌ها را بسیار درگیر می‌کند.
او با اشاره به اینکه قدرت سرایت در این واریانت بسیار بالاست، ادامه می‌دهد: «در حال حاضر با باز شدن مدارس قطعا شاهد درگیری زیاد بچه‌ها با این سویه خواهیم بود، دلیلش هم این است که بچه‌ها کمتر رعایت می‌کنند و مدارس تهویه مناسب ندارند.»
این فوق‌تخصص ریه کودکان به این موضوع تاکید می‌کند که ما با نمونه‌های زیادی از بچه‌ها روبه‌رو هستیم که عوارض کرونا سبب ایجاد misc یا سندروم التهابی چند سیستمی می‌شود که اصولا بعد از گذشت دو یا سه هفته بعد از ابتلا ایجاد می‌شود.
این مشکلات می‌تواند شامل مشکل قلبی، مشکلات تنفسی ، سیستم عصبی و اورولوژیک شود. این مشکلات در دستگاه گوارش خودش را اسهال نشان می‌دهد و چند ارگان را درگیر می‌کند.
او با تاکید بر اینکه واکسیناسیون می‌تواند از بسیاری از این عوارض بکاهد، ادامه می‌دهد: «شاید واکسیناسیون خصوصا در کودکان و نوجوانان نتواند جلوی ابتلا را بگیرد، اما نکته در مورد آن این است که واکسن تا حدود زیادی می‌تواند از عوارض کووید کم کند و از سرگردانی خانواده‌ها در بیمارستان‌ها بکاهد.
زمان از دست رفته
دکتر علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی نیز بر این باور است که نباید زمان برای واکسیناسیون کودکان را از دست داد. اینکه بچه‌ها به مدرسه بروند و بعد یک سویه جدید رخ دهد و سپس تصمیم بگیریم به بچه‌ها واکسن بزنیم، در واقع زمان از دست دادن است.
او با اشاره به اینکه هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها حاضر نیستند به فرزندان خود واکسن بزنند، تاکید می‌کند: «وقتی ما با اظهارنظرهای مختلف هیجان را به جامعه می‌بریم، این موضوع بر جامعه تاثیر می‌گذارد.» او با تاکید بر اینکه در بسیاری از کشورها واکسیناسیون کودکان زیر پنج سال نیز انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: «اتفاق نظر بر این است که صرف‌نظر از اینکه چه واریانت‌هایی بیاید، واکسیناسیون می‌تواند تا حدود زیادی جلوی بیماری را بگیرد.»
او بر این باور است که راضی‌کردن خانواده‌ها کار وزارت بهداشت و صداوسیماست، هر چند که باید گفت در مورد واکسیناسیون بچه‌ها مسائل دیگری هم وجود دارد، مثلا ممکن است والدین درباره نوع واکسنی که زده می‌شود، حساسیت داشته باشند که در این زمینه هم باید اطلاع‌رسانی شود. رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی اظهار می‌کند: «در مورد پاستوکووک یا سوبرانا که الان دارد در کوبا و ونزوئلا هم تزریق می‌شود، آمار هست. کوبا حدود ۹۲درصد جمعیت خودش را با همین واکسن واکسینه کرده است. باید این اطلاعات به مردم داده شود که تشویق شوند برای واکسن‌زدن اقدام کنند. »
