بازگشت اروپا به عصر تاریکی!

گروه اقتصادی / با خروج بخش قابل توجهی از نفت و گاز روسیه از بازار اروپا، این قاره در آستانه یکی از سخت‌ترین زمستان‌های خود قرار دارد. علاوه بر افزایش سرسام‌آور قیمت انرژی که اروپا را در آستانه رکود شدید اقتصادی قرار داده است، پیش‌بینی می‌‌شود که کمبود سوخت در زمستان امسال، خاموشی‌های گسترده‌ای را در این قاره رقم بزند و به نوعی اروپا به سبب کمبود شدید برق و گاز در حال بازگشت به گذشته است. حتی روزنامه دیلی‌میل چاپ لندن در گزارش جدیدی، از افزایش هزینه انرژی در انگلیس تحت عنوان «بازگشت انگلیسی‌ها به عصر تاریکی» یاد کرده است.
 افزایش 700 درصدی قیمت گاز اروپا
بررسی داده‌های آماری موجود نشان می‌‌دهد که قیمت گاز در سال 2022 حدود 700 درصد نسبت به سال قبل آن افزایش داشته است. حدود 90 میلیارد مترمکعب در سال، گاز روسیه در حال خروج از بازار اروپاست و صادرات بخش قابل توجهی –حدود 70 میلیارد مترمکعب- گاز روسیه نیز به این قاره تاکنون متوقف شده است. بر اساس داده‌های موجود در بورس بین قاره‌ای لندن، قیمت نقدی گاز طبیعی در اروپا همچنان در حال افزایش است و در معاملات آتی سپتامبر در‌ هاب TTF هلند در روز جمعه به حدود 3 هزار و 500 دلار در هر هزار متر مکعب رسید.
قیمت برق نیز در روزهای اخیر در اروپا رکورد تاریخی زده و حدود 10 برابر بالاتر از سال 2021 شده است. به گزارش فرانس ۲۴، در ادامه پیامدهای عملیات نظامی روسیه در اوکراین بر اروپا و تنگنای اقتصادی قاره سبز، بهای برق در اروپا به بالاترین سطح رسیده است. قیمت معاملات یک سال آتی برق آلمان به ۹۹۵ یورو به ازای هر مگاوات ساعت رسیده است و این رقم در فرانسه از یک هزار و ۱۰۰ یورو عبور و نسبت به سال گذشته، در هر دو کشور افزایشی ۱۰ برابری را تجربه می‌‌کند. اداره نظارت بر بازارهای گاز و برق در انگلیس (اوفگِم) اعلام کرد که سقف قیمت برق و گاز را از اول اکتبر، به طور متوسط به ۳ هزار و ۵۴۹ پوند (۴ هزار و ۱۹۷ دلار) افزایش خواهد داد. اوفگم دلیل این افزایش را، برداشته ‌شدن محدودیت‌های کووید ۱۹ و همچنین تحریم‌های اعمال شده بر عرضه محصولات انرژی از روسیه عنوان کرده است. در همین حال، قیمت سایر انواع سوخت نیز در این قاره رکورد زده است. از جمله بنزین که بین 1.3 تا 2.3 دلار در هر لیتر فروخته می‌‌شود.


 وابستگی 6 تا  100 درصدی کشورهای اروپا به گاز روسیه
13 کشور اروپایی بین ۶ تا ۱۰۰ درصد از گاز طبیعی خود را به روسیه وابسته هستند. سه کشور مقدونیه شمالی، بوسنی و هرزگوین و مولداوی، ۱۰۰ درصد از گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه تأمین می‌‌کنند و این رقم برای فنلاند، ۹۴ درصد و برای لتونی ۹۳ درصد است. در عین حال آلمان و فرانسه نیز ۴۹ و ۲۴ درصد از نیازهای خود به گاز طبیعی را از روسیه تأمین می‌‌کنند. جمهوری چک که ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد، روز جمعه اعلام کرد که در «سریع‌ترین زمان ممکن» اجلاس بحران انرژی اتحادیه اروپا را تشکیل خواهد داد. یافته‌های تحقیق اخیر اندیشکده بروگل حاکی از آن است که کشورهای اروپایی از سپتامبر ۲۰۲۱ تا آگوست ۲۰۲۲، ۲۳۶ میلیارد یورو برای محافظت از خانواده‌ها و شرکت‌ها در برابر افزایش بهای انرژی اختصاص داده‌اند. «جیوانی اسگاراواتی» محقق این اندیشکده درباره افزایش قیمت‌ها می‌‌گوید: «زمستان برای همه کشورهای اروپایی، سخت خواهد بود. قیمت‌ها همچنان بالا خواهد ماند و احتمالاً حتی بالاتر هم خواهد رفت.» سازمان مدیریت انرژی سوئیس می‌‌گوید که «اگر تأسیسات ذخیره‌سازی مطابق با برنامه‌ریزی‌ها پر نشوند، قطعی و کمبود گاز در زمستان پیش رو دور از ذهن نیست.» به همین خاطر، چند ماهی است مذاکرات میان مقامات سوئیس با مقامات کشور‌های همسایه از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا درمورد ذخیره‌سازی گاز با جدیت در جریان است. در همین حال، یک پویش صرفه‌جویی عمومی در مصرف گاز و برق را نیز راه‌اندازی کرده‌اند و به دنبال اتخاذ تدابیری برای صرفه‌جویی آسان و سریع در مصرف انرژی هستند که به مردم و شرکت‌ها اطلاع‌رسانی کنند. برخی از اخبار نشان می‌‌دهد که کشورهای اروپایی مدتی است که به سوزاندن خاک اره و چوب به جای سوخت‌های فسیلی روی آورده‌اند. از جمله مردم فرانسه که در پی افزایش قیمت انرژی به اجاق‌های هیزمی روی آورده‌اند و تقاضا برای خاک‌اره در این کشور افزایش یافته است.
 قیمت انرژی در ایران ثابت ماند
در دو سال اخیر، یعنی پس از خروج جهان از پاندمی کرونا و آغاز بحران اوکراین قیمت انرژی در ایران برخلاف تمام کشورهای جهان تغییری نداشت. به طوری که بنزین همان لیتری 1500 تومان یارانه‌ای و 3 هزار تومان آزاد است و هر مترمکعب گاز نیز روی 96 تومان (تا پله سوم و الگوی مصرف) حفظ شده است. قیمت برق نیز تا پله چهارم (الگوی مصرف) میانگین کمتر از 60 تومان در هر کیلووات مانده است. هدف دولت از حفظ قیمت‌ها در همان ارقام قبلی، حمایت از معیشت خانوار و همین طور رونق تولید بوده است.