روزنامه جوان
1401/06/07
شنیده‌شدن فریاد طبقاتی شدن تعلیم و تربیت از نتایج کنکور
هر قدر هم بخواهیم سکوت کنیم آمار‌های کنکوری واقعیت طبقاتی شدن نظام تعلیم و تربیت را فریاد می‌کند! در کنکور ۱۴۰۱ از ۴۰ رتبه برتر، ۵/۷۲ درصد استعداد‌های درخشان، ۵/۲۲ درصد مدارس غیرانتفاعی خاص، ۵/۲ درصد مدارس نمونه دولتی و ۵/۲ درصد هم مدارس دولتی سهم داشتند. آمار‌های سال گذشته هم به همین منوال است. بدین ترتیب در کنکور ۱۴۰۰، در مجموع سه گروه آزمایشی علوم‌تجربی، انسانی و ریاضی، مدارس سمپاد ۸۷/۱۰ برابر سهم خود رتبه برتر داشته‌اند و در مجموع ۲۸/۴۱ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار از مدارس سمپاد هستند! در کنار ۴۰ نفر برتر کنکور، دانش‌آموزان مدارس دولتی عادی سهم اندکی از رتبه‌های زیر ۳ هزار دارند. ۸۵ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار در تصاحب مدارس غیردولتی، استعداد‌های درخشان، نمونه دولتی و شاهد است. آن هم در شرایطی که این مدارس ۸۷/۳۱ درصد دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار می‌دهند و این عدم تناسب میان نسبت دانش‌آموزان و رتبه‌های برتر کنکور بخشی از شکاف‌های آموزشی را به تصویر می‌کشد.نخستین‌باری که وضعیت نا‌بسامان آموزش در مدارس دولتی در آینه نتایج کنکور به چالش کشیده‌شد، سال ۹۸ بود. آن سال در میان پذیرفته‌شدگان کنکور سراسری با رتبه زیر هزار حتی یک نفر از دانش‌آموزان مدارس دولتی هم دیده نمی‌شد! این مسئله نشان داد به رغم تأکید قانون اساسی کشورمان بر برخورداری تمامی آحاد جامعه از آموزش و پرورش رایگان و با کیفیت، در نظام آموزشی ما درآمد، منطقه جغرافیایی و طبقه اجتماعی یکی از معیار‌های اصلی دریافت آموزش کیفی و برخورداری از تربیت و پرورش متعالی شده‌است. این ماجرا در سال‌های بعد هم به نوعی تکرار شد و اگرچه سهم مدارس دولتی از رتبه‌های برتر کنکور مانند سال ۹۸ صفر نبود، اما از یکی دو نفر هم تجاوز نمی‌کرد و این مسئله عدالت آموزشی را در کشورمان به چالش می‌کشد.
وقتی وزیر هم شکاف آموزشی موجود را می‌پذیرد
حتی اگر رتبه‌های برتر کنکور را ملاک و معیار مناسبی از کیفیت آموزشی در مدارس دولتی ندانیم، اما در خصوص رتبه‌های زیر هزار یا ۳ هزار کنکور که یکی از شاخص‌های سنجش این عیار است هم با مشکل جدی در مدارس دولتی مواجهیم. مشکلی که یوسف نوری، وزیر آموزش‌و‌پرورش خود آن را می‌پذیرد و در یک برنامه تلویزیونی به صراحت در این‌باره اظهار‌نظر کرده و گفته‌بود: «مدارس خاص دولتی مانند مدارس استعداد‌های درخشان یا مدارس نمونه، بسیار مورد استقبال خانواده‌ها هستند. در این مدارس شاهد پذیرش اکثر دانش‌آموزان در دانشگاه‌های خوب کشور هستیم، اما سوی دیگر مدارس دولتی هم وجود دارد که به علت عدم وجود نیروی انسانی کافی و مناسب، متأسفانه ورود به دانشگاه خوبی نداریم، بنابراین ۸۰ درصد رتبه‌ها در تمام گروه‌های آموزشی به مدارس خاص دولتی اختصاص دارد.»
سیدجلال موسوی، مدیر کل دفتر تدوین و راهبری اسناد و سیاست‌های آموزش و پژوهش ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی هم پیش از این گفته بود، ۸۱درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار دهک هشت تا ۱۰ هستند. حدوداً ۱۹درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار هم برای هفت دهک بعدی است و جالب اینکه ۴۸ درصد از رتبه‌های زیر ۳ هزار فقط دهک ۱۰ هستند. در ورودی گروه فنی و مهندسی دانشگاه صنعتی‌شریف ۱/۵۵ درصد فقط از یک دهک یعنی دهک دهم هستند. بعد آن طرف دهک یک صفر درصد، دهک دوم سه نفر! مقایسه کنید با دهک دهم که ۳۵۱ نفر هستند و این فاصله خیلی زیاد است.
عدالتی که نیست!
سید علی جعفری، دکترای سنجش و اندازه‌گیری و کارشناس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش درباره توزیع جغرافیایی به تناسب تعداد دانش‌آموزان در رتبه‌های برتر کنکور به تسنیم می‌گوید: «شهر تهران بیشترین سهم را از رتبه‌های برتر کنکور کسب کرده و ۴۴/۲ برابر سهم خود از رتبه‌های برتر سهم داشته‌است پس از آن استان یزد با ۲۲/۲ درصد و خراسان جنوبی با ۴۸/۱ برابر سهم خود از رتبه‌های برتر قرار دارند. استان سیستان و بلوچستان ۱۶/۰، هرمزگان ۳۱/۰، خوزستان ۳۵/۰ از رتبه‌های برتر سهم دارند که متناسب با جمعیت دانش‌آموزی این استان‌ها نیست.» وی با تأکید بر اینکه استان‌های مرزی، سهم اندکی در رتبه‌های برتر کنکور دارند، می‌افزاید: «مسئله اصلی عدالت است؛ موضوع مهم این است که آیا منابع موجود عادلانه توزیع شده است یا خیر؟ عدالت، کیفیت را ایجاد می‌کند و اگر منابع به صورت عادلانه توزیع شود، همه دانش‌آموزان رشد کرده و به دنبال عدالت ایجاد شده به کیفیت هم می‌رسیم.»
کنکور به زبان آمار
در مجموع رتبه‌های برتر (زیر ۳ هزار) سه گروه آزمایشی علوم‌تجربی، ریاضی و انسانی در آزمون سراسری ۱۴۰۰، سهم مدارس غیردولتی ۱۲/۱۸ درصد، نمونه دولتی ۲۵/۲۱ درصد، شاهد ۳/۲ درصد، عادی ۲۹/۱۵ درصد و عشایری ۱۳/۰ درصد است. در کنکور ۱۴۰۱ در مجموع گروه‌های آزمایشی پنج‌گانه، ۵/۷۲ درصد رتبه‌های برتر (زیر ۱۰ در گروه ریاضی، تجربی و انسانی و زیر پنج در گروه‌های زبان و هنر) از مدارس سمپاد هستند. در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹، دانش‌آموزان مدارس استعداد‌های درخشان در مجموع سه رشته ریاضی، تجربی و انسانی، ۸/۳ درصد جمعیت شرکت‌کننده در امتحانات نهایی پایه دوازدهم را شامل می‌شوند و ۲۸/۴۱ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار کنکور ۱۴۰۰ که در همان سال فارغ‌التحصیلی شده‌اند، از این مدارس هستند. به گفته جعفری در کنکور بیشتر به دنبال مهارت‌های تست‌زنی هستند و می‌توان با برخی روش‌ها، عملکرد مطلوب‌تری داشت و این روش‌ها از طریق شرکت در کلاس‌های کنکور حاصل میشود؛ یعنی اگر استاد کنکور بهتری داشته باشید، عملکرد بهتری خواهید داشت! در مناطقی که شرایط اقتصادی بهتر است، دانش‌آموزان بیشتر هزینه کرده و عملکرد بهتری در کنکور خواهند داشت و طبیعی است رتبه بهتری کسب کنند. مؤید این مطلب هم آن است که در میان ۱۰ نفر برتر رشته تجربی هیچ‌کس معدل ۲۰ ندارد و میانگین نمرات این ۱۰ نفر در درس سلامت و بهداشت ۴/۱۷، علوم اجتماعی ۱/۱۸ و زبان و ادبیات فارسی ۳۵/۱۸ است. این وضعیت تأییدکننده این موضوع است که آموزش متأثر از شیوه سنجش است، زمانی که دانش‌آموزان و معلمان روی کنکور متمرکز می‌شوند، طبیعی است از محتوا و برنامه درسی فاصله بگیرند، بنابراین رتبه‌های برتر کنکور غالباً در مهارت‌های تست‌زنی برتر هستند و الزاماً در کسب مهارت‌هایی که آموزش و پرورش به دنبال آن است، برتر نیستند.
مشکل بچه‌های مدارس دولتی هوش نیست، پول است!
سید مجید حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران هم در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «در حال حاضر ۸۶درصد ورودی دانشگاه علوم پزشکی تهران برای طبقات بالای جامعه است و این‌ها باید اصلاح شود و خلاصه اینکه کنکور به سمت کاهش فاصله طبقاتی برود نه اینکه آن را تعمیق کند.»
سایر اخبار این روزنامه
روزنامه جمهوری اسلامی یا تریبون دشمن؟!
رویکرد منطقی و عزتمندانه دولت در مذاکرات هسته‌ای
ختم کلام با زورگیران
شنیده‌شدن فریاد طبقاتی شدن تعلیم و تربیت از نتایج کنکور
راه‌اندازی رصد‌خانه آمار کشاورزی
فریاد رسای ورزشکاران و گوش ناشنوای مسئولان
انتخاب میلیمتری
شلیک به قانون
قدرشناسی نصف جهان از استاد اخلاق
دلخوش به بالیوود در بیدار شدن سینما از خواب
بورل: در میلیمترآخر توافق قرار داریم!
صدر با حذف عراقی‌ها از ساختار سیاسی راضی میشود
شنیده‌شدن فریاد طبقاتی شدن تعلیم و تربیت از نتایج کنکور
