توافق؛ خیلی دور؛ خیلی نزدیک

آرمان ملي: احياي برجام همچنان در گيرودار و چالش‌هاي ميان طرفين اسير شده و هر روز خبري پيرامون رويکردهاي طرفين به ويژه آمريکا مي‌آيد. اين در حالي است که نگاهي به رويکردهاي کشورهاي حاضر در برجام نشان مي‌دهد که همه به دنبال رسيدن به توافق هستند و در اين راستا حاضر به انعطاف‌هايي از جانب خود نيز شده‌اند. چه اينکه به قرائت بسياري از کارشناسان طرفين تا کنون به اين حد به توافق نزديک نبوده‌اند و ممکن است طي روزهاي آينده يا هفته‌هاي آينده طرفين به توافق برسند و وزراي خارجه جهت اعلام توافق و عکس يادگاري عازم وين شوند. از همين‌رو است که بسياري بر اين باورند که برجام روند خود را پيش گرفته و منفعت همه طرفين اقتضا مي‌کند که برجام احيا شود و طرفين توافق کنند. با اين حال براي عده‌اي پرسش اصلي اينجاست که با توجه به تفاهم مشترک همه بر احياي برجام پس چرا متن توافق امضا نمي‌شود و به عبارت ديگر گير اصلي کار در کجاست. مساله اين است که هنوز بر روي همه مسائل تفاهم نشده و مسائلي چون دغدغه‌هاي پادماني، تحريم‌ها و تضمين‌ها بايد حل و فصل شود تا گام آخر براي توافق برداشته شود. آنطور که نشريه ويک آورده مشکل سازترين جنبه از سر و سامان دادن به توافق با ايران موضوع اعتماد است. از منظر ايران، آن کشور بايد تضمين‌هايي دريافت کند که اگر رئيس‌جمهور آينده ايالات متحده يک بار ديگر تصميم به لغو توافق بگيرد واشنگتن بار ديگر نتواند فوراً اقتصاد ايران را به مشکل بيندازد. اين در حالي است که پس از دريافت پاسخ آمريکا از سوي ايران که چهارشنبه بعد از ظهر اتفاق افتاد همگان منتظر بررسي‌هاي پاياني ايران بر روي پاسخ آمريکايي‌ها هستند تا ببينند در نهايت ايران چه پاسخي خواهد داد و چه زماني مذاکرات به مرحله بعدي خواهد رفت. با اين حال آنطور که رسانه‌ها آورده‌اند؛ منابع مطلع ديروز (يک‌شنبه) اعلام کردند که بررسي دقيق پاسخ‌هاي آمريکا به محورهاي اصلاحي ايران در خصوص ايده‌هاي هماهنگ کننده اتحاديه اروپايي همچنان در سطوح کارشناسي در جريان است و اين روند حداقل تا پايان هفته جاري ادامه خواهد داشت. حال بايد ديد اين شرايط چگونه پيش خواهد رفت و پاسخ ايران به آنچه آمريکايي‌ها ارائه داده‌اند چه خواهد بود. جمهوري اسلامي ايران بارها اعلام کرده؛ توافقي را قوي، پايدار و قابل اتکا مي‌داند که ضمن تامين حقوق قانوني کشورمان در حوزه فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي و پايان دادن به ادعاهاي بي‌اساس پادماني، فراهم کننده منافع اقتصادي قابل اطمينان و تضمين شده براي کشور باشد.
مذاکرات قطر با اروپا و ايران
قطر به تلاش‌هاي خود براي نزديک کردن ديدگاه‌ها پيرامون پرونده هسته‌اي ايران و احياي توافق هسته‌اي ادامه مي‌دهد. وزارت امور خارجه قطر در بيانيه‌اي اعلام کرد که محمد الخليفي، معاون امور منطقه‌اي وزير امور خارجه قطر طي تماسي تلفني با انريکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحاديه اروپا در مذاکرات وين درباره همکاري دوجانبه طرفين و تحولات مذاکرات هسته‌اي ايران رايزني کرد. الخليفي در اين تماس از تلاش‌هاي اتحاديه اروپا براي نزديک کردن ديدگاه‌ها بين طرف‌هاي توافق هسته‌اي ايران تقدير و تاکيد کرد که دستيابي به توافق عادلانه که نگراني‌هاي همه طرف‌هاي را در نظر بگيرد، به نفع امنيت و ثبات منطقه است. در همين رابطه معاون امور منطقه‌اي وزير امور خارجه قطر در تهران نيز با علي باقري، معاون امور سياسي وزير امور خارجه ايران رايزني کرد. دو طرف در اين ديدار روابط دوجانبه و آخرين تحولات مذاکرات هسته‌اي ايران و شماري از پرونده‌هاي داراي اهميت مشترک را بررسي کردند. بنابر آنچه در بيانيه وزارت امور خارجه قطر آمده است، الخليفي بر اهميت پيشروي در مسير احياي توافق هسته‌اي ايران تاکيد کرد و آن را به نفع امنيت و ثبات منطقه دانست و ابراز اميدواري کرد که توافق بين ايران و آمريکا به زودي حاصل شود. الخليفي پيش از اين در 13 اوت نيز در تهران با حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه ايران ديدار کرد و پيام محمد بن عبدالرحمن آل ثاني، وزير امور خارجه قطر را به او تحويل داد.
بايد به ماهيت محرمانه بودن مذاکرات پايبند بود


سخنگوي وزارت امور خارجه در مورد اينکه جمهوري اسلامي ايران چه زماني پاسخ آمريکايي‌ها را ارسال خواهد کرد اظهار داشت: موضوع پاسخ طرف آمريکايي در جلسات تخصصي و کارشناسي در حال بررسي است، زمان مشخصي را نمي‌توانم اعلام کنم براي اينکه بگويم چه زماني پاسخ ايران داده خواهد شد اما در اولين فرصتي که جمع‌بندي شکل بگيرد و جزئيات بررسي شود، پاسخ داده خواهد شد. ناصر کنعاني گفت: نکته حائز اهميت اين است که جمهوري اسلامي ايران در بحث روند مذاکرات و دستيابي به توافقي که هم پايدار و جامع و هم تامين کننده منافع جمهوري اسلامي ايران باشد جدي است و در اين زمينه تاکنون به‌طور مسئولانه عمل کرده است. همان‌طور که گفتم زمان پاسخ‌دهي بستگي به نتايج جلسات کارشناسي خواهد بود. سخنگوي دستگاه ديپلماسي افزود: روند مذاکرات ماهيت خاصي دارد به دليل حساسيت موضوع و به دليل محرمانه بودن موضوع مذاکرات همه طرف‌ها تا الان سعي کرده‌اند تا به ماهيت محرمانه بودن مذاکرات پايبند باشند به اين جهت که رسانه‌اي کردن زودهنگام کمک به نتيجه مذاکرات نمي‌کند و بايد در بازه زماني مناسب خود، اين اطلاع‌رساني صورت بگيرد. وي با بيان اينکه با قاطعيت مي‌توانيم بگوييم که جمهوري اسلامي ايران به‌دنبال توافق است، عنوان کرد: ايران با جديت دستيابي به توافق را دنبال مي‌کند و معتقد است از سرگيري اجراي برجام هم در راستاي منافع جمهوري اسلامي ايران و هم در راستاي منافع طرف‌هاي اين توافق است اما در مجموع يک مسير دوطرفه است و تعهدات متقابل وجود دارد.
خوش‌بين هستم
مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در گفت‌وگو با يک نشريه اتريشي با قدرداني از اين کشور براي ميزباني مذاکرات احياي برجام، خاطر نشان کرد: ما در اين مذاکرات به لحظه سرنوشت‌ساز و مهمي رسيده‌ايم. جوزپ بورل مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در گفت‌وگو با روزنامه کرونن سَيتونگ در پاسخ به سوالي درباره سرنوشت مذاکرات احياي برجام و متن پيشنهادي اتحاديه اروپا براي حصول توافق نهايي اظهار داشت: من پاسخ آمريکا را دريافت کرده‌ام. اکنون ايران بايد به آنها پاسخ دهد. ما در اين مذاکرات به لحظه حساس و سرنوشت‌سازي رسيده‌ايم. وي افزود: من خوش‌بين هستم. اين، آخرين ميلي‌مترهاست. (احياي برجام) جهان را به جاي ايمن‌تري تبديل مي‌کند. وي در پاسخ به اين سوال که باتوجه به بحران‌هاي کنوني در سطح جهان، ازجمله جنگ اوکراين، همه‌گيري کرونا، بحران تايوان و احتمال بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در 2024، جهان در پنج سال آينده چگونه خواهد بود؟ تصريح کرد: نمي‌دانم. جهان در همين پنج هفته پيش نيز به اندازه کافي براي من مشکلات ايجاد کرده است.