خودکفایی در تولید مرغ مادر

امین محمودی
خبرنگار

داشتن مرغ لاین یکی از عوامل قطع وابستگی خارجی و از فاکتور‌های قدرت در بحث امنیت غذایی به حساب می‌آید، در واقع فرایند تولید مرغ گوشتی ابتدا از مرغ لاین شروع شده، سپس به مرغ اجداد و مرغ مادر رسیده و در نهایت، نسل بعدی مرغ تجاری یا همان مرغ گوشتی است که به مصرف مردم می‌رسد. ایران هشتمین کشور در جهان پس از امریکا، انگلیس، برزیل، هلند، هند، آلمان و فرانسه است که دارای مرغ لاین به نام آرین است. با این حال بیشتر تولید مرغ لاین در اختیار شرکت‌های امریکایی- انگلیسی کاب و آویاژن است به‌طوری که مرغداران بیشتر کشورهای جهان از جمله ایران وابسته به این نوع مرغ مادر هستند. تا دهه 70 شمسی عمده مرغداران کشورمان از مرغ مادر یا لاین آرین استفاده می‌کردند با این حال به دلیل مصرف زیاد نهاده دامی و وزن کم این مرغ در هنگام کشتار، مرغداران به سمت نژادهای مادر دیگر همچون کاب، راس و آویاژن رفتند و طی سالیان متمادی به تولید مرغ پرداختند. طی سال‌های گذشته گونه آرین کمتر مورد استفاده قرار گرفت و لابی‌های واردکنندگان مرغ مادر کاپ و راس که دو گونه امریکایی-انگلیسی هستند را در کشور نهادینه کردند به‌طوری که سهم فراوانی از تولیدات مرغداران (80 درصد) از این دو گونه تأمین می‌شود و واکسن آنها نیز در اوج تحریم مالی و بانکی از این دو کشور وارد می‌شود. با تشدید تحریم‌های همه جانبه امریکا و متحدانش علیه ایران یکی از معدود محصولاتی که کشورمان تحریم نشد مرغ لاین بود، همین امر شک و تردیدهایی را در خصوص خطر بیوتروریسم در بین مسئولان کشورمان ایجاد کرد به همین دلیل دستور خودکفایی کشورمان در تولید مرغ لاین صادر شد.


در واقع گرچه مقامات امریکا در ژست‌های بشردوستانه موضوع استثنا بودن دارو و موادغذایی و محصولات کشاورزی را در قاعده کلی تحریم‌ها بطور مداوم اعلام می‌کنند اما با قطع انتقال پول از طریق بستن سوئیفت، سیاستی دوگانه علیه کشورمان اتخاذ شد؛ بنابراین ضروری بود که در مقابل این سیاست دوگانه و ضد بشری، موضوع ایجاد «پدافند غیرعامل» در حوزه «امنیت غذایی» اهمیت و اولویت بیشتری نزد مسئولان امر پیدا کند. در همین خصوص مرغ اجداد لاین بابل با نام تجاری «آرین» با کمک فعالان و پرورش‌دهندگان برتر مرغ مادر و گوشتی و حمایت وزارت جهاد کشاورزی به مرحله تولید رسید به‌طوری که در لاین بابل کنار امکان گسترش تولیدات تا حد تأمین کلیه نیاز کشور به جوجه یک روزه و تأمین تمام گوشت مرغ موردنیاز مصرف داخل و حتی صادرات وجود دارد. با وجود مکلف شدن وزارت جهادکشاورزی به تقویت‌ نژاد آرین، در 8سال گذشته اقدام خاصی در جهت کاهش وابستگی در تأمین این‌ نژاد صورت نگرفت، به همین دلیل دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی توجه زیادی به تولیدکنندگان مرغ مادر آرین کردند تا امنیت غذایی کشور به خطر نیفتد.
خودکفایی 90 درصدی کشور در تولید مرغ مادر
ناصر فخاری به عنوان متولی خودکفایی در تولید مرغ مادر کشور در این خصوص گفت: راه‌های میانبری را می‌رویم که کشور از واردات‌ نژاد مرغ بی‌نیاز شود و عاملی برای کاهش قیمت هم خواهد شد. مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر گفت: سهم تأمین جوجه اجداد ۷۵ درصد متعلق به سازمان اقتصادی کوثر بود، شرکت زربال نمایندگی شرکت خارجی را داشت اما پس از تحریم به سمت اصلاح‌ نژاد آرین ایرانی رفتند که قبلاً در کشور راکد مانده بود. وی ادامه داد: مقام معظم رهبری دستور اصلاح این‌ نژاد مرغ را داده بود و این سازمان مسئولیت را به عهده گرفت. این‌ نژاد به دلیل ضریب تبدیل بالا در سال ۱۳۸۰ کنار گذاشته شده بود، اکنون نیز مقاومت‌هایی برای بالا بودن ضریب تبدیل دان بین مرغداران وجود دارد اما به دلیل تأمین امنیت غذایی اهمیت این‌ نژاد دو چندان است زیرا این‌ نژاد کاملاً ایرانی است و هیچ وابستگی به کشورهای خارجی نداریم.
مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر تصریح کرد: واردات یک‌ نژاد دیگر از کشور دیگر حتی تهدید تغییرات ژنتیکی یا همان ترور بیولوژیکی برای ضرر زدن به اقتصاد کشور را هم می‌تواند در پی داشته باشد. وی افزود: اکنون ۷۰ درصد نیاز آرین در داخل سازمان اقتصادی کوثر تأمین می‌شود. فخاری تصریح کرد: خوشبختانه علاوه بر آرین، مرغ مادر دیگری را تولید کردیم که در وضعیت فعلی می‌تواند 90 درصد تولید مرغداران را تأمین کند برای 10 درصد دیگر در حال مطالعه و تحقیق روی این مرغ مادر هستیم که انتظار می‌رود تا 5 سال دیگر کل نیاز بازار تأمین شود.
باید به سمت خودکفایی برویم
چندی پیش سیدجواد ساداتی‌نژاد با دفاع از تولید مرغ‌ نژاد آرین در کشور اظهار داشت: تولید مرغ بومی آرین، موافقان و مخالفان جدی در کشور دارد اما باید توجه داشت که تولید مرغ در کشور را از تولیدات سنگین باید به سمت مرغ‌های کوچک و سایز ببریم. ساداتی‌نژاد افزود: تولیدات مرغ آرین به صورت سبک هستند هر چند که این وضعیت در سویه‌ای از تولیدات راس نیز به این شکل است اما تولیدکنندگان به سمت مرغ‌های راس سبک نمی‌روند زیرا تولید مرغ‌های سنگین‌وزن سودآوری بیشتری برای تولیدکنندگان دارد. وزیر جهاد کشاورزی تأکید کرد: بازارهای صادراتی مرغ‌های سنگین‌وزن را نمی‌پسندند همچنین مرغ‌های سبک وزن، کیفیت بهتری دارند و لازم است که تولید ما به سمت مرغ‌های سبک برود. وی یادآور شد که در سال‌های گذشته به مدت یک سال ما از واردات سویه راس تحریم شدیم که با فعال شدن تولید مرغ آرین این تحریم برداشته شد. بنابراین معتقدیم که داشتن یک برند ملی و بومی برای امنیت غذایی کشور حیاتی است. ساداتی‌نژاد افزود: روی گونه بومی مرغ آرین در حال فعالیت هستیم تا وضعیت این برند را ارتقا دهیم. البته باید توجه داشت که این امر موضوعی زمانبر است.