برجام مهم‌تر از میانجیگری

مرتضی مکی تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


سفر آقاي اميرعبداللهيان، وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران به روسيه بازتاب سياسي خبري در سطح رسانه‌ها داشته و گمانه‌زني‌هاي متفاوتي درباره اهداف و انگيزه‌هاي اين سفر انجام شده است. برخي رسانه‌ها از نقش ميانجيگري ايران در موضوع تنش ميان غرب و روسيه و بحران اوکراين سخن گفته‌اند و اينکه آقاي اميرعبداللهيان حامل پيامي از سوي يکي از مقامات اروپايي براي روسيه است ولي به نظر مي‌رسد موضوع برجام و رايزني‌هاي بسيار فشرده‌اي که براي احياي برجام در ايران و آمريکا و اتحاديه اروپا وجود دارد، مهمتر از موضوع ميانجيگري ايران بين روسيه و غرب است. به نظر مي‌رسد با توجه به حساسيت‌هايي که در ايران در قبال نقش روسيه در روند احياي برجام وجود دارد و انتقاداتي که از سوي افکار عمومي نسبت به اين موضوع وجود دارد، شايد اين سفر به نوعي با برجسته کردن بحث ميانجيگري ايران در قبال روند تنش ميان غرب و روسيه مي‌خواهد جنبه نقش روسيه در احياي برجام را کمرنگ‌ کند. به هر حال موضوع احياي برجام به يک نقطه بسيار حساسي رسيده و بعد از پيام‌هايي که بين ايران و آمريکا رد و بدل شده، دو طرف با ابراز اميدواري بيشتري نسبت به گذشته به احياي برجام نگاه مي‌کنند و جمهوري اسلامي ايران نيز نشان داده که به ضرورت احياي برجام آگاه است ولي مي‌خواهند اين احياي برجام در يک فرصت زماني بسيار مناسب و با کسب بيش‌ترين امتيازات صورت بگيرد. اما اينکه اين هدف تا چه حد تحقق پيدا کند، مورد ديگري است. ولي سفر آقاي اميرعبداللهيان به روسيه مي‌تواند در تصميم نهايي جمهوري اسلامي ايران در چگونگي احياي برجام و تحقق شروطي که از آمريکا دارد، بسيار موثر باشد. با توجه به اينکه روسيه به يک منازعه جدي با آمريکا و اروپا رسيده، شرايط نسبت به گذشته تفاوت دارد و روسيه با يک نوع سياست جدي‌تري نسبت به موضع روابط با ايران نگاه مي‌کند و ايران مي‌تواند همانند پلي براي روسيه در جهت دور زدن تحريم‌ها و تامين بخشي از نيازمندي‌هايش باشد. به هر حال رايزني‌هاي ميان ايران و روسيه و موضع روسيه در قبال چگونگي احياي برجام مي‌تواند در موضوع تصميم نهايي ايران در چگونگي احياي برجام موثر باشد.