روزنامه جوان
1401/06/12
پیغام و پسغام امریکا تا انتخابات کنگره؟!
ایران پنج شنبه شب پاسخ نهایی خود را نسبت به تصمیمات امریکا به طرف اروپایی ارائه داد و همانگونه که پیش‌بینی می‌شد امریکا این بار هم بهانه‌های واهی خود را تکرار کرد و با بیان اینکه پاسخ ایران را دریافت کرده و درحال بررسی آن است، باز هم ادعا کرد که پاسخ تهران سازنده نبوده است تا مثل گذشته توپ را به زمین ایران پرت کند و ایران را عامل اصلی طولانی‌تر شدن مذاکرات نشان دهند؛ اقدامی که به نظر می‌رسد مقامات کاخ سفید اراده‌ای برای توافق در میز مذاکرات حداقل تا فاصله زمانی انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در نوامبر ندارند، چرا که حصول هرگونه توافق بین دوطرف باید در کنگره بررسی شود و واشنگتن تا مشخص شدن تکلیف نتایج انتخابات، فرایند مذاکرات را کش خواهد داد.به گزارش «جوان»، فرایند مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های اخیر بیشتر شبیه بازی فوتبالی است که طی آن دو طرف ایرانی و امریکایی با پیغام‌ها آن هم از طریق رابط اروپایی به همدیگر پاس می‌دهند. درحالی که ایران اولین پاسخ خود به تصمیم امریکا و دومین پاسخ به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را تحویل داده است، به نظر می‌رسد طرف امریکایی اصلاً توجهی به خواسته‌های ایران ندارد و از قبل تصمیم خود را گرفته و خواهان توافقی است که در آن هیچ تعهد الزام‌آوری برای واشنگتن نداشته باشد. ایران پنج شنبه شب نظرات خود را به پاسخ امریکایی‌ها به صورت مکتوب به انریکه مورا تحویل داد و در عین حال تصریح کرد که معدود نظرات مطرح شده از سوی ایران باید تأمین شود. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران بامداد جمعه از ارسال نظرات ایران در مورد پاسخ امریکا درباره متن پیش‌نویس توافق احتمالی رفع تحریم‌ها خبر داد و گفت: متن ارسالی دارای رویکردی سازنده با هدف نهایی کردن مذاکرات است. به گزارش فارس، در این پاسخ به صراحت اعلام شده است ایران آمادگی دارد تا هفته پیش رو برای اعلام توافق نهایی نشست وزرا برگزار شود، با این برداشت که معدود نظرات مطرح شده از سوی ایران تأمین شود. یک منبع مطلع نیز در این باره بیان کرد: «ایران در پاسخ پیشین خود نیز که طرف‌های مقابل به منطقی و سازنده بودن آن اذعان کرده بودند، برای موضوعات باقی‌مانده راه‌حل‌های عملیاتی ارائه داده بود.» حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه هم روز پنج شنبه در رایزنی تلفنی با همتای اماراتی گفت: «جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافق قوی و پایدار، حسن‌نیت و جدیت خود را نشان داده و همکارانم با دقت و سرعت در حال بررسی متن و آماده‌سازی پاسخ هستند.» درحالی که از جزئیات پاسخ ایران به تصمیم امریکا بر می‌آید تهران برای اینکه مسیر توافق هموار شود، به تأمین خواسته‌های حداقلی راضی شده است تا جلوی هرگونه بهانه‌تراشی از سوی طرف امریکایی را بگیرد، اما با این حال مقامات کاخ سفید مثل گذشته، باز هم به لفاظی‌های خود ادامه دادند.
تکرار سناریوی نخ‌نمای امریکا
ساعاتی پس از انتشار خبر ارائه پاسخ ایران به اتحادیه اروپا، وِدانت پاتل، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در این‌باره گفت: «تأیید می‌کنیم که پاسخ ایران را از طریق اتحادیه اروپا دریافت کرده‌ایم. ما در حال بررسی آن هستیم و از طریق اتحادیه اروپا پاسخ خواهیم داد، اما متأسفانه این (پاسخ ایران) سازنده نیست.» در همین زمینه، لورا روزن، خبرنگار سرشناس حوزه بین‌الملل در واشنگتن هم به نقل از یک مقام دولت امریکا نوشته که پاسخ ایران «دلگرم‌کننده نیست.» علاوه بر امریکایی‌ها، شواهد امر نشانگر آن است که دیپلمات‌های اروپایی هم از پاسخ‌های ایران ابراز نارضایتی کردهاند. اشتفنی لیختن‌اشتاین، خبرنگار اتریشی که مذاکرات رفع تحریم‌ها را دنبال می‌کند دیروز در توئیتی ادعا کرد: «یک دیپلمات اروپایی با ارزیابی منفی ایالات متحده موافق است و به من می‌گوید که پاسخ ایران به اظهارات امریکا در مورد پیش‌نویس توافق «منفی و غیر منطقی» به نظر می‌رسد.»
ادعای امریکایی‌ها درحالی است که جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پاسخ قبلی ایران را منطقی و معقول توصیف کرده بود و در پاسخ دوم نیز تهران تا حدی از خودگذشتگی نشان داده و به حداقل‌ها راضی شده است، اما واشنگتن باز هم قانع نشده است. تجربه کارشکنی و بدعهدی‌های امریکا در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این کشور حاضر نیست هیچ امتیازی به ایران بدهد که در آینده تعهدی برای واشنگتن به همراه داشته باشد، ولی در عوض می‌خواهد امتیازات بیشتری را از تهران گرفته و توافق باب میل خود را به ایران تحمیل کند. فضاسازی‌های امریکا علیه ایران و اینکه پاسخ‌های این کشور سازنده نیست تنها بهانه‌تراشی تکراری برای شانه خالی کردن از زیر بار تعهدات و انداختن توپ در زمین تهران است تا شکست مذاکرات را به گردن تهران بیندازد.
انتقاد از ادعای امریکا
در حالی امریکایی‌ها با لفاظی‌های همیشگی سعی می‌کنند اینگونه وانمود کنند که همه چیز به ایران بستگی دارد تا تصمیم‌هایی را برای توافق اعلام کند، اما طرف ایرانی از این موضع‌گیری‌ها به شدت انتقاد کرده است. در همین حال، سیدمحمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین روز جمعه در توئیتی به واکنش مقام امریکایی که مدعی شده بود پاسخ ایران به آن‌ها «سازنده» نبوده است، انتقاد کرد. محمد مرندی نوشت: ایران مطابق با وعده خود پاسخ داد. حال زمان آن رسیده که تیم بایدن تصمیمی جدی بگیرند. «سازنده» برای امریکا به معنای پذیرش شرایط امریکا و برای ایران به معنای رسیدن به توافقی متعادل و ضمانت‌دار است. اگر امریکا تصمیم درست را بگیرد، توافق می‌تواند به سرعت به نتیجه برسد». به‌رغم ادعای امریکایی‌ها مقامات ایرانی بار‌ها اعلام کردهاند که این طرف امریکایی است که در مسیر مذاکرات سنگ‌اندازی می‌کند و اگر واشنگتن تصمیم خود را بگیرد در مدت زمان کوتاهی می‌توان به توافق رسید. به نظر می‌رسد لابی صهیونیستی مثل همیشه در رسیدن به خواسته‌هایش موفق عمل کرده و سفر مکرر مقامات صهیونیستی به واشنگتن و دیدار با مقامات ارشد این کشور، توانسته نظر دولتمردان کاخ سفید را تغییر دهد تا از تن دادن به هرگونه توافقی با تهران خودداری کنند.
هرچند اتحادیه اروپا و روسیه بار‌ها اعلام کردهاند که مواضع تهران و واشنگتن بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شده است و احتمالاً در روز‌های آتی توافق به سرانجام برسد، اما با این حال برخی اختلافات کلیدی وجود دارد که بر روند مذاکرات سایه انداخته است. به نظر می‌رسد تأکید احتمالی ایران بر حل قطعی مسائل پادمانی در پاسخ به پیشنهادات امریکا، واکنش منفی کاخ سفید را به همراه داشته است. در هفته‌های اخیر، مقامات ایرانی به صورت متفق‌القول بسته شدن موضوع مورد اختلاف نظارت‌های جامع پادمانی را شرط اصلی احیای برجام دانسته‌اند و با اینکه برخی رسانه‌های غربی ادعا کردهاند که طرف اروپایی با این درخواست موافقت کرده و آن را امتیاز ویژه به تهران عنوان کردهاند، اما شواهد و قرائن حاکی از این است که واشنگتن با این درخواست به شدت مخالف است. مقامات امریکایی اخیراً بار‌ها ادعا‌کرده‌اند که درباره مسئله تحریم‌ها که بخش اصلی توافق را تشیل می‌دهد نیز توافقی حاصل نشده است.
کش دادن مذاکرات تا نوامبر
مجله پولیتیکو روز جمعه در گزارشی با اشاره به نزدیک بودن انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره امریکا و لزوم بررسی مفاد توافق هسته‌ای در این نهاد، از احتمال تعویق مذاکرات وین تا بعد از برگزاری انتخابات مزبور خبر داد. این مجله امریکایی درباره واکنش امریکا به پاسخ ایران به اتحادیه اروپا نوشت: «امریکا پاسخ ایران را عقب‌گرد عنوان کرده و اکنون مذاکرات هسته‌ای در خطر نابودی است.» بر اساس این گزارش، میان دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در ارتباط با بازگشت امریکا به برجام اختلافات عمیق و شدیدی وجود دارد و این روز‌ها تلاش جمهوریخواهان برای ممانعت از بازگشت دوباره واشنگتن به برجام و تصمیم جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا در این خصوص به‌شدت افزایش یافته است. پولیتیکو با اشاره به اینکه موضوع هسته‌ای هم در ایران و هم در امریکا بسیار حساس است، نوشت: حساسیت موضوع آن قدر بالاست که روز پنج شنبه گروهی از نمایندگان امریکا در نامه‌ای به بایدن درباره ابعاد توافق ابراز نگرانی کردند.
باتوجه به اینکه این انتخابات می‌تواند ترکیب کنگره را به شدت تغییر دهد، لذا مقامات کاخ سفید سعی خواهند کرد تا اعلام نتایج انتخابات کنگره مذاکرات با ایران را از طریق پیغام و پسغام‌های مکرر ادامه دهند. بر اساس برخی گزارش‌ها هرگونه توافق با ایران قرار است در کنگره نیز مورد بررسی قرار گیرد و در صورتی که جمهوریخوان بتوانند اکثریت کنگره را از آن خود کنند مسیر توافق با تهران سخت‌تر خواهد شد. جمهوریخواهان که از مخالفان سرسخت برجام هستند، در ماه‌های اخیر بار‌ها هشدار داده‌اند که دولت آتی این کشور به راحتی می‌تواند توافق با ایران را پاره کند.
