توافـــق در دست‌انــــداز

آرمان ملي- حميد شجاعي: پاسخ ايران به موارد مطرح شده از سوي آمريکا که به اتحاديه اروپا ارائه شد با رويکردهاي منفي طرف‌هاي اروپايي و آمريکايي مواجه شد، چنانکه غربي‌ها آن را غيرسازنده خواندند. اين در حالي است که آنها منتظر بودند تا قبل از رسيدن انتخابات کنگره بتوانند توافقي حاصل کنند تا بتوانند از آن به عنوان برگ برنده‌اي در انتخابات استفاده کرده و تاثير‌گذار ظاهر شوند. در همين خصوص پوليتيکو آورده است: « از آنجا که توافق احياي برجام در صورت حصول احتمالا بايد در کنگره بررسي شود. اما با توجه به نزديک بودن زمان انتخابات ميان دوره‌اي کنگره در 17 آبان، بسياري از دموکرات‌ها ممکن است حاضر نباشند درگير بحث و بررسي درمورد توافق ايران شوند. لذا به نظر مي‌رسد باتوجه به فاصله موجود تا انتخابات، احتمال دارد که مذاکرات تا بعد از پايان انتخابات در نوامبر متوقف شود.» نگاهي به روند اوضاع برجام نشان مي‌دهد که همچنان بايد منتظر گذشت زمان باشيم تا ابهامات به وجود آمده کنار رفته و مشخص شود تا ببينيم تکليف احياي برجام چه خواهد شد. آيا به توافق خواهيم رسيد يا روند مسائل به سمت و سوي ديگري خواهد رفت.
پاسخ ايران به آمريکا
روزها و هفته‌هاي گذشته روند احياي برجام به نحوي بود که اميدواري‌هايي نسبت به مواضع سازنده طرفين در راستاي رسيدن به توافق مشاهده مي‌شد و اين انتظار مي‌رفت که با توجه به آنکه شرايط به نحوي مطلوب پيش مي‌رود طي روزها يا يکي دو هفته آينده شاهد حضور وزراي خارجه کشورهاي حاضر در برجام در وين براي اعلام توافق باشيم. اما مواضع متغير غربي‌ها طي يکي دو روز گذشته موجب شده تا احياي برجام همچنان در هاله‌اي از ابهام قرار گيرد و مشخص نباشد که اساسا چه زماني بايد منتظر اعلام توافق باشيم. از طرفي پس از بررسي يک هفته‌اي موارد اعلامي از سوي آمريکايي‌ها در کشورمان بالاخره شامگاه پنج شنبه ايران پس از پايان روند بررسي دقيق پاسخ هفته گذشته طرف آمريکايي، ديدگاه‌هاي خود را به صورت مکتوب به هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها يعني نماينده اتحاديه اروپا تحويل داد. چه اينکه ناصر کنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه کشورمان نيز بامداد جمعه در يک موضع‌گيري رسانه‌اي در اين ارتباط اعلام کرد که « نظرات جمهوري اسلامي ايران‌ براي جمع‌بندي مذاکرات به هماهنگ‌کننده ارسال شد. پس از دريافت پاسخ آمريکا، تيم کارشناسي جمهوري اسلامي ايران آن را به دقت مورد بررسي قرار داده و پاسخ‌هاي ايران، پس از ارزيابي در سطوح مختلف، تدوين و پنج‌شنبه شب به هماهنگ‌کننده تحويل داده شد. وي افزود: متن ارسالي داراي رويکردي سازنده با هدف نهايي کردن مذاکرات است.» آنچه مسلم است و رسانه‌ها نيز بر آن تاکيد دارند در فرآيند تهيه پاسخ اخير جمهوري اسلامي ايران، تسريع و تسهيل جمع‌بندي مذاکرات مد نظر قرار داشته است و در آن به صراحت اعلام شده که ايران آمادگي دارد تا در هفته پيش‌رو براي اعلام توافق نهايي نشست وزرا برگزار شود با اين برداشت که معدود نظرات مطرح شده از سوي ايران تامين شود. بسياري از تحليلگران معتقدند که غربي‌ها امروز در شرايطي قرار دارند که بايد قبل از از راه رسيدن پاييز به يک توافق با ايران دست پيدا کنند. به عبارت ديگر آمريکايي‌ها در نوامبر انتخابات حساس و سرنوشت‌ساز ميان دوره‌اي کنگره را دارند که براي دموکرات‌ها و حتي اروپايي‌ها خيلي حياتي است و اگر به هر دليلي جمهوري خواهان در آن پيروز شوند نمي‌توان مطمئن بود که پس از انتخابات نيز به همين راحتي از توافق سخن گفت. اروپايي‌ها نيز به جهت مواجهه با بحران انرژي ناشي از تحريم‌هاي روسيه مي‌خواهند به هر نحوي شده تا قبل از فرا رسيدن فصل سرما توافقي را حاصل کنند تا بتوانند از کنار آن با استفاده از نفت و گاز ايران کمبود انرژي خود را جبران کنند. چه اينکه گفته شده که قريب به 100 ميليون بشکه نفت ذخيره در انبارهاي خود آماده روانه کردن به بازارهاي جهاني دارد. مجموع اين مسائل نشان مي‌دهد که جداي از ايران غربي‌ها نيز به دلايل گفته شده محکوم به توافق هستند. لذا عقبگردي در کار نيست و اگر هم اختلافي در کار باشد باز هم از طريق مذاکره قابل حل خواهد بود اما غربي‌ها نمي‌خواهند با توجه به شرايط پيش‌رو از اين فرصت به‌دست آمده به راحتي بگذرند. حال بايد ديد که در نهايت چه زماني به احياي برجام خواهيم رسيد و توافق اعلام خواهد شد.
واکنش‌ها به پاسخ ايران


ساعاتي پس از اينکه سخنگوي وزارت خارجه کشورمان از ارسال نظرات سازنده ايران به پاسخ آمريکا درباره متن پيش نويس توافق احتمالي خبر داد؛ واشنگتن بار ديگر به ادبيات هميشگي براي سلب مسئوليت کردن از خود متوسل شد. در اين راستا وِدانت پاتل معاون، سخنگوي وزارت خارجه آمريکا ساعاتي بعد از ارسال پاسخ ايران به «انريکه مورا» معاون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، با تلاش براي انداختن توپ در زمين ايران، مدعي شد که پاسخ تهران سازنده نبود. وي با صدور بيانيه‌اي رسمي ادعا کرد: «ما در حال مطالعه و بررسي نظرات ايران هستيم و از طريق اتحاديه اروپا نيز پاسخ خواهيم داد، اما متأسفانه پاسخ ايران سازنده نبود.» در اين ميان محمد مرندي مشاور تيم مذاکره کننده روز گذشته در توييتي نوشت: «ايران مطابق با وعده خود پاسخ داد. حال زمان آن رسيده که تيم بايدن تصميمي جدي بگيرند. براي آمريکا «سازنده» به معناي پذيرش شرايط آمريکااست. (سازنده) براي ايران به معناي رسيدن به توافقي متعادل و ضمانت‌دار است. اگر آمريکا تصميم درست را بگيرد، توافق مي‌تواند به سرعت به نتيجه برسد.» با نگاهي عميق و ژرف انديشانه به نوع موضع‌گيري‌ غربي‌ها پيش از ارائه پاسخ ايران که جملگي از سازنده بودن مسائل و رسيدن به توافق در روزهاي آتي سخن مي‌گفتند و امروز در چرخشي آشکار پاسخ ايران را غير سازنده خوانده‌اند مي‌توان اينگونه برداشت کرد که غربي‌ها همچنان بر روي مساله پادمان و پايان بخشيدن به پرونده ايران به جمع بندي نرسيده‌اند و اين مساله که مورد تاکيد موکد مقامات کشورمان قرار دارد باعث شده تا غربي‌ها از مواضع گذشته خود دست بکشند و حقوق حقه ايران را ناديده بگيرند. البته از آنجايي که متن پاسخ ايران به طرف آمريکايي منتشر نشده نمي‌توان گفت که غربي‌ها چه چيزي را غير سازنده دانسته‌اند. اما به نظر مي‌رسد که غربي‌ها نسبت به مسائلي همچون پادمان؛ تضمين‌ها و تحريم‌ها هنوز با ديده ترديد مي‌نگرند و خواسته‌هاي ايران را غير سازنده مي‌خوانند. در حالي که اگر کسي رفتار غيرسازنده داشته اين غربي‌ها بوده‌اند که سال‌ها برجام را نقض کرده و از تعهدات خود سر باز زده‌اند.
گفت‌وگوي امير عبداللهيان- بوسعيدي
وزير امور خارجه کشورمان و وزير امور خارجه سلطنت عمان در يک گفت‌وگوي تلفني در خصوص موضوعات مورد علاقه دو کشور در حوزه‌هاي مختلف و مذاکره براي لغو تحريم‌ها به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداختند. حسين اميرعبداللهيان ضمن تشکر از عمان، در اين ارتباط تلفني آخرين تحولات مربوط به گفت‌وگو براي احياي برجام و پاسخ پنج شنبه شب ارسال شده از سوي کشورمان براي هماهنگ کننده اروپايي را به اطلاع بدر البوسعيدي، وزير امور خارجه سلطنت عمان رساند. وي در اين گفت‌وگوي تلفني اراده جمهوري اسلامي ايران بر حصول توافقي خوب، پايدار و قوي را مورد تاکيد قرار داد. وي افزود: در فرآيند تهيه پاسخ جمهوري اسلامي ايران، تسريع و تسهيل جمع‌بندي مذاکرات مد نظر قرار داشته است.