اروپا، سکوي پرتاب درآمدهاي نفتي ايران

حميد رضا خالدي
گروه هفت بار ديگر اعلام کرد که به زودي سقف قيمتي را به منظور کنترل خريد نفت از روسيه وضع خواهد کرد و در همين راستا از کشورهاي خريدار نفت روسيه خواسته است تا اين سقف قيمتي را رعايت کنند. اين اقدام همانگونه که پيش بيني مي شد با واکنش غول هاي انرژي روسيه همراه بود و باعث شد تا آنها، بلافاصله شيرهاي نفت و گاز صادراتي خود را سفت تر کنند تا نفت و گاز کمتري به کشورهاي اروپايي برسد و آنها تحت فشار ناشي از کمبود انرژي مجبور به برداشتن سقف قيمتي ياد شده شوند! اين فراز و نشيب ها براي عرضه کننده بزرگترين منابع گاز جهان و يکي از نقش آفرينان عمده نفت باعث شده تا جايگاه ايران به عنوان يکي ازکشورهايي که نفت ذخيره شده عظيمي براي عرضه دارد و همچنين کشوري که پتانسيل تامين بخش عمده اي از نفت اروپا را دارد ، بيش از پيش پررنگ شود.
ديروز گروه هفت اعلام کرد که سقفي براي قيمت نفت روسيه وضع خواهد کرد و از « اعضاي اين ائتلاف خواست تا به اين اقدام بپيوندند و فراتر از قيمت تعيين شده نفت روسيه را خريداري نکنند.
وزراي دارايي هفت کشور در بيانيه‌اي اعلام کردند که سقف قيمت‌ها بر اساس يک سري داده‌هاي فني تعيين مي‌شود و اتحاد قبل از اجراي آن به طور کامل تصميم خواهد گرفت.


وزارت خزانه داري آمريکا نيزاز تصميم گروه هفت براي تعيين سقف قيمت نفت روسيه استقبال کرد و آن را مهم توصيف کرد.
در مقابل کرملين هم اعلام کرد که روسيه فروش نفت به کشورهايي را که سقفي بر قيمت منابع انرژي روسيه اعمال مي‌کنند، متوقف مي‌کند.
ديميتري پسکوف، سخنگوي کرملين در يک کنفرانس خبري با حمايت از اظهارات الکساندر نواک معاون نخست وزير روسيه گفت: «شرکت‌هايي که سقف قيمتي اعمال مي‌کنند جزو دريافت‌کنندگان نفت روسيه نخواهند بود.
اورسولا فون در لاين، رئيس کميسيون اروپا روز جمعه گفت: زمان آن فرا رسيده است که اتحاديه اروپا محدوديتي مشابه براي خريد گاز روسيه اعمال کند.
پسکوف خاطرنشان کرد: اين شهروندان اروپايي هستند که بهاي چنين اقداماتي را مي‌پردازند.
پسکوف گفت: که روسيه در حال بررسي اين موضوع است که چگونه تعيين سقف قيمت براي صادرات نفت اين کشور مي‌تواند بر اقتصاد اين کشور تأثير بگذارد.
وي افزود: يک چيز را مي‌توان با اطمينان گفت: چنين اقدامي بازارهاي نفت را به شدت بي ثبات مي‌کند.  بدين ترتيب به نظر مي رسد تنش انرژي بين اروپا و روسيه وارد فاز جديدي شده باشد. فازي که بسياري از کارشناسان معتقدند که ريشه آن در قوت گرفتن احتمال به سرانجام رسيدن توافق هاي برجامي با ايران است.
يک سابقه طولاني
در تابستان امسال اروپا مجبور شد گاز مايع را جايگزين خط لوله روسيه کند و همين موضوع خريداران سنتي آسيا را از بازار نقدي دور کرد.
واردات LNG در آسيا به دليل کاهش 20 درصدي در چين و 18 درصدي در هند، کاهش 7 درصدي را نسبت به سال گذشته نشان مي دهد. اما ژاپن،‌کره جنوبي و چين به گاز بيش تري براي فصول سرد نياز دارند و همين موضوع منجر شد که آن به بازار باز گردند.
داده هاي زيرساخت گاز اروپا نشان مي دهد که تاسيسات ذخيره‌سازي گاز اروپا در ابتداي سپتامبر 80 درصد پر شده اند که دو ماه جلوتر از برنامه پيش بيني شده است.  ذخاير آلمان و ايتاليا به عنوان دو مصرف کننده بزرگ به ترتيب برابر با 84.3 و 82.6 درصد بوده و اين رقم براي فرانسه به بيش از 91 درصد رسيده است. برخي کشورهاي اروپايي هم عملکرد کم تري داشتند و اين رقم براي هلند و اتريش که مراکز حمل و نقل هم به حساب مي آيند به ترتيب برابر با 77.8 و 66.9 درصد گزارش شده است.
با اين وجود روسيه اعلام کرد ضرب‌الاجل شنبه را که براي از سرگيري جريان گاز از طريق خط لوله نورد استريم 1 به اروپا قرار داده بود، لغو کرده و گازي به اروپا صادر نخواهد کرد . روسيه در تشريح چرايي اين اقدام نيز گفته است که در حين تعمير و نگهداري يک نقص را کشف کرده و قادر به ادامه صادر گاز به اروپا نخواهد بود. رويه اي که باعث خواهد شد تا مشکلات اروپا در تامين سوخت براي زمستان عميق‌تر مي‌شود. بر اساس اعلام روسيه دليل قطع جريان گاز نورد استريم، تعمير توربين‌هاي گازي بوده است که آلمان چنين توضيحاتي را غيرصادقانه و براي تحت فشار قرار دادن اروپا براي عدم حمايت از اوکراين دانسته است.آلمان به همراه ساير کشورهاي اتحاديه اروپا قرار است واردات تمام انرژي روسيه به جز گاز را در پايان سال متوقف کند.
نفت ايران روي آب
گزارش اخير بلومبرگ حکايت از وجود 93 ميليون بشکه نفت و ميعانات گازي سرگردان بر روي آب‌هاي آزاد و بنادر جهان دارد. اين درحالي است که در سال 1392 رويترز در گزارشي با اشاره به انبار ميليون‌ها بشکه نفت ايران نوشته بود «تحريم‌ها به تجارت نفتي ايران آسيب زده اند و اکنون موضوع فروش اين محموله‌هاي نفتي با قيمت پايين مطرح است. هرچند برآورد منابع صنعتي از حجم نفتي که ايران روي آب ذخير کرده متفاوت است، اما همه آن‌ها بر اين نکته اتفاق نظر دارند که اين حجم در مقايسه با چند ماه گذشته، بسيار بيشتر است. برخي برآورد‌ها حاکي از آن است که 10 سوپرتانکر نفتي ايران که هر يک گنجايش 2 ميليون بشکه نفت دارند، منابع نفتي را روي آب ذخير کرده اند. از سوي ديگر يک تانکر کوچک ديگر نيز با ظرفيت يک ميليون بشکه، اکنون به انباري براي محموله‌هاي نفتي ايران تبديل شده است.»
رويتزر در نهايت اين گونه نتيجه گيري کرده بود که «ذخاير نفتي ايران در تانکر‌هاي شناور روي آب حدود 25 ميليون بشکه است. تانکر‌هايي که در مقايسه با چهار ماه گذشته، تعداد آن‌ها افزايش پيدا کرده است.»
هم چنين در 30 ارديبهشت سال جاري رويترز در گزارشي با اشاره به ده‌ها نفتکش ايران که به انبار‌هاي نفتي ايران تبديل شده اند خبر از وجود يک ذخيره 40 ميليون بشکه نفتي داده و نوشت: «صادرات نفت خام ايران به چين از زمان آغاز جنگ اوکراين به شدت کاهش يافته است، زيرا پکن از بشکه‌هاي ارزان قيمت نفت روسي استقبال مي‌کند و تقريبا 40 ميليون بشکه نفت ايران در نفتکش‌ها در آسيا سرگردان شده و به دنبال خريدار مي‌گردد.»
در حقيقت گزارش ارديبهشت ماه رويترز اشاره به مساله تصرف بازار‌هاي ايران توسط روسيه داشت. بازار‌هايي که روسيه پس از تحريم‌هاي گسترده توسط اروپا و از دست رفتن بازار نفت و گاز و انرژي اروپا با نگاه به شرق به سراغ بازار‌هاي ايران آمده بود.
پيش از گزارش ارديبهشت ماه رويترز، اما موسسه کپلر نيز اعلام کرده بود که در ماه آوريل سال 2022 صادرات نفت ايران کاهش 34 درصدي داشته و در آخرين برآورد اين موسسه اين عدد به حدود 20 درصد کاهش يافته بود.
حالا اما به نظر مي رسد با نزديک شدن به نقطه توافق برجامي ، اروپا با نيم نگاهي به نفت و گاز ايران ، به دنبال تحت فشار قرار دادن روسيه است . رويه اي که فرصت مناسبي را براي ايران ، در مورد عرضه نفت خام پيش آورده تا نه تنها تلافي رقابت ناسالم روسيه را بکند که بخش عمده اي از بازار بسيار عظيم نفت اروپا را از آن خود کند. ضمن آنکه اين نقش آفريني ايران در تامين نفت اروپا بي شک مي تواند تاثير مثبتي هم در مذاکرات برجامي و به سرانجام رسيدن آن داشته باشد.
ما مي توانيم!
عبدالرسول دشتي ، کارشناس انرژي در گفت و گو با خبرنگار آرمان امروز با تاييد اينکه، هم اينک فرصتي تاريخي براي عرضه نفت ايران به وجود آمده است گفت: بازار تشنه نفت ايران است. ما هم پتانسيل خوبي براي عرضه نفت داريم.  بنابراين بايد از اين فرصت پيش آمده به بهترين نحو ممکن براي نقش آفريني در بازار انرژي اروپا استفاده کنيم.
وي با ذکر اينکه در حال حاضر دولت تلاش دارد تا با فروش محصولات پتروشيمي بخش زيادي از نيازهاي ارزي خود را برطرف نمايد گفت: اما نبايد از ياد ببريم که جبران نيازهاي ارزي از طريق فروش نفت براي ما بسيار مفيدتر و کارآمدتر و ساده تر است.
دشتي اما در عين حال تاکيد کرد: البته بايد ديد که سياست مديران ارشد کشور در اين زمينه چيست؟ آيا ترجيح مي دهند که همچنان فروش نفت را در همين سطح اندک کنوني نگاه دارند تا برجام به سرانجام برسد يا اينکه از فرصت کنوني استفاده کنند و سهم قابل قبولي از بازار انرژي و بخصوص بازار نفت اروپا را از آن خود کنند؟
مرتضي بهروزي فر نيز به عنوان يکي از کارشناسان اقتصادي حوزه انرژي در همين زمينه به خبرنگار آرمان امروز گفت: مسلما اين فرصت، فرصتي تاريخي براي عرضه نفت ماست تا جايگاه خود را بازار جهاني انرژي تثبيت کنيم . وي افزود: البته در بهترين حالت مي توانيم صادراتي معادل همان سقف عرضه گذشته يعني 8/3 تا 4 ميليون بشکه نفت را داشته باشيم چرا که به خاطر عدم سرمايه گذاري در زمينه توسعه ميادين نفتي ، عملا بعيد است که بتوانيم بيشتر از اين ظرفيت صادرات نفت داشته باشيم.
بهروزي فربا ذکر اينکه اين مراودات در نهايت به نفع ايران خواهد بود گفت: ايران بايد از اين فرصت نهايت استفاده را ببرد چرا که چه بخواهد و چه نخواهد، نمي تواند بيش از اين کاهش فروش نفت را تاب بياورد و يا پولش را با کالا و تهاترمبادله کند و تورم هايي بيشتر را تجربه کند. اما در عين حال همه چيزبه سياست گذاري هاي دولت برمي گردد و اينکه نبايد از ياد برد که فقط توافق برجامي نمي تواند گره گشاي مشکلات اقتصادي ما باشد و تعامل با کشورهاي اروپايي مي تواند بهترين راهکار براي رونق اقتصادي کشور باشد. پس بايد از اين فرصت استفاده را ببريم تا در شرايطي که مسلما روسيه اقدام به سنگ اندازي هاي فراواني خواهد کرد، نفت خودمان را در بازاري تشنه و عالي عرضه کنيم.
سایر اخبار این روزنامه
جمهوري اسلامي دخالتي در کشور هاي ديگر ندارد افشاگری روحانی 3 ريسک پيش روي اقتصاد آتش سودجويان بر جان تالاب انزلي افشاگری روحانی مخبر:کارکنان دولت صاحبخانه می‌شوند ضرورت تصمیم‌گیری‌های واقع‌بینانه قطر چگونه قطر شد؟ قوانین برخورد با جرایم خشن، کافی است؟‌ توافق برجامی؛ نه خیلی دور نه خیلی نزدیک ارز تک نرخی پیشکش، تورم را کنترل کنید «نشاط اجتماعي» موضوع فراموش شده اروپا، سکوي پرتاب درآمدهاي نفتي ايران نقشه روسيه براي قره باغ جمهوري اسلامي دخالتي در کشور هاي ديگر ندارد افشاگری روحانی 3 ريسک پيش روي اقتصاد آتش سودجويان بر جان تالاب انزلي توافق برجامی؛ نه خیلی دور نه خیلی نزدیک ارز تک نرخی پیشکش، تورم را کنترل کنید «نشاط اجتماعي» موضوع فراموش شده اروپا، سکوي پرتاب درآمدهاي نفتي ايران نقشه روسيه براي قره باغ ضرورت تصمیم‌گیری‌های واقع‌بینانه قطر چگونه قطر شد؟ قوانین برخورد با جرایم خشن، کافی است؟‌ افشاگری روحانی مخبر:کارکنان دولت صاحبخانه می‌شوند