چرا برگه جریمه پلیس را هضم نمی‌کنم؟

شب هنگام سرباز راهنمایی و رانندگی عوارضی محور قم ـ کاشان با اهرم «ایست» علامت می‌دهد که کنار بکشم. علت را جویا می‌شوم، می‌گوید چراغ بزرگ سمت شاگرد خاموش است. می‌خواهم به او بگویم احتمالاً در راه اینطور شده، اما مرا حواله می‌دهد به اتاق پلیس‌راه. آنجا هم اولین و آخرین ابتکار که در انتظار شماست برگه جریمه است.
به مأمور پلیسی که پشت میز نشسته و با بی‌حوصلگی می‌گوید، مدارک! تا برگه جریمه را کف دستم بگذارد، می‌گویم یعنی شما احتمال نمی‌دهید این چراغ در راه اینطور شده باشد؟
مأمور عنوان می‌کند، ما طبق قانون رفتار می‌کنیم، ماشین شما نقص فنی دارد. از او می‌پرسم، حالا که جریمه کردید نقص فنی ماشین من برطرف شد، یعنی این برگه را بچسبانم جلوی ماشینم، از برگه جریمه نور به جاده پاشیده می‌شود؟!
به عنوان کسی که سال‌هاست در بخشی از آزادراه‌های کشور، به ویژه محور تهران به اصفهان و تهران به تبریز به شکل منظم تردد می‌کنم، می‌توانم شهادت بدهم کیفیت آسفالت و زیرسازی این محور‌ها به‌ویژه در پنج، شش سال گذشته به شدت افت کرده است.


در این محور‌ها چاله‌هایی وجود دارد که بدون اغراق برای شکل دادن به یک تصادف منجر به جرح یا فوت کافی به نظر می‌رسد. چاله‌هایی که معنای واقعی آزادراه را به سخره می‌گیرند، چون فرق آزادراه با یک جاده مالرو در این است که راننده در آزادراه می‌تواند به تابلوی مجاز بودن سرعت ۱۲۰ کیلومتر در ساعت اعتماد کند، اما کسانی که تجربه رانندگی در آزادراه‌های کشور ـ تجربه شخصی من بیشتر درباره آزادراه زنجان و تبریز و قم و کاشان و کاشان و نطنز است - می‌دانند که این آزادراه‌ها مثل ببر کاغذی هستند.
شاید این مثال عینی، عمق این رویداد را علنی‌تر کند؛ رانندگانی که این روز‌ها در این آزادراه‌ها تردد می‌کنند شاهد پدیده‌ای عجیب و غریب هستند. در حالی که طبق قانون تریلی‌ها، اتوبوس‌ها و ماشین‌های سنگین مجاز نیستند از لاین سبقت عبور کنند، اما استفاده این خودرو‌ها از لاین سبقت به یک رویه ثابت در آزادراه‌ها بدل شده است.
اگر نگاه شتاب‌زده‌ای به این داستان داشته باشیم فوراً رانندگان این خودرو‌ها را متهم به نقض قانون خواهیم کرد و حکم را درباره‌شان صادر می‌کنیم که از جثه بزرگ خود سوءاستفاده می‌کنند، اما به عنوان کسی که تا پنج، شش سال گذشته کمتر شاهد این رویداد در آزادراه‌ها بوده، می‌توانم بگویم علت اصلی این اتفاق جای دیگری است.
در این اوضاع اقتصادی، رانندگان خودرو‌های سنگین حق خود می‌دانند خودروی خود را کمتر در معرض استهلاک قرار دهند. خودروی شما هر چقدر در دست‌انداز و بعضاً چاه‌های نیمه‌عمیق لاین‌های دو و سه قرار بگیرد با استهلاک بیشتر در لاستیک، جلوبندی و قسمت‌های دیگر مواجه خواهد شد؛ بنابراین رانندگان این خودرو‌ها با توجه به قیمت بالای لوازم و قطعات یدکی ترجیح می‌دهند و اقتصادی‌تر می‌دانند لاینی از جاده را تسخیر کنند که استهلاک کمتری به خودروی آن‌ها تحمیل می‌کند. چرا؟ چون معمولاً کیفیت آسفالت لاین سرعت بهتر از لاین‌های دیگر است.
چرا من نمی‌توانم با طیب‌خاطر آن برگه جریمه نقص فنی خودرو را هضم کنم؟ چون درست چند دقیقه قبل‌تر از آن در مصاف با دست‌انداز‌ها و چاه‌های نیمه‌عمیق آزادراه کاشان به قم بوده‌ام. وقتی پلیس اعتنایی به یکی از مهم‌ترین بستر‌های ایمنی در رانندگی نمی‌کند و چشم خود را بر فقدان ایمنی این آزادراه‌ها می‌بندد، چگونه می‌توانم قبول کنم آن جریمه نقص فنی از سر مراعات استاندارد‌ها بوده است؟ اصلاً از کجا معلوم چراغ خودروی من در یکی از آن ده‌ها و صد‌ها دست‌انداز آسیب ندیده باشد؟!