روزنامه ایران
1401/06/14
آمارهای متناقض کمبود معلم
اکرم رضایی ثانیخبرنگار
چیزی به آغاز مهرماه نمانده، آموزش و پرورش در تکاپوی برنامه‌های متعدد است؛ از جمله بارگذاری مدارک رتبه‌بندی معلمان و اجرایی شدن این طرح بزرگ، ثبت‌نام‌ها و شروع یک سال تحصیلی عادی پس از آنکه دو سال گذشته عملاً شروع سال تحصیلی در سایه کرونا به فضای مجازی رفته بود. در این میان اما کمبود معلم در مدارس کشور معضلی است که گرچه جدید نیست و سال‌ها است در روزهای شروع سال تحصیلی در مرکز توجه قرار می‌گیرد اما طبق اعلام کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی کمبود معلم امسال قابل توجه بوده و این زنگ خطری برای وزارت آموزش و پرورش است. در آغاز سال تحصیلی گذشته بیش از یک ماه برخی کلاس‌های درس معلم نداشتند و در نهایت با مجازی شدن دوباره آموزش برخی کلاس‌ها ادغام شدند. هر چند وزیر آموزش و پرورش خبر داده است که امسال کمبود معلم به طرق مختلف توسط این وزارتخانه جبران شده است. با این‌همه نگرانی‌ها در این خصوص وجود دارد. احمدحسین فلاحی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره آمار کمبود معلم در کشور بیان کرد: آماری که از سوی آموزش و پرورش برای موضوع کمبود معلم ارائه میشود متفاوت از آن چیزی که است که ما در واقعیت می‌بینیم. طبق برآوردهای ما کمبود معلم در آموزش و پرورش از ۲۳۰ تا ۲۶۰ هزار نفر است، از طرف دیگر آموزش و پرورش تعداد قابل توجهی نیروی پشتیبانی کم دارد که مجموعاً کل کمبود نیروهای آموزش و پرورش به ۳۱۰ هزار نفر می‌رسد. در عین حال رئیس سازمان اداری استخدامی کشور می‌گوید ۱۴ هزار معلم مأمور دستگاه‌های دیگر هستند.
وی در ادامه افزود: بنابراین به طور کلی آمارهایی که درباره کمبود معلم بیان میشود بسیار متناقض از یکدیگر است و این خود یک معضل محسوب میشود. اینکه آماری در کشور نداریم و نمی‌دانیم معلمان دقیقاً در کجای کشور پراکنده شده‌اند، یا چه کسانی را به عنوان معلمان جذب کرده‌ایم خودش مشکل‌ساز است.
فلاحی در مقایسه کشور ما به لحاظ کمبود معلم با سایر کشورها گفت: وضعیت کشور ما با کشورهای دیگر کاملاً متفاوت است. ما در کشورمان ده‌ها نه بلکه صدها جوان مستعد و مشتاق معلمی داریم که در آزمون آموزش و پرورش با وجود امتیاز بالایی که به دست آورده‌اند و با اینکه نمره بالایی دارند اما طبق آیین‌نامه‌های غلط این وزارتخانه که یکی از آنها بومی‌گزینی است، این افراد را جذب نمی‌کنند. بنابراین جوانان زیادی داشتیم که اتفاقاً امتیاز داشته و نمره بالایی کسب کرده‌اند اما در سطح بومی‌گزینی رد شدند.
وی در ادامه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در جذب معلم اشاره کرد و گفت: نکته دیگری که وجود دارد خیانتی است که در حق آموزش و پرورش کرده‌اند. دانشگاه فرهنگیان می‌بایست سالی ۲۵ هزار دانشجو می‌گرفت اما ما در سال‌های گذشته آن‌طور که باید و شاید معلم تربیت نکردیم و بدتر از آن اینکه ظرفیت دانشگاه فرهنگیان به ۳ هزار نفر رسید.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: برای جبران این فاجعه که شاید هم اصلاً غیر قابل جبران باشد باید فکری کرد زیرا در مقطع فعلی چطور می‌توان گفت که راه جبران برای حل کمبود ۲۶۰ هزار معلم وجود دارد؟ ما راهی نداریم مگر اینکه در یک وضعیت فوق‌العاده‌ای آموزش و پرورش اعلام کند تا از نیروهای جهادی که در زمینه آموزش و تربیت می‌توانند به این وزارتخانه کمک کنند استفاده شود و در اولین فرصت از تمامی توان دولت برای گزینش و تربیت معلم از جوانان مستعد بهره گرفته شود.
این نماینده مجلس درباره راه حل بحران کمبود معلم گفت: راه‌حل این موضوع در دست وزارت آموزش و پرورش است، آموزش و پرورش باید آیین‌نامه بومی‌گزینی را اصلاح کند زیرا این بومی‌گزینی ممانعتی برای جذب افرادی شده که می‌خواهند در شهرهای مختلف از جمله سیستان و بلوچستان کار کنند. مطالبه از آموزش و پرورش برای اصلاح این رویه است تا به نوعی کمبود معلم در کشور مرتفع شود.
معلمانی که حجم زیادی از کار را تحمل می‌کنند و عموماً دانش‌آموزان زیادی دارند بحران کمبود معلم را به‌خوبی درک کرده‌اند و می‌دانند این موضوع علاوه بر معلم با خستگی مضاعف به دانش‌آموزان به علت آموزش غیرمتمرکز، آسیب می‌زند. عسگری دبیر زبان انگلیسی در شهر آبدانان استان ایلام که دارای ۱۸ سال سابقه است کمبود معلم را متضرر برای دانش‌آموز و سایر همکارانش می‌داند. وی در واکنش به مشکل کمبود معلم در جهان و حتی اقدام برخی کشورها مبنی بر جذب معلم از سراسر دنیا به «ایران» گفت: این مسأله جهانی است. شاید میزان حقوق یکی از مشکلات معلمان باشد اما مشکل اصلی که برای معلمان اهمیت زیادی دارد حفظ شأن و منزلت آنها است. به هر حال پول همه چیز نیست من و همکارانم وقتی می‌دانیم یادگیری یک دانش‌آموز و ساخت آینده او توسط همین آموزش‌ها چقدر اهمیت دارد از پول و امکانات برای ما ارزشمندتر میشود اما شأن و منزلت معلمان مسأله دیگری است.
وی اظهار داشت: همه اینها برمی‌گردد به چند دلیل، مهم‌ترین دلایل آن عدم یک برنامه منسجم، بلندمدت، منظم و با پشتوانه قوی از همه جهت است ولی متأسفانه ما این برنامه را نداریم. در سال‌های گذشته این‌طور بود که آموزش و پرورش شب یک برنامه داشت و فردا صبح یک برنامه دیگر، بعد به‌خاطر آن برنامه، سایر برنامه‌های دیگر را به‌هم می‌زد، از این رو ما نمی‌دانیم برای سال بعد با چند دانش‌آموز در کلاس‌های درس مواجه هستیم و چقدر معلم نیاز داریم.
این معلم اشاره می‌کند: من تجربه تدریس در شهرهای مختلف را دارم، هر شهری که رفتم از شهر قبلی وضعیت بدتری به نسبت کمبود معلم داشت اما اوضاع در تهران بدتر از سایر شهرها بود. من در یکی از مناطق پایتخت تدریس میکردم، ۱۰ کلاس داشتم که هر کدام ۴۰ دانش‌آموز داشتند، یعنی مجموعاً ۴۰۰ دانش‌آموز داشتم و مدیریت آنها در دوران کرونا بسیار دشوار بود زیرا بعضاً تا ساعت 3 بامداد پاسخگوی سؤالات آنها در فضای مجازی بودم.
وی اشاره کرد: مشکل دوم این است که معلمان به شکل تخصصی کار نمی‌کنند، به عنوان مثال در همین استان ایلام که من در آنجا مشغول به کار هستم، بعضاً معلمانی هستند که طبق خواسته مدرسه در رشته تخصصی خود تدریس نمی‌کنند. مثلاً معلمانی داریم که رشته شیمی خوانده‌اند و قبلاً هم در همین رشته تدریس می‌کردند اما اکنون درس دین و زندگی می‌دهند.
عسگری در ادامه افزود: مشکل آموزش و پرورش در زمینه کار معلمان و کلاس‌ها به گونه‌ای نیست که دنبال مقصر بگردیم، بلکه مسأله‌ای است که کل کشور در تمام بخش‌ها از شهرداری گرفته تا تیم‌های ورزشی باید برای آن جایگاه ویژه داشته باشند و بدانند جای آموزش در کشور کجاست تا این فرهنگ مورد توجه قرار بگیرد. آموزش دادن به کودکان و نوجوانان سختی خود را دارد به گونه‌ای که والدین در دوران کرونا با سختی کار معلمان آشنا شدند. این بحث مدیریتی است و مدیریت به آداب اجتماعی بر می‌گردد که دقیقاً درس آداب اجتماعی هم در مدرسه آموزش و پرورش داده میشود. مشکلات باید ریشه‌ای حل شود و تا اساسی به آن نگاه نشود کاری درست نخواهد شد.
هر چند به نظر می‌رسد معضل کمبود معلم در سراسر جهان بویژه در مناطق دورافتاده و روستایی و خصوصاً در دروس ریاضی و علوم هم‌اکنون به‌طور جدی احساس میشود و به مشکلی جهانی تبدیل شده است به‌طوری که ایسنا چندی پیش در گزارشی نوشت: «کشور استرالیا با کمبود بی‌سابقه معلم مواجه است به طوری که دولت فدرال این کشور پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از ۴۰۰۰ معلم دبیرستانی کمبود داشته باشد. در همین حال یکی از راه‌حل‌های ممکن برای حل این مشکل که مقامات این کشور آن را توصیه می‌کنند، آوردن معلمان بیشتر از خارج از کشور است، اقدامی که در گذشته نیز در استرالیا صورت گرفته است. در انگلیس نیز نتایج یک نظرسنجی که اخیراً انجام شده نشان می‌دهد که ۷۰ درصد از معلمان در این کشور به استعفا فکر کرده‌اند. همچنین بیش از نیمی از آنها نیز حقوق ناکافی را عامل اصلی در این زمینه می‌دانند. ایالات متحده نیز وضعیت مشابهی را دارد. نتایج یک نظرسنجی که پیش از همه‌گیری کووید۱۹ در سال ۲۰۱۸ میلادی انجام شده، کمبود ۱۱۲ هزار نفری در تعداد معلمان بویژه در دروس ریاضیات، علوم و... را نشان داد که این وضعیت با شروع پاندمی کرونا بدتر نیز شده است. در کانادا همچنین به دلیل کمبود معلم، برخی از معلمان بازنشسته مجبور به بازگشت به کلاس‌های درس شده‌اند.»
کمبود معلم برای مهر وجود ندارد
از سوی دیگر وزیر آموزش و پرورش در جدیدترین اظهارنظر با اشاره به اینکه کمبود معلم برای بازگشایی مدارس وجود ندارد، بر تزریق واکسیناسیون دانش‌آموزان و رعایت نکات ایمنی برای بازگشایی مدارس تأکید کرد. یوسف نوری اظهار کرد: براساس گزارش ساماندهی نیروی انسانی در عموم استان‌ها کمبود معلم وجود ندارد، کسری معلم در تعداد اندکی از استان‌ها وجود داشت که روش‌های تأمین هم از طریق اضافه تدریس همکاران شاغل و نیروهای خرید خدماتی ما است و اگر هم نیاز باشد، برای کلاس‌های بی‌معلم نیرو جذب میشود.
به نظر می‌رسد باید منتظر ماند و دید امسال راهکارهایی که وزیر آموزش و پرورش درباره آنها سخن گفته است باعث میشود مثل سالیان گذشته در اوایل مهرماه شاهد کلاس‌های بدون معلم نباشیم؟
سایر اخبار این روزنامه
۱۰ فرمان برای تحول بانک مرکزی
شرکت نفت زیر ذره بین شفافیت
زمستان، غرب را سر عقل می‌آورد
ایالات متفرقه امریکا
«تمرچین» معبر زائران حسینی شد
کاهش 10 تا 50 میلیون تومانی قیمت خودرو در بازار
هشدار به تروریست‌های امریکایی
طارمی درخشید، پورتو دوباره برد
تحویل پنج میلیون کارت ملی هوشمند
آخرین مأموریت پلیس فداکار
ثبت جهانی در ایستگاه پایانی
آمارهای متناقض کمبود معلم
پیام وزیر جهاد کشاورزی به مناسبت آغاز سال زراعی
گزارش رویترز از احتمال بازگشت کی‌روش
افزایش 38 درصدی صادرات نسبت به پارسال
