« ابتکار» وضعیت این روزهای بازار سرمایه را بررسی کرد بورس زیر تیغ بهره بانکی

کیمیا نجفی
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: بازار سرمایه یک گوشه از بخش سرمایه‌گذاری است و تغییر در نرخ بهره اثر مستقیمی بر روی این بازار خواهد داشت.
شاخص کل بورس روز گذشته پر از فرازونشیب بود به طوری که در ساعات ابتدایی توانست تا یک میلیون و ۴۲۷ هزار واحد افزایش یابد، اما ناگهان روندی نزولی به خود گرفت و پس از آن دوباره صعودی شد، اما در نهایت در حالی به کار خود پایان داد که در رقم یک میلیون و ۴۲۶ هزار واحد ایستاده بود.
شاخص کل بورس روز یکشنبه با هفت واحد افزایش در رقم یک میلیون و ۴۲۶ هزار واحد ایستاد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم‌وزن ۱۰۴۰ واحد افزایش یافت و رقم ۴۰۹ هزار و ۱۳ واحد را ثبت کرد. در این بازار ۲۴۸ هزار معامله به ارزش ۲۳ هزار و ۳۵۷ میلیارد ریال ارزش داشت. نوسان و یا نزول در بازار سرمایه مسئله امروز و دیروز نبوده و مدت‌هاست که وضعیت بازار اینچنین است. به گفته کارشناسان یکی از مسائلی که سبب آشفتگی بازار سرمایه می‌شود نرخ بهره بانکی است.


در چند ماه گذشته رشد نرخ بهره بین بانکی باعث اعتراض بسیاری از بورسی‌ها شد، فعالان بازار معتقد بودند علت ریزش شاخص کل در این مدت، افزایش بهره بین بانکی بوده و کاهش آن، باعث بهبود اوضاع می‌شود.
بر اساس اطلاعات منتشره از سوی بانک مرکزی، نرخ سود بین بانکی در هفته منتهی به ۳۰ تیر به ۲۱.۳۱ درصد رسیده بود که بیشترین نرخ سود بین بانکی در سال ۱۴۰۱ بود. این نرخ پس از اعتراض فعالان بازار سرمایه و مدیریت بانک مرکزی از هفته نخست مرداد وارد مدار نزولی شد. نرخ سود بین بانکی در هفته نخست مرداد به ۲۱.۱۳ درصد رسیده بود که نسبت به هفته منتهی به ۳۰ تیرماه ۰.۱۸ درصد کاهش داشت. روند نزولی نرخ سود بین بانکی در دومین هفته مردادماه نیز تداوم داشت؛ و در پایان هفته منتهی به ۱۳ مرداد به ۲۰.۶۴ درصد رسید. این درحالی است که تازه‌ترین خبرها حاکی از صعودی شدن دوباره نرخ بهره است.
بر اساس گزارشی از تسنیم، نرخ سود بین بانکی در هفته منتهی به 9 شهریور نیز مانند هفته‌های قبل با افزایش همراه بوده و به 20.74 درصد رسیده است. نرخ سود نسبت به هفته قبل 0.09 درصد افزایش یافته است. با افزایش محسوس نرخ سود بین بانکی، فعالان بازار سرمایه خواستار مدیریت این نرخ توسط بانک مرکزی شدند و بلافاصله جلسه‌ای بین بورسی‌ها و رئیس کل بانک مرکزی تشکیل شد؛ طبق وعده‌های داده شده در آن جلسه نرخ سود بین بانکی باید کنترل می‌شد. البته سه چهار هفته بعد از جلسه مذکور نیز مدار نرخ سود بین بانکی نزولی بود ولی از هفته منتهی به 26 مردادماه استارت افزایش مجدد نرخ سود بین بانکی زده شد.
نرخ بهره بالا سرمایه‌گذاری را ضعیت می‌‌کند
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به افزایش نرخ بهره بانکی به «ابتکار» گفت: در ادبیات اقتصادی می‌گویند سرمایه‌گذاری با نرخ بهره رابطه عکس دارد. به بیانی روشن‌تر در اقتصادی که نرخ بهره بالا برود سرمایه‌گذاری به شدت ضعیف می‌شود.
وی ادامه داد: بازار سرمایه یک گوشه از بخش سرمایه‌گذاری است و تغییر در نرخ بهره اثر مستقیمی بر روی این بازار خواهد داشت.
صفاری اظهار کرد: یک اشتباه در خصوص افزایش نرخ بهره در دوره اول آقای روحانی انجام شد که باعث شد ما بدترین بازدهی تاریخ بورس را شاهد باشیم.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از اقتصاددان گمان می‌کنند با ابزار نرخ بهره می‌توانند جلو تورم را بگیرند اما مشکل تورم کشور تقاضا نیست که با تغییر بهره بتوان آن را کنترل کرد. بیشترین مشکل ما تورم ناشی از هزینه‌ها است. یعنی وقتی ما نرخ ارز 4200 تومان را به ارز نیما تبدیل می‌کنیم قطعا قیمت‌ها تطبیق پیدا خواهد کرد و این تورم هزینه است نه تورم ناشی از فشار تقاضا.
صفاری تاکید کرد: به غلط بسیاری از اقتصاددانان تصور می‌کنند افزایش نرخ بهره ابزار مناسبی برای کنترل تورم خواهد بود. این سیاست که در بسیاری از کشورها وجود دارد باعث رکود تورمی می‌شود. یعنی نه تنها تورم نزولی نمی‌شود بلکه رکود عمیقی نیز به وجود می‌آید.
افزایش نرخ بهره به ضرر بازار سرمایه است
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: افزایش نرخ بهره بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این اشتباهی است که می‌تواند تبعات منفی را به همراه داشته باشد. اگر این شیوه غلط را اصلاح نکنیم مطمئنا به ضرر بازار سرمایه و سهام‌داران تمام می‌شود.
وی در پایان تاکید کرد: من معتقدم که باید ریشه تورم را پیدا کنند و اشتباه است که با تغییر نرخ بهره بخواهیم تورم را کنترل کنیم.