روزنامه اعتماد
1401/06/17
انرژي زمين گرمايي فرصت آينده ايران
با تحريم‌هاي نفتي دولت ترامپ كه از سال 1397 عليه ايران اعمال شد، مشخص شد كه ايران براي تامين انرژي بايد روي منابعي غير از نفت براي نيازهاي برق و اقتصادي خود تكيه كند. مشخص شده است كه انرژي زمين گرمايي به عنوان يك منبع جديد بالقوه انرژي در ايران است. نفت براي دهه‌ها جزو منبع اصلي تامين انرژي ايران بوده است. اين كشور بيش از 208 ميليارد بشكه ذخاير نفت خام اثبات شده دارد كه زيربناي توليد سالانه حدود 2.3 ميليون بشكه در روز تا سال 2019/1398 بوده است. با افزايش رشد سالانه توليد ناخالص داخلي از كمتر از 6 درصد در سال 2006 به بيش از 12 درصد در سال 2016 و با افزايش 40 درصدي مصرف انرژي اوليه در اين دوره انرژي مورد نياز تامين شد و البته از طريق مصرف ناقص سوخت در خودروها، كارخانه‌ها و نيروگاه‌ها به صورت آلودگي شديد هوا كه منجر به بيماري‌هاي مختلف در شهرورندان ايراني شده، هزينه سنگين آن پرداخت شده است. اتكا به نفت هم نماد تركيب انرژي نامتعادل و هم منشا عدم توجه جدي به انرژي پاك در ايران بوده است. گاز طبيعي و نفت 98 درصد از كل مصرف انرژي اوليه ايران در سال 2018 را به خود اختصاص دادند. نيروگاه‌هاي سوخت فسيلي ظرفيت كل توليد انرژي بيش از 60 هزار مگاوات را در سال 2014 داشتند كه اكثريت قريب به اتفاق كل انرژي كشور است. ظرفيت برق حدود 75 هزار مگاوات است. تنوع بخشيدن به تركيب انرژي كشور، با مطالعه منابع انرژي‌ها پاك و تجديدپذير از دهه پنجاه خورشيدي آغاز شده است. ايران جغرافياي فيزيكي لازم براي ساخت انرژي‌هاي زمين گرمايي دارد، به نحوي كه حدود 9 درصد از زمين‌هاي ايران مي‌تواند محل سخت نيروگاه‌هاي زمين گرمايي باشد. وزارت نيرو 10 «منطقه با پتانسيل زمين گرمايي بالا» را در سراسر كشور شناسايي كرد. برخلاف واحدهاي حرارتي كه سوخت‌هاي فسيلي را مي‌سوزانند، نيروگاه‌هاي زمين گرمايي انتشار دي‌اكسيدكربن كمي دارند.انتشار دي اكسيدكربن از نيروگاه‌هاي زمين گرمايي كمتر از 5 درصد از نيروگاه‌هاي معمولي زغال‌سنگ است. تا سال 2015، ظرفيت انرژي زمين گرمايي در سراسر جهان به 13 گيگاوات رسيد كه 28 درصد آن در ايالات متحده نصب شده است. تركيه، يكي از كشورهاي پيشرو در منطقه در صنعت زمين گرمايي، در حال برنامه‌ريزي براي افزايش ظرفيت نصب شده خود تا سال 2023 به 2.5 گيگاوات است.
بررسي تغييرات دماي سطح زمين در اطراف آتشفشان دماوند و مطالعه ناهنجاري حرارتي مرتبط با فعاليت زمين گرمايي مناطق ناهنجار حرارتي رابطه فضايي نزديك با گسل‌ها، چشمه‌هاي آب گرم، سنگ‌شناسي، تغييرات هيدروترمال، مناطق تغيير شكل فعال و داده‌هاي جريان حرارت بالا زيرسطحي نشان داده است. نواحي ناهنجاري حرارتي مربوط به فعاليت زمين گرمايي، اوج حرارتي در سال 1386 نشان داد كه در آن خروج دود و لرزه‌خيزي بالاتر در محدوده قله دماوند از سوي نگارنده بررسي شد. استان تهران و البرز براساس سرشماري سال ۹۵ حدود ۱۶ ميليون نفر و استان مازندران حدود ۵ ميليون نفر جمعيت دارد، بنابراين مي‌توان برآورد كرد حدود ۲۲ ميليون نفر در نزديكي يا شعاع ۱۰۰ كيلومتري اين آتشفشان به عنوان مهم‌ترين آتشفشان كشور زندگي مي‌كنند. با توجه به وجود مخزن ۴۰۰ كيلومتر مربعي گدازه در دماوند اگر حفاري صورت بگيرد، مي‌تواند برق منطقه دشت هراز را با ۱۰۰ هزار نفر جمعيت تامين كند.
نيروي زمين گرمايي دست‌كم از سال 1979 يك محرك مهم براي دماي جهاني بوده است. اين بر اساس توانايي اثبات شده انرژي زمين گرمايي براي افزايش همرفت گرمايي در پوسته و همچنين اثر بر اتمسفر است. گرماي زمين گرمايي مي‌تواند همرفت گرمايي را تحريك كند و به صورت سازوكار مهم انتقال گرماي اقيانوس به اتمسفر پوشاننده زمين عمل كند.
اولين نيروگاه زمين گرمايي مشكين‌شهر در استان اردبيل با ظرفيت توليد ۵۵ مگاوات آماده بهره‌برداري است. در اين نيروگاه آب از طريق لوله به زير زمين تزريق مي‌شود و با گرماي ۲۵۰ تا ۵۰۰ درجه، آب به بخار تبديل شد و سپس اين بخار به سطح زمين آمده و توربين بخار را به گردش درمي‌آورد.
پيش‌بيني مي‌شود كه تعداد كلانشهرها در جهان تا سال 2030 از 33 به 43 افزايش يابد. افزايش تقاضاي انرژي، به موازات رشد جمعيت و تغييرات آب و هوايي، نيازمند سرمايه‌گذاري فوري در انرژي‌هاي پايدار است. پايگاه بالقوه منابع زمين گرمايي براي پوشش تقاضاي برق مسكوني براي كلانشهرها مهم دنيا بر اساس جمعيت كنوني‌شان كافي است و حتي بيش از ميزان مورد نياز كنوني‌شان است. انرژي زمين گرمايي، يك منبع مهم انرژي پاك مستقل از شرايط اقليمي مي‌تواند به‌طور قابل توجهي به نيازهاي انرژي، بهبود كيفيت هوا و كربن‌زدايي كلانشهرهاي جهان كمك كند.
دولت‌ها و مردم در مورد مزاياي زمين گرمايي بايد آموزش ببينند. علاوه بر اين، اين سياست‌هاي انرژي همراه با سرمايه‌گذاري در تحقيق و توسعه براي اطمينان از ادغام موفقيت‌آميز زمين گرمايي در تركيب تامين انرژي آينده مورد نياز است.
سایر اخبار این روزنامه
درياچه جان مي‌دهد
رشد نجومي تورم اجاره‌بها در يك ماه
انتقاد تند دبیر ستاد نهی از منکر از برخوردهاي دوگانه با دولت ها
ما برنده بوديم، نه بازنده
یک‌سال پیش کی‌روش یا رانگنیک قرار بود سرمربی تیم ملی بشوند
كي مي‌دونه؟
نگاهي اسطوره‌شناسانه به عاشورا
ميزان واقعي تاثير تحريم‌ها
انرژي زمين گرمايي فرصت آينده ايران
ادبيات «بايدي» و اقتصاد اثباتي
خداحافظي طولاني با اسكوچيچ
آموزش مهارت‌های زندگی به دانش‌آموزان
حسنعلي منصور را چه كسي كشت؟
