آرامش «اسکو» یا جنجال‌های «کی‌روش»؟

 خیلی زودتر از آن چه که فکر می‌کردیم، «کارلوس کی‌روش» که با تصمیم هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال جایگزین «دراگان اسکوچیچ» شد، به ایران می‌آید و سکان هدایت تیم‌ملی را برعهده خواهد گرفت. این تصمیم به طور قطع، موافقان و مخالفانی دارد که نظرات هر دو طرف بر اساس آمار فوتبالی و همچنین از منظر روان‌شناسی قابل بررسی است. سرمربی قبلی تیم‌ملی فوتبال کشورمان که تاریخ‌سازترین صعود ادوار تاریخ جام‌جهانی را برای ما رقم زد، از تیم کنار رفته است و حالا «کی‌روش» سرمربی تیم‌ملی کشورمان است که در دوران پساسرمربی گری ایران، هدایت تیم‌های ملی کلمبیا و مصر را برعهده گرفت و نتوانست این دو کشور را به جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر برساند. همین اتفاق باعث شد یک نشریه کلمبیایی در کنایه‌ای تند به کی‌روش بنویسد: «وقتی احساس ناامیدی کردید، به کارلوس کی‌روش فکر کنید که به ‌رغم ناکامی با دو تیم در راهیابی به جام‌جهانی(کلمبیا و مصر) هدایت ایران در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر را بر عهده خواهد داشت.» اما از آن طرف، موافقان «کی‌روش» به نظم‌بخشی او به تیم‌ملی، قاطعیت در گرفتن تصمیم‌ها، تلاش برای کسب نتیجه به هر قیمتی، دانش و رزومه مربی گری درخشان‌تر و. .. اشاره می‌کنند و معتقدند با آرامش‌ روی اعصاب اسکوچیچ، مطیع فدراسیون و تصمیم‌هایش بودن، مماشات‌ به‌جای قاطعیت، رزومه نه چندان روشن و. .. در تورنمنت حساس جام‌جهانی به جایی نمی‌رسیدیم و حتی ممکن بود نتایج بسیار ضعیفی در این جام کسب کنیم. در پرونده امروز زندگی‌سلام به بررسی این تصمیم از نگاه کارشناسان فوتبالی و بخش فنی کاری نداریم و می‌خواهیم نسخه رئیس فعلی فدراسیون فوتبال را از منظر ویژگی‌های شخصیتی این دو مربی واکاوی کنیم و ببینیم رمز موفقیت، داشتن «اسکوچیچ» روی نیمکت تیم‌ملی بود یا برگرداندن «کارلوس کی‌روش»؟ با ما همراه باشید.
چرا واکاوی ویژگی‌های شخصیتی مربی مهم است؟
هر فردی ویژگی‌های شخصیتی دارد که از دیگر افراد متمایز می‌شود. به عنوان مثال یک فرد برونگراست و فردی دیگر درونگرا. یک فرد به کارهای فنی علاقه دارد و فردی دیگر به کارهای اجتماعی و فرهنگی. هر شغلی هم ویژگی‌های خاص مربوط به خودش را دارد. در یک شغل نیاز است فرد یک کار ثابت انجام دهد مثل بایگانی در یک اداره، اما در شغلی دیگر لازم است در مکان‌های مختلف حضور داشته باشد مانند خبرنگار. حال نکته این جاست که اگر ویژگی‌های مخصوص به یک شغل با ویژگی‌های شخصیتی یک فرد هماهنگ باشد، این هماهنگی نتیجه بسیار مناسبی را هم برای فرد و هم برای دیگران در پی دارد. در این شرایط، خود فرد به رضایت شغلی می‌رسد و دیگران اعم از مدیرانش، اطرافیان و... از کار او راضی‌اند. اگر هم برعکس باشد، یعنی ویژگی‌های شخصیتی فرد با خصوصیات شغلی که به آن اشتغال دارد هماهنگ نباشد، به فرسودگی شغلی دچار می‌شود و دیگران از عملکرد او رضایت نخواهند داشت. در این بین، شغل سرمربی گری فوتبال از مشاغلی است که در رده حرفه‌های مدیریتی قلمداد می‌شود. یک مدیر علاوه بر این که لازم است مراقب و دلسوز کارمندش باشد، باید بتواند منافع سازمان را بر منافع شخص ترجیح دهد، با بی‌نظمی و بی‌انضباطی قاطعانه برخورد کند تا جلوی اتفاقات مشابه گرفته شود و عنان کار از دستش خارج نشود. همچنین یک مدیر باید بین کارمندانش مقبولیت داشته باشد تا دستوراتش اجرا شود. بنابراین به صورت خلاصه مدیر باید بتواند نیروهای سازمان را در جهت اهداف سازمان بسیج کند و در این راه نگذارد حواشی، مانع رسیدن سازمان به اهداف مدنظر شود. با این توضیحات، واضح است که ویژگی‌های شخصیتی «کی‌روش» و «اسکوچیچ»، سهم زیادی در نتایج کسب شده تیم ملی فوتبال کشورمان داشته و خواهد داشت.
جنجال‌های «کی‌روش»
در جنگ کسب منابع

کی‌روش از دوران جام‌جهانی پیشین، طرفداران و مخالفان سرسخت خود را در جامعه فوتبال ایران دارد. این سابقه باعث خواهد شد برخی از همکاری با او اجتناب کنند. اما اسکوچیچ مهربان و آرام تقریبا با همه کنار آمده بود. این احتمال هم مطرح است که مدیریت جدید فدراسیون فوتبال ترجیح داده برای جلب توجه و امکانات، فردی هیجان‌مدار چون «کی‌روش» را در اختیار داشته باشد تا به وسیله جنجال‌های او، مقامات و مسئولان را مجاب کند که امکانات بیشتری در اختیار فدراسیون قرار دهند. در واقع کی‌روش برای جنگ منابع به تهران خواهد آمد و روی نیمکت تیم‌ملی کشورمان خواهد نشست. اتفاقی که بدون شک، تیم‌ملی در مدت زمان باقی مانده تا جام‌جهانی به آن نیاز دارد و این کار اسکوچیچ نبود و او از پس آن برنمی‌آمد. اگر صرفا از این منظر به ماجرا نگاه کنیم، به نظر می‌رسد «کی‌روش» انتخاب خوبی برای نیمکت تیم‌ملی بوده است. حالا باید کمی صبر کرد و دید که بین آرامش اسکوچیچ و جنجال‌های کی‌روش، کدام یک برای کسب نتیجه در جام‌جهانی قطر گره‌گشاتر خواهد بود.

ریشه‌های دودستگی و سردرگمی بازیکنان
دوباره «کی‌روش» روی نیمکت تیم ملی فوتبال ایران نشست اما شیوه اعلام این خبر و قطع همکاری با «اسکوچیچ» مهم‌ترین بخش این تغییر و تحول بود که نباید تاثیراتش مورد غفلت مسئولان فوتبالی قرار بگیرد. نحوه برخورد فدراسیون فوتبال با این مربی، شایسته فدراسیون نبود و کارنامه فوتبالی او مشخص است، تیمی را که در آستانه حذف ناباورانه از جام‌جهانی 2022 بود، تحویل گرفت و مرحله مقدماتی معتبرترین رویداد ورزشی جهان را با صدرنشینی به پایان رساندند. بعد از کسب این موفقیت به‌جای این که به تیم آرامش ببخشند تا مربی و بازیکنان با روان آسوده‌تری، آماده شرکت در مسابقات شوند ، «اسکوچیچ» با شایعات رسانه‌ای از قصد فدراسیون برای تغییر خود در آستانه جام‌جهانی مطلع شد و در پی آن دودستگی بازیکنان و ماجرای استوری‌ برخی در حمایت  از اسکو یا از آن طرف کی‌روش پیش آمد. این مدل رفتار صرفا باعث بی‌اعتباری فدراسیون فوتبال شده و قطعا در روند آماده‌سازی تیم ملی اختلال ایجاد خواهد کرد. حفظ احترام افراد از سوی کارفرما بسیار مهم است.  همین رفتار باعث ایجاد دو دستگی و سردرگمی بازیکنان خواهد شد. این موضوع را که در سه ماه باقی مانده تا جام جهانی، کی‌روش چه اقدامات فنی موثری می‌تواند انجام دهد، به متخصصان فوتبال واگذار می‌کنیم اما تاثیر تغییر سرمربی بر روحیه تیم و روان بازیکنان هم بسیار مهم است که ظاهرا در این تصمیم، کمترین توجهی به آن نشده است.
 
متفاوت‌بودن موافقان‌و‌مخـــــالفان «کی‌روش» و «اسکوچیچ»
یکی از ویژگی‌های شخصیتی مربی سابق تیم ملی کشورمان که خیلی‌ها معتقدند همان بلای جان و زمینه‌ساز اخراجش از تیم‌ملی شد، مماشات به‌جای قاطعیت بود. قاطعیت و توجه ویژه به نظم را در عملکرد مربیان بزرگ بسیار دیده‌ایم مانند برخورد بلاژویچ با خداداد عزیزی، کی‌روش با سیدمهدی رحمتی و برانکو ایوانکوویچ با پیام صادقیان، محسن مسلمان و....  این افراد جایی که احساس کردند بی‌نظمی یک بازیکن ممکن است برای دیگران الگو شود، قاطعانه ایستادگی کردند، همچنان که اقتدار کی‌روش همواره نقل محافل ورزشی بوده و حتی فدراسیون برای ارتباط با او، حد و مرزی قائل بود چه برسد به بازیکنان، اما در باره اسکوچیچ این ویژگی مشاهده نمی‌شود و شاهد مماشات بسیار زیاد او و برگشتن از تصمیماتش بوده‌ایم. مثلا خیلی زود مهدی طارمی را بخشید، با این که بازیکنان استقلال را توبیخ کرده بود دوباره آن‌ها را به اردوی تیم ملی دعوت کرد و. ...  به‌طور کلی شخصیت کی‌روش جاذبه و دافعه بیشتری دارد. برخی به شدت طرفدار او هستند و  برخی به شدت مخالف او. اما «اسکوچیچ» در این میان نه دوست وفادار دارد و نه دشمن بزرگ.
 


ثبات نیمکت برای تیم‌ملی بهتر نبود؟
باتوجه به نکات گفته شده، ویژگی‌های شخصیتی اسکوچیچ با ویژگی‌هایی که شغل او می‌طلبد، انگار هماهنگی ندارد. اسکوچیچ فردی است که تا حد امکان از تنش دوری می‌جوید، روحیه‌ای نرم و آرام دارد  اما سرمربی گری تیم‌ملی با تنوع بالای سلیقه‌های بازیکنان و. .. روحیه‌ای مقتدر می‌طلبد که مجموعه تیم ملی را از حواشی دور کند، وقتی حرفی می‌زند، قاطعانه روی آن بایستد و اجازه دخالت به دیگران   ندهد. چه بسا بتوان گفت که شخصیت یک سرمربی از دانش او بسیار مهم‌تر باشد چراکه همین شخصیت است که آرامش را به تیم وارد و کمک می‌کند بازیکنان از حداکثر توان خود استفاده کنند.  با این حال و در مجموع، شاید ثبات سرمربی برای روحیه تیم ملی بهتر بود اما روحیه مقتدر «کی‌روش» هم مسئله‌ای بود که تیم برای موفقیت به آن نیاز داشت. حالا باید دید برنامه فدراسیون جدید برای تیم‌ملی چیست و آیا می‌تواند با ریکاوری ذهنی مناسب بازیکنان، تیم را در شرایط بهتری راهی جام‌جهانی قطر کند یا خیر؟