زنگ خطر رکودبه صدا درآمد

با انتشار گزارش «شامخ» مرداد ماه، زنگ خطر رکود به صدا درآمد و مشخص شد که بلاتکلیفی مذاکرات، کاهش اختصاص برق به برخی صنایع، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و برخی مشکلات و ناهماهنگی های دستگاه های مرتبط با فعالان اقتصادی در ایجاد شرایط رکودی موثر بوده است. اگرچه فعالان اقتصادی همچنان به بهبود اوضاع در ماه بعد امیدوار هستند. براساس اعلام اتاق بازرگانی ایران، نتایج سی و پنجمین دوره شامخ کل اقتصاد و چهل و هفتمین دوره شامخ بخش صنعت از سوی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شد. «شامخ» شاخصی ترکیبی است که با نظرخواهی از فعالان اقتصادی، آمادگی آن ها را برای فعالیت بیشتر در ماه های آینده نشان می دهد و بر اساس آن می توان روند تولید را پیش بینی کرد. طبق این گزارش‌ها، شاخص مدیران خرید برای کل اقتصاد ایران در مرداد برای سومین ماه متوالی کاهش پیدا کرده و به 48.06 واحد رسیده است. این شاخص عددی بین صفر و 100 است که عدد کمتر از 50، شرایط رکودی را نشان می دهد. همزمان، شاخص مدیران خرید صنعت نیز در این ماه در مرداد عدد 48.45 محاسبه شده که کمترین مقدار طی 12 ماه اخیر (به‌جز فروردین) محسوب می‌شود. شاخص سفارشات جدید به کمترین سطح 13 ماهه رسید از نکات قابل‌توجه شامخ کل اقتصاد در مرداد 1401 این است که شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان (42.33) برای دومین ماه پیاپی رکود داشته و به کمترین میزان طی 13 ماه اخیر (به‌غیراز فروردین‌) رسیده است. این شاخص در بخش‌های خدمات و کشاورزی و صنعت با کاهش همراه بوده است. به عقیده فعالان اقتصادی انتظار خریداران برای مذاکرات برجام و کاهش قدرت خرید مشتریان باعث کاهش شدید میزان تقاضا شده است. از سوی دیگر شاخص قیمت محصولات تولید شده و خدمات ارائه شده (51.96) به کمترین مقدار 28 ماه اخیر از اردیبهشت 99 رسیده و شاخص موجودی محصول نهایی در انبار یا کارهای معوق در مرداد (55.47) نسبت به ماه گذشته (57.10) کاهش جزئی داشته و دارای یکی از بیشترین مقادیر خود از ابتدای شروع طرح است. شاخص انتظارات راجع به میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده (63.72) طی چهار ماه اخیر به بیشترین میزان خود رسیده که نشان‌دهنده انتظارات خوش‌بینانه فعالان اقتصادی به بهبود فعالیت‌ها در شهریور است. ضربه قطعی برق و تعطیلات تابستانی به شامخ طبق نظرسنجی انجام شده از بنگاه‌های اقتصادی کشور، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در مرداد 48.06 بوده است که برای سومین ماه پیاپی کاهش داشته و نشان‌دهنده رکود در مرداد است. در این ماه به‌جز دو مؤلفه سرعت انجام و تحویل سفارش و میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی دیگر مؤلفه‌های اصلی کمتر از 50 ثبت شده‌اند. شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار در مرداد (47.37) به کمترین مقدار هفت ماه اخیر (به‌غیراز فروردین‌) رسیده است. بخش صنعت و خدمات و کشاورزی بیشترین کاهش و رکود را داشتند. قطعی‌های برق، تعطیلات تابستانی و کاهش تقاضا در رکود مرداد مؤثر بودند.  شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در مرداد (42.33) برای دومین ماه پیاپی رکود داشته و به کمترین میزان طی 13 ماه اخیر (به ‌غیر از فروردین‌) رسیده است. شاخص موجودی مواد اولیه و لوازم خریداری‌شده در مرداد (44.38) همچنان با رکود همراه است و به کمترین میزان طی چهار ماه اخیر رسیده است. نوسانات قیمتی و کمبود شدید نقدینگی باعث کاهش موجودی مواد اولیه شده است. معضل کمبود نیروی کار در بسیاری از شرکت ها! عدد شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در مرداد (57.16)، بیشترین مقدار از ابتدای شروع طرح را ثبت کرده است. بسیاری از شرکت‌ها با مشکل کمبود نیروی کار مواجه هستند. به گفته فعالان اقتصادی به دلیل مشکلات اقتصادی نیروی کار تمایلی به کار در کارخانه ندارند و نیروی کار جدید نیز بعد از گذراندن دوره‌های آموزشی ادامه همکاری نمی‌دهند و به‌ناچار باید نیروی کار استخدام کنند. شاخص قیمت محصولات تولید شده و خدمات ارائه شده (51.96) به کمترین مقدار 28 ماه اخیر از اردیبهشت 99 رسیده است. به نظر می‌رسد با کاهش تقاضا و نقدینگی، بسیاری از فعالان اقتصادی به ‌رغم هزینه زیاد نهاده‌های تولید و مواد اولیه با قیمت زیاد طی ماه‌های اخیر، محصولات خود را با حداقل سود به فروش می‌رسانند. شاخص انتظارات راجع به فعالیت اقتصادی در ماه آینده (63.72) طی چهار ماه اخیر به بیشترین میزان خود رسیده است که نشان‌دهنده انتظارات خوش‌بینانه فعالان اقتصادی به بهبود فعالیت‌ها در شهریور است.