از سرکشی آپارات‌گیم تا ترک فعل ساترا

مدیرعامل آپارات‌گیم با انتشار بیانیه‌ای تصویری در مقابل دعوت به قانونگرایی ساترا مبنی بر حذف تصاویر و نوشتار غیراخلاقی بعضی گیم‌ها یک بازی رسانه‌ای به راه انداخت و در حالی بحث ماژول شدن (تغییر بستر فعالیت) در یک رگولاتوری عربی را پیش کشید که تا به حال از تمامی مواهب قانونی و فراقانونی رگولاتور داخلی بهره‌مند بوده است.
اگرچه مسئولان آپارات روز گذشته مجبور شدند از موضع‌شان عقب‌نشینی و اعلام کنند فعلاً در همان بستر به فعالیت ادامه می‌دهند، اما در این زمینه مدیران ساترا نیز باید پاسخگوی ترک فعل و علت چشم‌پوشی از چندین سال اقدامات خلاف قانون «آپارات‌گیم» به افکار عمومی و بخش‌های نظارتی باشند.
سال‌ها ویژه‌خواری و انحصار بخش‌های متنوع «آپارات» به بهانه مقابله با سایت‌های خارجی که محتوای نامناسبی منتشر می‌کردند باعث شد مدیران این مجموعه دچار توهم شوند و در مقابل تذکرات قانونی دستگاه‌های نظارتی مانند ساترا با سوءاستفاده و تهییج کاربران جوان و نوجوان به بهانه سنگ‌اندازی بخش‌های نظارتی و صدور بیانیه دستگاه‌های قانونی را به ماژول شدن (تغییر بستر فعالیت) در رگلاتور‌های عربی و توئیچ تهدید کنند.
سرویس آپارات‌گیم از سال ۱۳۹۶ آغاز به کار کرده بود و در یک سال گذشته برای ۷۱ هزار گیم استریمر و نزدیک به ۴/۲ میلیون مخاطب محتوای آنلاین، گیم تولید کرد. محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل هلدینگ صباایده و مؤسس آپارات که سال‌های زیادی از انحصار و در اختیار داشتن اکوسیستم مجازی کشور برای فعالیت‌هایش استفاده کرده با انتشار یک ویدئوی هفت دقیقه‌ای به بهانه سنگ‌اندازی دستگاه‌های نظارتی گفته بود: «از اینکه بخواهیم انرژیمان را صرف توضیح دادن و جنگ‌های رسانه‌ای متنوع کنیم، خسته شده‌‎ایم.... آپارات‌گیم از روز جمعه ۱۸ شهریور ۱۴۰۱ برای همیشه خاموش می‌شود.»


از سوی دیگر روابط‌عمومی «ساترا» در پاسخ به اظهارات مدیرعامل آپارات از چشم‌پوشی چندساله بر اقدامات خلاف قانون آپارات و در اختیار داشتن انحصاری زیست‌بوم بازی‌های دیجیتال خبر داد که به معنای واقعی کلمه نشان‌دهنده ترک فعل مسئولان این سازمان در اجرای وظایف قانونی‌شان است.
تهییج گیمر‌های نوجوان با مظلوم‌نمایی
حمیدرضا جلالی، کارشناس صنعت بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای در رابطه با انتشار بیانیه ویدئویی تهدیدآمیز شکوری‌مقدم، مدیرعامل هلدینگ صباایده و مؤسس آپارات خطاب به گیمر‌ها و مسئولان ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) به «جوان» می‌گوید: اظهارات آقای شکوری‌مقدم از دو منظر قابل بررسی است؛ از منظر اول، ایشان اظهار نارضایتی کردند و به صورت ضمنی گفتند که سرویس آپارات‌گیم به دلیل فشار‌های نظارتی تعطیل شده است. در تحلیل این وجه از ماجرا باید عرض کنم که به نظر می‌رسد ایشان قصد تهییج مخاطبان جوان و نوجوان احساسی خودش را دارد و به دنبال مواجهه بین تصمیم نهاد‌های نظارتی وابسته به نظام با مخاطبانی که دغدغه استفاده از یک سرویس استریم گیم را دارند، است. همچنین خودش را به عنوان یک کارآفرین مظلوم در حوزه استارتاپ‌های دیجیتال معرفی می‌کند و نهاد‌های نظارتی را به مثابه دست‌انداز و مانع کار جلوه می‌دهد.
جلالی در مورد منظر دوم این اتفاقات و طرح این سؤال که واقعیت ماجرا چیست، می‌افزاید: چند نکته در این زمینه وجود دارد، نکته اول این است که آپارات‌گیم به عنوان سکوی اختصاصی طرفداران بازی و کسانی که از آن‌ها با تعابیری مثل گیمر، بازی‌خور یا هر چیز دیگری که به آن‌ها اطلاق کنیم، موفق عمل نکرده است. این مدعا چند دلیل ساده دارد؛ اول اینکه مطالعه و رصد عمیق اکانت‌هایی که در آپارات‌گیم استریم می‌کنند نشان می‌دهد این‌ها در دو مرحله کار را انجام می‌دادند؛ مرحله اولشان این بوده که بازی می‌کنند و سعی دارند تا تعداد مخاطب بالایی را جذب کنند. مرحله دوم لینک اکانت‌هایشان در دیسکورد، توئیچ و اینستاگرام را می‌دهند. به کلام ساده‌تر، یعنی از این‌ها آپارات به عنوان یک سکوی میانی برای ارجاع مخاطبان به صفحات درآمدزایی یا صفحاتشان در تلویزیون‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کردند. بنابراین خود این‌ها هم که کاربر حرفه‌ای آپارات هستند نگاه اشتغالزایی و درآمدزایی نداشتند!
نکته دوم این است که آپارات‌گیم و آپارات اساساً محیط زیست‌بوم اقتصادی نیست و اگر شما کسب درآمد مدل یوتیوب و تقسیم درآمدش با یوتیوبر‌ها را کنار آپارات بگذارید، خواهید دید که هزینه یک چیز خنده‌داری است و اصلاً چیز دندان‌گیری نیست! چه اینکه شما اگر به فالوور یا مشاهده میلیونی برسی شاید یک درآمدی به عنوان درآمد زندگی (شغل) از آپارات داشته باشی و با این ضرایب پایین و اندک کسی نمی‌تواند به آپارات نگاه یوتیوبر داشته باشد.
فیلتر یوتیوب به‌خاطر آپارات
این کارشناس حوزه بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای در ادامه توضیح می‌دهد: نکته سوم این است که خود آپارات محصول انحصار است، ما یوتیوب را فیلتر کردیم و به جایش وی اُ‌دی یا سرویس ویدئو در دسترس داخلی گذاشتیم. بنابراین آقای شکوری اگر الان ناراحت است و از وجود برخی مدیران غیرمتخصص در پست‌های تخصصی گلایه می‌کند حتما می‌داند همین مدیران بودند که تصمیم گرفتند محیطی به وجود بیاورند تا اکوسیستم آپارات در آن رشد کند! مثلاً اگر قرار باشد رفتار آپارات گیم مورد بررسی قرار بگیرد قطعاً یک جا‌هایی روی آن علامت سؤال وجود دارد. شما اگر در یوتیوب یک محتوایی را بارگذاری کنید و در بخشی از آن برشی از یک موسیقی یا فیلمی که متعلق به یک ناشر محتوایی دیگر است وجود داشته باشد کمتر از چند ساعت سیستم هوش مصنوعی آنالیزگر یوتیوب آن را تشخیص می‌دهد و اعلام می‌کند که درآمدی بابت این محتوا به شما نمی‌رسد، این در حالی است که ناشر اصلی طرح دعوا نکرده باشد. خب ما این شاخصه حرفه‌ای‌گری را در آپارات نمی‌بینیم و اصلاً علائمی از وجود هوش مصنوعی دیده نمی‌شود. در آپارات‌گیم شاهدیم هر شخصی با یک اکانت می‌تواند هر محتوایی را بارگذاری کند. این در حالی است که لیست بازی‌ها شامل بازی‌های نامناسبی بوده و تذکرات زیادی هم به آن‌ها داده شده است بازی‌هایی که در آن‌ها مطالب محتوایی نامناسب جنسی بسیار زیادی وجود دارند که به راحتی در سرویس «آپارات‌گیم» استریم می‌شوند!
بازگشت قهرمانانه!
هرچند تاکتیکی بودن اقدام آپارات مسئله قابل پیش‌بینی بود، اما پس از افشاگری و خودزنی ساترا در مورد نادیده گرفتن تخلفات آپارات، روز گذشته گردانندگان «آپارات‌گیم» اعلام کردند: «سرویس آپارات‌گیم تا زمان تصمیم‌گیری کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی به کار خود ادامه می‌دهد.» به قول رند فرزانه شیراز «آن همه ناز و تنعم که خزان می‌فرمود/ عاقبت در قدم باد بهار آخر شد».