گره کور

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


 
خبرها حکايت از اين داشت که اين‌بار براي اينکه روند مذاکرات دچار مشکل نشود، قطعنامه جديد صادر نکنند از اين رو به جاي صدور قطعنامه، بيانيه داده‌اند که دو مورد محتواي بيانيه قابل تحليل است: نخست اينکه آنها مدعي هستند اين حجمي که ايران دارد غني سازي مي‌کند هيچ توجيه غيرنظامي ندارد. يعني دارند به نوعي به روند افزايش غني سازي اورانيوم در ايران اعتراض مي‌کنند. درحالي که واقعيت اين است که ايران الان به اين موضوع به عنوان يک عامل بازدارنده نگاه مي‌کند و چون طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد ولي ايران تعهدات خود را انجام داد. 14 گزارش مديرکل وقت آژانس، آقاي آمانو هم تاييد کرد که ايران تعهدات خود را انجام داده ولي طرف آمريکايي به‌خصوص تعهداتش که مبني بر برداشتن تحريم‌ها و وضع نکردن تحريم جديد بود را انجام ندادند. حالا بعد از خروج آمريکا طرح دادند و انتظار داشتند ايران اين طرح را بدون کم و کاست بپذيرد درحالي که طرف ايراني مي‌گويد از اين موضوع هسته‌اي داريم به عنوان يک عامل بازدارنده براي طرف مقابل براي اينکه مجبور شود تحريم‌ها را بردارد، استفاده مي‌کنيم. و چون فعاليت‌هاي ايران زير نظر آژانس هست، پس جاي نگراني براي آژانس و هيچ فرد ديگري نيست. مادامي که ايران دارد زير نظر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي فعاليت مي‌کند، اصولا نمي‌شود گفت کارش ايراد دارد چون در چارچوب ان.پي.تي هيچ منعي براي غني سازي و ادامه آن در ايران وجود ندارد. اما انتظاري که اتحاديه اروپا دارد اين است که ايران در چارچوب برجام خودش را محدود کند. اين انتظار هم موقعي مي‌تواند منطقي باشد که آنها تعهدات برجامي را از طرف آمريکايي‌ها مطالبه و خودشان هم اجرايي کنند. وقتي آمريکا حاضر نيست تحريم‌ها را لغو کند و مطالبات را جواب نمي‌دهد بنابراين طرف ايراني هم خودش را ملزم به اجراي برجام نمي‌بيند. پس فعاليت‌هاي ايران زير نظر آژانس است و طبق ان.پي.تي هيچ محدوديتي براي غني سازي وجود ندارد. اگر آنها نگران فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران هستند بهتر است فشار را روي آمريکا بگذارند طرف آمريکايي را متقاعد کنند که تحريم‌ها را لغو کند و به تعهدات خود به برجام بازگردد. قطعا طرف ايراني بارها اعلام کرده که اگر آنها تعهدات خود را اجرا کنند ايران نيز به تعهداتي که در برجام پذيرفته، بازخواهد گذشت. از اين رو اين بيانيه جز اينکه گره مذاکرات را کورتر کند، نتيجه ديگري ندارد و اتحاديه اروپا بايد از آمريکا بخواهد تحريم‌ها را لغو کند و فضا را براي بازگشت به برجام آماده کند و در صورت تحقق اين موضوع حتما ايران هم تعهدات برجامي خود را انجام مي‌دهد. درباره پادمان هسته‌اي هم مشکل پابرجاست و همچنان اين بحث وجود دارد و ايران انتظار دارد اين موضوع در چارچوب 1+4 حل و فصل شود درحالي که آنها مدعي هستند بايد در چارچوب شوراي حکام حل شود. اما چون خود اتحاديه اروپا و همچنين آلمان، انگليس و فرانسه به عنوان اعضاي شوراي حکام آن قطعنامه‌هاي پيشنهادي که يکي سال 99 و يکي هم خرداد امسال داده‌اند، همان‌ها مي‌توانند يک قطعنامه دهند و اين مساله را فيصله بخشند ولي آنها مي‌گويند چنين کاري نخواهند کرد براي اينکه بايد ايران به سوالات پاسخ دهد. طرف ايراني هم به جاي اينکه مشکل را با آژانس حل کند خواهان اين است که اين مساله از نظر سياسي حل شود. خلاصه اينکه الان شرايط مذاکرات بين اين مساله گير است که طرف ايراني معتقد است قبل از توافق بايد مساله پادمان حل شود ولي طرف اروپايي معتقد است بايد در حين اجراي توافقي که در 120 روز حاصل مي‌شود اين مساله هم با شوراي حکام حل و فصل شود و آنها هم قول مساعدت داده‌اند. درنهايت اينکه مساله پيچيده شده و ضررش متوجه مردم ايران است که مشکلات اقتصادي همچنان ادامه دارد و اين گره همچنان کور باقي مانده است.