روایتی از حضور ۲۰ سال پیش پادشاه کنونی انگلیس در ایران

پادشاه شدن چارلز سوم، ولیعهد پیر انگلیس بعد از درگذشت مادرش، خبر‌های قدیمی پیرامون او را مجدد به سرخط خبر‌های رسانه‌ها آورده است. از جمله اخباری که این ایام مورد توجه قرار گرفت، سفر او به ایران در جریان زلزله بم در سال ۸۲ است. این تنها سفر یک عضو خانواده سلطنتی انگلیس به ایران پس از انقلاب اسلامی سال ۵۷ است. آن زمان در حالی که فضای سیاسی و اجتماعی و رسانه‌ای ایران کاملاً تحت تأثیر زلزله بم بود و کل ظرفیت کشور برای کمک به حادثه دیدگان بسیج شده بود، خبر رسید که جانشین ملکه انگلیس، در سفری غیرمنتظره به ایران آمده است. در حالی که دولت خاتمی و دولت انگلیس این سفر را غیردیپلماتیک و صرفاً انسان‌دوستانه می‌دانستند، او قبل از ورود به کرمان در تهران با محمد خاتمی – و نه حتی مقامی پایین‌تر از سطح ریاست جمهوری- دیدار کرد. روز گذشته سایت مشرق گزارشی تحلیلی درباره این سفر منتشر کرد که نکات جالب توجهی دارد.
اول آنکه گرچه مسئولان انگلیسی مدعی شدند که «سفر پرنس چارلز به ایران به‌هیچ‌وجه سفری سیاسی نیست و عضو خانواده سلطنتی تنها برای بازدید از مناطق زلزله‌زده راهی بم شده است.» و گرچه «در ایران نیز یکی از معاونان وزارت امور خارجه این سفر را کاملاً غیرسیاسی خوانده و تأکید کرده بود که قرار نیست پرنس چارلز در ایران دیدار دیپلماتیک داشته باشد»، اما «در سازمان هلال‌احمر هیچ‌کسی از دیدار نماینده انگلیس از مناطق زلزله‌زده در بم خبر نداشت.»
دیدار او با رئیس‌جمهور وقت ایران هم نشان داد این ادعا‌ها صادقانه نیست.
دوم آنکه «هیلاری بنو مدیر توسعه بین‌المللی انگلیس پس از سفر وی به بم اعلام کرد که مجموع کمک‌های ارائه‌شده از سوی این کشور به منطقه زلزله بم در حدود ۹۰۰ هزار پوند پیش‌بینی‌شده است، اما طبق گزارش‌های موجود انگلیس فقط ۱۵۰ هزار پوند کمک غیر نقدی انجام داد که نسبت به کمک‌هایی که مردم کشورمان در آن زمان به شهر بم انجام دادند رقمی بسیار ناچیز بود.»


سوم آنکه فاجعه بم برای دو دولت بهانه‌ای شده بود تا به عادی‌سازی روابط سیاسی بیندیشند. روزنامه شرق که در آن زمان در سرمقاله خود نوشت که «سفر پرنس چارلز به ایران بهترین موقعیت برای بازسازی دوباره روابط ایران با غرب به‌ویژه انگلیس است.» این روزنامه نوشته بود که دوران جنگ سرد در جهان رو به پایان است، اگر امروز با انگلیسی‌ها به تفاهم نرسیم، فردا با تغییرات سیاسی دیر می‌شود.
چهارم آنکه بعد‌ها رادیو فردا ارگان سازمان سیا در تحلیلی از دلایل سفر پرنس انگلیس به بهانه زلزله در بم نوشت: سفر پرنس چارلز هم‌زمان با رد صلاحیت برخی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس و نیز ناکامی دولت اصلاح‌طلب مانند دادن تنفس مصنوعی به لیبرال‌ها بود، این دیدار باوجود غیرسیاسی جلوه دادن آن باعث افزایش روحیه دولت شده و پیامی روشن برای اصلاح‌طلبان در داخل دارد. جالب آنکه چند هفته پس از این سفر پروژه نمایشی استعفای سیاسی در مجلس باهدف به انسداد کشیدن ساختار‌های سیاسی به راه افتاد! رسول منتجب نیا قائم‌مقام حزب اعتماد ملی بعد‌ها در شرح آن واقعه گفت که علامت‌هایی از بیرون وجود داشت که تحصن از داخل مجلس هدایت نمی‌شود، من می‌دانستم این کار عاقبت خیر و خوش ندارد.
پنجم آنکه سال‌ها بعد در همان منطقه از ایران، نازنین زاغری جاسوس دوتابعیتی ایرانی-انگلیسی توسط نهاد‌های امنیتی ایران دستگیر شد که باعث چالش بین ایران و انگلیس شد و انگلیس برای آزادی او تلاش بسیار کرد. زاغری در جریان زلزله بم به عنوان مأمور صلیب سرخ حضور داشت.
جالب آنکه نازنین زاغری در یکی از اعترافات خود نوشته است که پس از زلزله بم با پوشش نیروی فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ از خاک کرمان نمونه‌گیری کرده است.