روزنامه جوان
1401/06/22
نام و ناو «شهید سلیمانی» نگاهبان مقتدر آب‌های ایران
هفته گذشته با حضور ریاست ستاد کل نیرو‌های مسلح و فرمانده کل سپاه از اولین فروند از شناور‌های رزمی رده شهید سلیمانی در بندرعباس رونمایی شد. ناو شهید سلیمانی با هدف تأمین نیاز نیروی دریایی سپاه به شناوری با برد بالا و توان دریامانی در دریا‌های آزاد و آب‌های فراساحلی ساخته شده است. برخلاف رویه مرسوم طراحی شناور‌های نظامی در کشور و نیز در اغلب کشور‌های دنیا، سپاه در طراحی این شناور سراغ طرح جدیدتر دو بدنه یا کاتاماران به جای تک بدنه یا مونوهال رفت. این شیوه طراحی بدنه سبب میشود تا شناور مقاومت و پایداری بهتری در برابر شرایط نامساعد دریا و نیروی موج (فورس) بیشتری در آب‌های آزاد داشته باشد. سپاه قبلاً هم با شناور «شهید ناظری» نشان داده بود شجاعت رفتن به سمت طرح‌های نوین را در عرصه شناوری دارد و البته طراحی ناو شهید سلیمانی مستلزم کار‌های علمی، پژوهشی، آزمایشگاهی و شبیه‌سازی‌های دشوارتر و پیچیده‌تری برای طراحی یک شناور رزمی و چندمنظوره بود. نتیجه این فرایند سنگین که با محوریت مؤسسه صنایع دریایی شهید محلاتی سپاه و مشارکت سایر بخش‌های پژوهشی و فنی کشور صورت پذیرفت، رسیدن به یک طرح قابل اتکا بود، به طوری که سپاه تصمیم به ساخت همزمان سه فروند از این شناور گرفت. یک فروند در خود مؤسسه فوق‌الذکر در بوشهر، یک فروند در بندرعباس و یک فروند هم در صنایعی در قشم.با اتمام کار‌های پژوهشی و طراحی، کار ساخت این شناور‌ها از حدود دو سال پیش شروع شد و این سرعت ساخت و تحویل برای یک شناور رزمی چندمنظوره در کشور کم‌نظیر و شاید بتوان گفت بی‌نظیر است. فروند دوم و سوم این شناور هم در مراحل نهایی تکمیل قرار دارند. خط‌شکنی‌های سپاه با شناور جدید خود
اولین خط‌شکنی سپاه با شناوری که به یاد سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نامگذاری شده است، همین سرعت بالای ساخت و تحویل آن بود. برخلاف برخی طرح‌ها که ساخت آن‌ها بیش از یک دهه به طول انجامیده است، این روند ساخت و تولید نویدبخش افزایش جهشی توان رزم نیروی دریایی سپاه در آب‌های فراساحلی است.
خط‌شکنی در شکل طراحی مطابق اصول پنهان‌کاری راداری هم از دیگر مواردی است که در مورد ناو شهید سلیمانی باید ذکر شود. برخلاف طراحی‌های مرسوم، خطوط و ورق‌های بدنه این شناور با زوایای تند و فصل مشترک‌هایی با خطوط شکسته به هم متصل شده و در بیشتر بخش‌های بدنه یکپارچگی و پرهیز از ایجاد دریچه‌های متعدد و عدم‌نصب ادوات در ضلع بیرونی بدنه مراعات شده است. روی بدنه این شناور هم از نصب ادوات ریز و درشت به سبک شناور‌های مرسوم پرهیز شده است که این‌ها همگی سبب کاستن از بازتاب این شناور در رادار‌های دشمن میشود. این امر هم باعث به تأخیر افتادن کشف و هم به اشتباه افتادن دشمن در تشخیص و تعیین نوع این شناور میشود.
یکی از نکات برجسته در مورد ناو شهید سلیمانی تجهیز آن به پرتابگر‌های عمودی موشک است که برای اولین بار در کشور برای شناور‌های نیرو‌های مسلح رخ می‌دهد. تا پیش از این تنها از پرتابگر‌های افقی یا مایل در شناور‌های کوچک و بزرگ کشور استفاده می‌شد، اما بالاخره سپاه با نصب این نوع پرتابگر روی ناو شهید سلیمانی، قفل تجهیز ناو‌های نظامی ایران به این وسیله کاربردی را شکست. با استفاده از این نوع پرتابگر در فضای کمتری تعداد بیشتری موشک قابل جاسازی است. به علاوه موشک‌های عمودپرتاب می‌توانند با اهداف در هر سمت شناور که باشد بدون فوت وقت برای چرخش مکانیکی پرتابگر درگیر شوند. پرتابگر‌های عمودی امروزه برای شلیک انواع موشک‌های تهاجمی یا پدافندی طراحی می‌شوند و در نتیجه می‌توان گفت به جز موارد اعلام‌شده از تسلیحات موشکی ناو شهید سلیمانی که در ادامه به آن اشاره میشود، ممکن است موارد ناگفته‌ای هم از سلاح‌های موشکی در حال حاضر یا در آینده روی این شناور استفاده شود.
نکته بعد اینکه ناو شهید سلیمانی اولین شناور رزمی کشور است که به موشک‌های پدافند هوایی برد کوتاه و متوسط به صورت ترکیبی مجهز شده است. همچنین برای اولین بار این شناور به صورت ترکیبی به موشک‌های برد کوتاه و بلند کروز ضدکشتی هم مجهز شده است.
با توجه به سرعت اعلام‌شده برای این شناور ۶۷متری که معادل ۶۰کیلومتر بر ساعت عنوان شده است، می‌توان گفت ناو شهید سلیمانی سریع‌ترین شناور رزمی کشور بدون در نظر گرفتن قایق‌های تندرو است که البته سریع‌ترین قایق‌های تندرو هم در اختیار همان نیروی کاربر ناو شهید سلیمانی است. تسلیحات تهاجمی
ناو شهید سلیمانی بر اساس تصاویر موجود به چهار موشک ضدکشتی قدیر با برد ۳۰۰کیلومتر و دو موشک ضدکشتی نصیر با برد ۹۰کیلومتر مجهز شده است. همانطور که اشاره شد این اولین شناور رزمی ایران است که به دو نوع موشک کروز به صورت ترکیبی مجهز شده و به آن انعطاف بالایی در درگیری با اهداف مختلف می‌دهد. در نتیجه ناو شهید سلیمانی برای انهدام اهداف سبک یا برای آسیب زدن به شناور‌های سنگین دشمن و پرهیز از غرق کردن آن‌ها از موشک‌های سبک نصیر و برای یک جنگ تمام‌عیار با هر هدف شناوری از موشک‌های قدیر استفاده می‌کند.
اما به گفته فرمانده نیروی دریایی سپاه همین حالا این شناور امکان تجهیز به موشک‌های کروز ضدکشتی با برد ۷۵۰کیلومتر را هم دارد. هر چند این نوع موشک کروز رسماً رونمایی نشده، اما اخبار متعددی از عملیاتی بودن آن در نیروی دریایی سپاه وجود دارد، البته نیروی دریایی سپاه در حال کار برای عملیاتی کردن موشک‌های کروز ضدکشتی با برد ۲ هزارکیلومتر هم است که در شماره ۶۴۸۴ روزنامه جوان به آن پرداخته شد. این موشک در صورت قابلیت استفاده در واحد‌های شناوری قطعاً در آینده می‌تواند در ناو شهید سلیمانی هم مورد استفاده قرار گیرد. در هر صورت هر واحد از این نوع شناور رزمی فعلاً می‌تواند در منطقه‌ای به عرض هزارو ۵۰۰کیلومتر سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران را برقرار کند.
یک نکته مهم دیگر پیرامون تسلیحات تهاجمی ناو شهید سلیمانی امکان بارگذاری موشک‌های کروز ضداهداف زمینی در پرتابگر‌های عمودی این ناو است. اساساً در دهه‌های اخیر، پرتابگر‌های عمودی به صورت قابل تطبیق با انواع تسلیحات موشکی ساخته می‌شوند و با یک ساختار مشترک و به واسطه بخش‌ها یا ماژول‌های تطبیق‌دهنده داخلی، پذیرای موشک‌های مختلف می‌شوند. ناو شهید سلیمانی هم از این اصل طراحی مستثنی نیست و در نتیجه امکان حضور کروز‌های راهبردی ضداهداف زمینی هم در این ناو دور از انتظار نخواهد بود، اینکه تجهیز ناو شهید سلیمانی به چنین سلاحی چه اثرات راهبردی دارد، گزارش مستقلی می‌طلبد، اما سربسته می‌توان گفت همانطور که وجود سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی لرزه بر اندام دشمنان در قلب کاخ‌های‌شان می‌انداخت، ناو شهید سلیمانی هم با موشک کروز ضداهداف زمینی خواب آرام را از دشمنان در قلب کاخ‌های‌شان تا شعاعی برابر برد آن موشک مثلاً ۲ هزارکیلومتر می‌گیرد. تسلیحات پدافندی
همانطور که اشاره شد ناو شهید سلیمانی به دو نوع موشک برد کوتاه و متوسط پدافند هوایی مجهز شده است که آن‌ها هم به صورت عمودپرتاب و از سیلو‌های داخل بدنه ناو شلیک می‌شوند. هر چند نوع این موشک‌ها اعلام نشده، اما گمانه‌زنی‌های غالب در بین فعالان و رصدگران عرصه دفاعی بیشتر پیرامون موشک سامانه نواب/ زوبین با برد ۲۰کیلومتر و در وهله بعد موشک سامانه دزفول با برد ۱۲کیلومتر به عنوان کاندیدا‌های اصلی ایفای نقش دفاع برد کوتاه موشکی در این ناو است. هر دوی این سامانه‌ها، سلاح‌های قابلی در رده عملکردی خود هستند و چه در نقش انهدام اهداف در حال تهاجم به ناو شهید سلیمانی و چه در دفاع منطقه‌ای از سایر یگان‌های شناور هم‌گروه با این ناو کارایی بالایی خواهند داشت.
اما نکته مهم در این مورد، تعداد موشک‌های برد کوتاه قابل بارگذاری روی ناو شهید سلیمانی است. با توجه به ابعاد کوچک و جمع و جور این نوع موشک‌ها که پرتابگر هر کدام آن‌ها مقطعی در حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر دارد، ده‌ها تیر از موشک‌های نواب/ زوبین یا دزفول در ناو شهید سلیمانی قابل بارگذاری است. این نکته با در نظر داشتن ابعاد محفظه‌های پرتاب عمودی موشک روی این شناور رزمی قابل درک است.
در مورد موشک پدافند هوایی برد متوسط ناو شهید سلیمانی هم شایان ذکر است که در منابع رسمی، برد آن ۱۵۰کیلومتر اعلام شده است. این میزان بیش از چهار برابر بیشتر از برد موشک‌های پدافندی موجود روی ناوشکن‌های رده موج ساخت کشورمان است. نوع موشک مذکور روی ناو شهید سلیمانی هم اعلام نشده، اما گمانه‌زنی‌ها بیشتر روی گونه جدیدی از موشک صیاد ۳ است. صرف نظر از این موضوع که به خودی خود نشان‌دهنده توسعه یک موشک پدافند هوایی عمودپرتاب جدید علاوه بر صیاد ۴های سامانه باور ۳۷۳ است، اصل موضوع تجهیز یک ناو رزمی در ابعاد ناو شهید سلیمانی به موشک پدافند هوایی با این برد قابل تأمل است. امروزه انواع متعددی از تسلیحات هواپرتاب ضدکشتی یا ضداهداف زمینی دارای برد بیش از ۱۵۰کیلومتر هستند، در نتیجه هواپیمای حامل آن بدون ورود به محدوده درگیری موشک پدافندی می‌تواند سلاح خود را شلیک و بدون ورود به مهلکه فرار کند. این امر ضرورت به کارگیری تعداد بیشتر موشک‌های برد کوتاه برای انهدام مهمات و موشک‌های دورایستای رهاشده را آشکار می‌سازد که قطعاً در ناو شهید سلیمانی هم مورد توجه طراحان بوده است، پس به‌کارگیری موشک پدافندی با برد ۱۵۰کیلومتر چه لزومی دارد؟ اولاً در صورتی که دشمن فاقد سلاحی با برد دورایستایی بیش از این مقدار باشد، همچنان ناو شهید سلیمانی امکان انهدام پرنده حامل سلاح را دارد که قطعاً اثرگذاری بهتری در مواجهه با قدرت هوایی دشمن خواهد داشت. دوماً در صورت تشخیص شلیک یک سلاح دورایستا و در صورت داشتن مسیر آن، ناو شهید سلیمانی امکان مقابله با آن را در مسافت‌های بسیار دور و امن برای خود دارد و نیازی نخواهد بود مقابله با آن تا نزدیک شدن به فضای اطراف ناو به تأخیر انداخته شود، اما از این دو مهم‌تر، ناو رزمی که دارای موشک پدافند هوایی با برد قابل توجه باشد، امکان اثرگذاری روی قدرت هوایی دشمن و ممانعت از دسترسی دشمن به آسمان و ناامن کردن فضای اطراف را برای او خواهد داشت. این هم یک اثر راهبردی است که باید فراتر از قابلیت‌های راهکنشی (تاکتیکی) یک موشک پدافند هوایی برد متوسط تحلیل شود. در نظر بگیرید سه شناور از رده شهید سلیمانی که هر یک منطقه‌ای به عرض ۳۰۰کیلومتر را تحت پوشش دارند، می‌توانند در کنار هم منطقه‌ای به عرض ۹۰۰کیلومتر را برای هواپیما‌های دشمن ناامن کنند. این اتفاق می‌تواند صدها کیلومتر دورتر از ساحل و خارج از برد سامانه‌های راهبردی زمین‌پایه در حال خدمت در ایران مثل اس- ۲۰۰، اس- ۳۰۰ و باور- ۳۷۳ رخ دهد. در نتیجه تجهیز ناو شهید سلیمانی به موشک پدافند هوایی با برد متوسط کاری بسیار ارزشمند است که نتایج راهبردی علاوه بر راهکنشی دارد. تجهیزات راداری و جنگالی
در حال حاضر ناو شهید سلیمانی به انواع رادار‌های جست‌وجوی سطحی تجهیز شده است. این رادار‌ها از انواع برد کوتاه تا متوسط و در باند‌های فرکانسی همچون ایکس را که دقت بالایی در تشخیص اهداف دارد، شامل می‌شوند. برخی از این رادار‌ها طبق اطلاعات رسمی منتشره توان ردگیری همزمان ۱۰۰ هدف را دارند که به شناور حامل آن‌ها امکان اشراف اطلاعاتی بالایی می‌دهد. صنعت دفاعی کشور البته سازنده انواع سامانه‌های شنود و جمع‌آوری سیگنالی هم است که اتفاقاً یک مرحله از مراحل تحویل انبوه تجهیزات به نیروی دریایی سپاه در دو سال گذشته به این نوع ادوات اختصاص داشت. نصب این سامانه‌ها روی ناو شهید سلیمانی به افزایش اشراف اطلاعاتی روی تحرکات ناوگان دشمن کمک شایانی می‌کند. همچنین تجهیزات مربوط به کشف و ردیابی زیردریایی‌ها هم در ناو شهید سلیمانی کار گذاشته شده است که ساخت داخل بوده و جزئیات عملکرد آن برای دشمن ناشناخته است. به کمک این تجهیزات و البته تسلیحاتی مانند اژدر و انواع مین، ناو شهید سلیمانی به پایان‌دهنده‌ای بر جولان زیردریایی‌های دشمن در منطقه تحت اشراف خود تبدیل خواهد شد.
تکمیل‌کننده سامانه‌های اشراف، سامانه‌های جنگ الکترونیک و فریب‌دهنده هستند. در زمینه جنگال (جنگ الکترونیک) انواع این سامانه‌ها در باند‌های فرکانسی مختلف و با قابلیت‌های خیره‌کننده توسط صنعت دفاعی کشور ساخته میشود که انواع دریاپایه آن‌ها هم در اختیار نیرو‌های دریایی کشورمان در ارتش و سپاه قرار دارد. ناو شهید سلیمانی هم از این دست تجهیزات بی‌بهره نیست و انواع سامانه‌های جنگالی برای گمراه کردن موشک‌ها و پهپاد‌های دشمن روی آن به کار گرفته شده است. در نهایت سامانه‌های پرتاب اهداف کاذب و فریب‌دهنده هم روی این شناور کار گذاشته شده است که به خوبی فضای اطراف ناو را در برابر انواع موشک‌های راداری و حرارتی و لیزری ایمن می‌کنند. ادوات توپخانه‌ای
با وجود تسلیح ناو شهید سلیمانی به انواع سامانه‌های موشکی و الکترونیکی، این شناور از تسلیحات توپخانه‌ای هم بی‌بهره نمانده است. چهار توپ ۲۰ میلیمتری سه لوله چرخان (گتلینگ) متصل به مخزن بزرگی از گلوله در چهار نقطه اطراف این ناو نصب شده‌اند که پوشش کامل با همپوشانی کافی روی اطراف این ناو برای دفاع در برابر موشک‌های کروز و پهپاد‌های مهاجم در آخرین حلقه دفاعی ناو ایجاد می‌کنند. این توپ‌ها بردی بیش از هزار تا هزارو ۵۰۰متر داشته و هر کدام به سامانه هدف‌گیری اپتیکی مستقلی مجهز بوده و به صورت خودکار با سامانه کنترل آتش یا به صورت کنترل از راه دور از داخل شناور به کار گرفته می‌شوند و نیازی به استقرار خدمه در پشت آن‌ها برای شلیک وجود ندارد.
یک توپ تک لوله ۳۰ میلیمتری با برد حدود ۴ هزارمتر هم با یک سامانه هدف‌گیری الکترواپتیکی مستقل در جلوی ناو نصب شده که برای زدن اهداف شناوری و ساحلی و پروازی کاربرد دارد. برجک این توپ فضای بزرگی داشته که امکان ذخیره تعداد مناسبی گلوله را فراهم می‌کند. شکل این برجک هم همانند بدنه شناور مطابق با اصول پنهان‌کاری راداری با سطوح شکسته ساخته شده است. این نوع توپ در ایران با مهمات مختلفی از نفوذکننده تا آتش‌زا ساخته میشود که احتمالاً در ناو شهید سلیمانی هم مخزن‌های مختلف از انواع این گلوله‌ها برای این توپ باید تعبیه شده باشد. مأموریت‌ها
برد ناو شهید سلیمانی نزدیک ۱۰ هزارکیلومتر است که به راحتی امکان حضور این واحد رزمی را در آب‌های آزاد و فراساحلی برای حفاظت از منافع ایران و انقلاب اسلامی فراهم می‌کند. حفاظت از کشتیرانی تجاری و خطوط صادرات کشور، پشتیبانی از عملیات قایق‌های تندرو در عملیات‌های مختلف از جمله اعمال قانون در مورد شناور‌های بیگانه، دفاع هوایی از واحد‌های پیشرو ندسا در عملیات‌های هجومی ضدناوگان دشمن و نفوذ و تسخیر ساحل دشمن، عملیات گشتی ضدزیردریایی در آب‌های آزاد خصوصاً در ترکیب با بالگرد، ایجاد لایه دفاعی در برابر موشک‌ها و هواپیما‌های مهاجم در نواحی دور از ساحل، انتقال نیرو‌های عملیات ویژه برای اجرای عملیات و پشتیبانی از آن‌ها از جمله مأموریت‌های متنوعی است که ناو شهید سلیمانی قادر به اجرای آن‌ها به مدت بسیار طولانی‌تر از شناور‌های فعلی رزمی نیروی دریایی سپاه است.
این شناور به مدد داشتن اتاق‌های عملیات مجهز و تخصصی امکان اجرای مؤثر عملیات‌های ضدکشتی، ضدزیردریایی، دفاع هوایی و مشارکت در عملیات‌های آبی خاکی را دارد. ناو شهید سلیمانی در زیر عرشه بالگرد دارای فضایی برای ذخیره سه قایق تندرو با طول دست‌کم ۱۰متر است. این قایق‌ها می‌توانند از انواع نیروبر، گشتی و راکت‌انداز، مین‌ریز یا موشک‌انداز باشند که امکان اجرای عملیات ترکیبی تحت حمایت و برنامه‌ریزی ناو شهید سلیمانی را دارند. یک جرثقیل در پشت بدنه ناو کار به آب‌اندازی و بازیابی این قایق‌ها را بر عهده دارد. انواع پهپاد‌های شناسایی عمودپرواز هم در ناو شهید سلیمانی قرار دارد که برای افزایش اشراف محیطی تا شعاع بیش از ۱۰۰ کیلومتری اطراف ناو کاربرد دارند.
به گفته فرمانده نیروی دریایی سپاه، سردار پاسدار علیرضا تنگسیری ناو شهید سلیمانی در مرحله طراحی از بین ۱۰۰ هزار طرح بدنه مختلف بررسی و شکل‌گیری شده که این بررسی‌ها در رایانه انجام شده است. در این مراحل ۲۰ هزار صفحه سند برای طراحی این ناو تدوین شده است. در حالی که ساخت این شناور برای یک بازه زمانی دوساله برنامه‌ریزی شده بود، اما این کار در کمتر از دو سال صورت پذیرفته و وارد آزمایش‌های دریایی شده است. در دوران آزمایش‌ها اصلاحاتی روی این شناور در زمینه موتور و پروانه‌ها انجام شد تا به سرعت قابل قبول فعلی رسید. با اتمام آزمایش‌ها و عملیاتی شدن اولین فروند در آینده در هر سال یک فروند شناور رزمی از رده ناو شهید سلیمانی به نیروی دریایی سپاه افزوده خواهد شد. این شناور سبب افتخار امت صبور و شکور ایران اسلامی در روزگاری است که دشمن بیشترین فشار‌ها را از هر نوع ممکن بر کشور وارد می‌کند، شده و سبب رعب و وحشت بیش از پیش دشمن خواهد شد، خصوصاً که طبق قوانین دریایی هر بار که دشمن درخواست مکالمه با این شناور را داشته باشد، باید نام ناو شهید سلیمانی را به زبان بیاورد که این خود سبب زنده شدن یاد دلاوری‌های آن فرمانده فقید میشود.
سایر اخبار این روزنامه
پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت اولویت برنامه هفتم
دفاع منتقدانه یا مخالفت براندازانه؟
روایتی از حضور ۲۰ سال پیش پادشاه کنونی انگلیس در ایران
آلبانی، گروگان تروریسم امریکایی
دیده‌بانی غائب ما در مهاجرت نخبگان
هزینه‌های میلیاردی ادامه تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه
روز ملی سینما و گمشده‌ای به نام «سینمای ملی»
بازی خوب وابسته به طراحی محتوا و ساختار است نه تکنیک
نظرات حضرت آقا حرفه‌ای، تخصصی و کارشناسانه بود
سقوط آزاد فرنگی
فعالیت کمپ‌های غیرمجاز زیر سایه قانون
نام و ناو «شهید سلیمانی» نگاهبان مقتدر آب‌های ایران
حرف زدن از بمب ایران دیر شد!
تأمین امنیت مراسم جاماندگان اربعین در پایتخت با ۱۵ هزار پلیس
