نتیجه انتخابات کنگره تاثیری بر توافق ندارد

سعيد شمس
آرمانامروز: ظاهرا نمي‌‌توان براي پايان حالت بلاتکليفي توافق هسته‌اي زماني را تعيين کرد. نه آمريکا حاضر است از مواضع‌اش برگردد و نه ايران عقب‌نشيني را بر مي‌تابد. مي‌توان گفت، اميدواري چند هفته پيش درباره احياي برجام واهي بود و ظاهرا دو طرف مذاکره و نظام بين‌الملل پذيرفته‌اند که توافقي بين ايران و آمريکا وجود نخواهد داشت.
اميرعلي ابوالفتح، تحليلگر مسايل بين‌الملل در گفت‌وگو با «آرمان‌امروز» درباره چرايي مسکوت ماندن توافق و سرانجام برجام به پرسش‌هاي ما پاسخ داده است:
ظاهرا اميدي بهاحياي برجام نيست. مشکل از آمريکا است، يا ايران؟


ايران،‌ اروپا و در کل نظام بين‌الملل بايد با اين واقعيت کنار بيايند،‌ آمريکا از برجام خارج نشده است که برگردد. در واقع حتي قبل از ورود بايدن به کاخ‌سفيد و همچنين در  اين نزديک به 2 سالي که او رئيس‌جمهوري ايالات‌متحده شده است، نظر آمريکايي‌ها براي بازگشت هماني بود و است که پمپمئو در سال 2018 در قالب شروط 12 گانه مطرح کرد. پس بايد بگوييم، سياست آمريکا در زمان مسئوليت دموکرات‌ها دقيقا هماني است که در دولت دونالد ترامپ مدنظر قرار گرفته مي‌شد. آمريکا از ايران مي‌خواهد در مباحث مربوط به موشکي و حقوق‌بشر و ... نظراتش را اعمال کند و ايران هم به‌عنوان کشوري مستقل تحت‌هيچ شرايطي حاضر نيست، زير بار اين خواسته برود. در نتيجه به اين نتيجه مي‌رسيم که برجام بر نمي‌گردد و دو کشور همچنان درگير مذاکره‌هاي فرسايشي خواهند شد.
اين يعني مرگ برجام؟
بله. دقيقا اين يعني مرگ برجام.
پس چرا اينکه توافق امري محال شده است، اعلام رسمي نميشود؟
چون طرفين پلن B  ندارند. يعني اگر ايران و آمريکا رسما توافق را محال اعلام کنند، هر کدام بايد سياست جايگزين را معرفي کنند. البته آمريکايي‌ها اين اطمينان را دارند که ايران به سمت انرژي اتمي نخواهد رفت. پس سعي‌شان را به‌کار خواهند گرفت تا فشارهاي اقتصادي بيشتري تحميل کنند تا به زعم‌شان مردم تحت‌تاثير محدوديت‌هاي معيتشي صداي اعتراض‌شان را بلند کنند تا مسئولان ايران به‌اجبار و براي برداشتن تحريم‌ها از مواضع‌شان عقب‌نشيني کرده و شروط آمريکا را قبول کنند. البته تاکيد مي‌کنم، چنين حالتي بعيد است و ساختار سياسي نظام ايران بر نمي‌تابد مطالبه‌هاي غيرمنطفي آمريکا يا هر کشور ديگري را  قبول کند.
اين يعني تداوم تنگناهاي اقتصادي ؟
بله. ببينيد! هم ايران و هم آمريکا به‌نوعي در برزخ گرفتار شده‌اند. يعني پرونده هسته‌اي در حالتي قرار گرفته است که هيچ‌کس نمي‌داند با چه راه‌کاري مي‌توان اين موضوع بسيار مهم را به سرانجام رساند. در واقع ايران مي‌داند شروط آمريکا را نمي‌پذيرد و آمريکا هم مي‌داند، تحت هيچ‌شرايطي به گزينه نظامي حتي فکر هم نمي‌کند. برنامه ايالات‌متحده براي ايران‌ستزي به جنگ‌هاي قرن بيست‌ويک مثل فشار اقتصادي، حمله سايبري و ... متوسل خواهد شد.
اگر دموکراتها در انتخابات کنگره برنده شوند، ميتوان چشمانداز روشني براي پرونده هستهاي متصور  شد؟
مساله اين نيست که دموکرات‌ها يا جمهوري‌خواهان در انتخابات برنده شوند،‌ حتي اختلاف سليقه‌ي اين دو طيف سياسي مهم درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي هم مهم نيست. مهم اين است،‌ ايالات‌متحده برجامِ زمان اوباما را با منافع ملي خود در تضاد مي‌بيند و به‌همين دليل با وجود نقدهاي جدي که به چگونگي خروج ترامپ از توافق دارد، به توافقي که با شرايط‌شان همخوان نباشد، راضي نخواهد شد.
پس بايد از برجام قطعاميد کرد؟
ظاهرا همين است. تکرار و تاکيد مي‌کنم، ايران و آمريکا هيچ‌کدام راضي به‌ عقب‌نشيني از مواضع خود نخواهند شد.
 اما همين چند هفته پيش اميدواري زيادي درباره توافق به‌وجود آمده بود. 
همه اميدواري‌ها خوش‌خيالي‌ بود. حتي قبل از انتخابات 2020 ايالات‌متحده آمريکا هم معلوم بود،‌ اين کشور به‌هيچ وچه راضي نخواهد شد به توافق 2015 برگردد.