قند سمرقند

سفر رئیس‌جمهور کشورمان به سمرقند را می‌توان از جهات مختلف، سفری شیرین ارزیابی کرد؛ اول از آن رو که می‌تواند به توسعه کشور در قالب همکاری‌های منطقه‌ای تحت عنوان سازمان شانگ‌های کمک شایانی کند همان‌طور که ابراهیم رئیسی استراتژی نگاه به شرق و توسعه همسایگی را در صدر برنامه‌های سیاست خارجی دولت خود قرار داده است. این سفر که عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان شانگ‌های دستاورد آن است، بازار بزرگی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، ترانزیتی و همکاری‌های سیاسی و امنیتی را به روی ایران می‌گشاید و می‌تواند میخی باشد بر تابوت پایان یکجانبه‌گرایی امریکا و غرب در اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران؛ و دیگر از آن رو که انتظار می‌رود با ورود رسمی جمهوری اسلامی ایران به این سازمان، علاوه بر توسعه همکاری‌های چندجانبه منطقه‌ای، عملاً تحریم‌های امریکا بی اثر یا کم اثر شود. رئیس‌جمهور کشورمان روز گذشته در رأس هیئتی عالی رتبه سیاسی و اقتصادی و بنا به دعوت رئیس‌جمهور ازبکستان برای شرکت در اجلاس شانگ‌های و نیز دیدار رسمی از ازبکستان، وارد این کشور شد و شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان در ساختمان مرکز کنگره مجموعه گردشگری جاده ابریشم شهر تاریخی سمرقند، از او استقبال رسمی به عمل آورد.
علاءالدین بروجردی، رئیس انجمن دوستی ایران و چین در توصیف اهمیت پیوستن ایران به این سازمان گفت که به دلیل حضور دو عضو دائم شورای امنیت (چین و روسیه) در این نهاد و نیز عضویت چهار کشور از قدرت‌های هسته‌ای جهان (چین، روسیه، هند و پاکستان) در سازمان شانگهای، وجود بیش از ۴۰ درصد کل جمعیت جهان در جغرافیای تحت پوشش کشور‌های عضو این سازمان و نیز اختصاص بیش از ۲۵ درصد کل GDP جهان به کشور‌های عضو باعث شده که این سازمان از اهمیت انکارناپذیر در جهان برخوردار باشد.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در صفحه توئیتر خود، سفر دکتر رئیسی به سمرقند را واجد پیامی به نیویورک دانست و ضمن تقبیح تلویحی یکجانبه‌گرایی امریکا در نظام بین الملل نوشت: «پیام آقای دکتر رئیسی از سمرقند تا نیویورک: نظم عادلانه بین المللی از طریق چندجانبه گرایی اقتصادی».
ایران اراده کرده تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کند


روز گذشته، اما در نخستین روز سفر رئیسی به ازبکستان، پس از برگزاری مراسم استقبال رسمی، رؤسای جمهور ایران و ازبکستان نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه را برگزار کردند. سید ابراهیم رئیسی در این نشست، ضمن ابراز خرسندی از سفر به شهر تاریخی سمرقند و نیز تبریک فرارسیدن سالگرد استقلال این کشور با بیان اینکه روابط ایران با ازبکستان صرفاً یک روابط همسایگی و منطقه‌ای نیست، افزود: روابط دو کشور، روابطی عمیق، فرهنگی، تمدنی و قلبی است، لذا ما پیشرفت‌های ازبکستان را پیشرفت خودمان می‌دانیم و برای توسعه روابط بین دو کشور مانعی نمی‌بینیم.
رئیسی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی به‌رغم تحمیل تحریم‌های ظالمانه در سال‌های اخیر پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته است، اظهار داشت: ملت ایران اراده کرد که تهدید‌ها را تبدیل به فرصت کند و در نتیجه تلاش‌های صورت گرفته، ظرفیت‌های بسیاری در جمهوری اسلامی ایجاد شده است که بر اساس آن‌ها این آمادگی وجود دارد تا روابط دوجانبه را در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه تبادلات تجاری و اقتصادی افزایش دهیم.
رئیس‌جمهور حوزه‌های ترانزیت و حمل و نقل را از حوزه‌هایی دانست که ظرفیت‌های خوبی برای گسترش همکاری‌ها میان دو کشور دارند و تصریح کرد: جمهوری اسلامی با توجه به امکانات خود، در حوزه انرژی نیز زمینه و ظرفیت خوبی برای همکاری با ازبکستان دارد و امیدوارم با مذاکرات انجام شده میان مسئولان دو کشور در بخش انرژی و تفاهمات حاصل شده، گام‌های خوبی در این زمینه برداشته شود.
تبادلات تجاری می‌تواند تا ۴ برابر افزایش یابد
رئیسی امضای اسناد میان دو کشور را جلوه خوبی از اراده طرفین برای توسعه روابط در حوزه‌های مختلف دانست و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران همچنین در عرصه کشاورزی تجربیات خوبی دارد و کشاورزی می‌تواند یکی از زمینه‌های خوب همکاری بین دو کشور باشد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه با اراده موجود در مسئولان دو کشور، حجم تبادلات تجاری طرفین می‌تواند در گام اول از ۵۰۰ میلیون دلار فعلی سه تا چهار برابر افزایش یابد، گفت: جمهوری اسلامی همچنین در بخش‌های بازرگانی و همکاری‌های فنی-مهندسی نیز ظرفیت‌های خوبی برای گسترش همکاری با ازبکستان دارد. رئیسی همچنین از رأی مثبت و نظر مساعد ازبکستان برای تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگ‌های نیز تشکر کرد.
آقای شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان نیز در این نشست با ابراز خرسندی از اینکه در یک سال گذشته برای سومین بار با آیت‌الله رئیسی ملاقات و گفتگو می‌کند، سفر رئیس‌جمهور کشورمان به این کشور را تاریخی توصیف کرد و با تبریک فرارسیدن سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور از دکتر رئیسی خواست که سلام‌های گرم وی را به مقام معظم رهبری برساند.
رئیس‌جمهور ازبکستان با تبریک کامل شدن روند عضویت کشورمان در سازمان همکاری شانگ‌های در نشست سمرقند، گفت: ما در آغاز یک راه بزرگ و طولانی با یکدیگر قرار داریم. از زمان برگزاری اولین دیدار بنده و جنابعالی دیدار‌ها و رایزنی‌های مقامات دو کشور افزایش قابل توجهی داشته که این پایه محکمی برای توسعه بیش از پیش روابط فیمابین خواهد بود. برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، تأسیس کمیسیون مشترک سرمایه‌گذاری، برگزاری چند همایش تجاری و علوم و فناوری بین دو کشور، باعث افزایش انگیزه گسترش همکاری‌ها و روابط تهران و تاشکند است. در نتیجه این تعاملات، حجم مبادلات تجاری دو کشور در یک سال گذشته ۷۳ درصد افزایش یافته است و تعداد کل شرکت‌های مشترک با ایران، یا شرکت‌هایی که با سرمایه ایرانیان در ازبکستان تأسیس شده به ۳۰۸ شرکت رسیده است و این موضوع باعث می‌شود که ما به توسعه روابط در آینده با امید بیشتری نگاه کنیم.
تهران و تاشکند ۱۷ سند همکاری امضا کردند
پس از نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور، مراسم امضای اسناد همکاری و یادداشت تفاهم بین تهران و تاشکند در حضور رؤسای جمهور و بین وزرای دو کشور ایران و ازبکستان در ساختمان مرکز کنگره و در مجموعه گردشگری جاده ابریشم سمرقند برگزار شد و دو کشور ۱۷ سند همکاری در زمینه‌های انرژی، صنعت، کشاورزی، ورزشی و فرهنگی امضا کردند. این سند همکاری‌ها در زمینه‌های توسعه حمل و نقل ترانزیتی، مبادلات فرهنگی، گمرک، مبادلات تجاری و اقتصادی، بهداشت و دیگر زمینه‌هاست که بین وزیران ایران و ازبکستان و در حضور رؤسای جمهور به امضای طرفین رسید. پس از تبادل اسناد همکاری تهران و تاشکند که به امضای وزرای دولت دو کشور رسید، رؤسای جمهور ایران و ازبکستان نیز بیانیه مشترک همکاری دو کشور را امضا کردند.
اعتماد سیاسی را تقویت کردیم اکنون دنبال نقش‌آفرینی هستیم
سید ابراهیم رئیسی پیش از عزیمت به ازبکستان در فرودگاه مهرآباد و در جمع خبرنگاران هدف از این سفر را تقویت سیاست همسایگی، همگرایی، پیوستگی و عمومیت بخشیدن به چندجانبه‌گرایی دانست و افزود: در گام اول توسعه سیاست همسایگی توانستیم اعتماد سیاسی متقابل را در منطقه تقویت کنیم و در گام دوم نقش‌آفرینی اثرگذار جمهوری اسلامی ایران و حضور فعال در منطقه را دنبال می‌کنیم. رئیسی ادامه داد: در این مسیر به دنبال آن هستیم تا بتوانیم زیرساخت‌های موجود در آسیا و در وهله اول در کشور‌های همسایه، اعم از قدرت و توان اقتصادی، نظام پولی و بانکی و همه ظرفیت‌های دیگر اقتصادی موجود در منطقه را کنار هم قرار دهیم تا بهترین و بیشترین بهره از آن‌ها را در جهت منافع ملت ایران داشته باشیم.
رئیس‌جمهور در ادامه روابط دوجانبه با ازبکستان را خوب توصیف کرد و اظهار داشت: البته این میزان از روابط، به ویژه در حوزه مبادلات تجاری و اقتصادی کافی نیست. در حال حاضر روابط و مبادلات تجاری دو کشور در مرز ۵۰۰ میلیون دلار است که در سه دهه اخیر شاید بالا‌ترین سطح باشد، اما هم از نظر مسئولان ازبکستان، هم از نظر همکاران ما در وزارت امور خارجه و بخش‌های اقتصادی کشور، این میزان کافی نیست و می‌تواند به سطح بسیار بالاتری افزایش پیدا کند.
رئیسی تبادلات تجاری و اقتصادی، ترانزیت، حمل و نقل و همکاری‌های فرهنگی را از ظرفیت‌ها و زمینه‌های توسعه روابط ایران و ازبکستان برشمرد و تصریح کرد: حوزه تمدنی مشترک دو کشور می‌تواند تأثیر سازنده‌ای در ارتقای سطح روابط دوجانبه داشته باشد. با مذاکرات انجام گرفته میان مقامات تهران و تاشکند، تفاهم‌نامه‌هایی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری و فرهنگی آماده شده که در این سفر به امضای طرفین خواهد رسید.
رئیس‌جمهور در ادامه سخنانش با اشاره به تأیید ارتقای عضویت جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان همکاری شانگ‌های در نشست قبلی این اتحادیه مهم منطقه‌ای در تاجیکستان خاطرنشان کرد: در یک سالی که از تغییر عضویت ایران در سازمان شانگ‌های سپری شده، لازم بود اسناد این مجموعه مورد بررسی وزارت امور خارجه قرار گیرد که این کار انجام شده و اسناد در دولت به تصویب رسیده و در حال طی مراحل قانونی خود است.
رئیسی ادامه داد: یکی از اقدامات مهم در این اجلاس، قطعی شدن این اسناد است تا مسیر حقوقی آن‌ها نیز طی شود و به امضای وزیر محترم امور خارجه کشورمان و وزرای خارجه کشور‌های عضو برسند. رئیس‌جمهور همچنین با بیان اینکه در حاشیه اجلاس شانگ‌های برگزاری دیدار‌هایی نیز با تعدادی از سران کشور‌های شرکت‌کننده در این نشست برنامه‌ریزی شده است، گفت: برگزاری این دیدار‌ها حتماً به توسعه روابط بین جمهوری اسلامی ایران و کشور‌های منطقه کمک خواهد کرد.
رئیسی افزود: در این دیدار‌ها و مذاکرات حتماً درباره مسائل دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و مسائل بین‌المللی گفتگو خواهیم داشت و تلاش خواهیم کرد دیدگاه‌های‌مان را به هم نزدیک کنیم تا نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در منطقه و جهان بیش از پیش ارتقا یافته و اثربخش‌تر شده و روابط با کشور‌های همسایه هر چه بیشتر تقویت شود.