روزنامه ابتکار
1401/06/24
با سفر رئیس جمهوری به ازبکستان و شرکت در نشست سمرقند شکست طلسم عضویت دائم ایران در شانگهای
گروه سیاسی - سید ابراهیم رئیسی که به دعوت رسمی همتای ازبکستانی خود و به منظور دیدار رسمی دوجانبه و نیز شرکت در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، به ازبکستان سفر کرده است، روز با استقبال «عبدالله نعمتوویچ عارف اف» نخست وزیر ازبکستان، «ابراهیم عبدالرحمان اف» وزیر نوآوری، «فاضل اف» معاون وزیر امور خارجه، استاندار سمرقند، سفیر و جمعی از اعضای سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاشکند، وارد فرودگاه شهر تاریخی سمرقند شد.سفر رئیس جمهوری کشورمان به ازبکستان پس از وقفه‌ای ۲۰ ساله از آخرین سفر یکی از روسای جمهوری ایران به این کشور صورت می‌گیرد.
از برنامه های رئیس جمهوری در این سفر سه روزه، انجام مراسم استقبال رسمی از سوی رئیس جمهوری ازبکستان، برگزاری نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه، امضای چند سند همکاری میان مقامات دو کشور در حضور روسای جمهوری و برگزاری دیدار دکتر رئیسی و میرضیایف خواهد بود.
رئیسی در این سفر، همچنین ضمن شرکت و سخنرانی در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، با تعدادی از سران کشورهای شرکت کننده در این اجلاس نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد.
رئیسی پیش از سفر به ازبکستان برای شرکت در اجلاس شانگهای در فرودگاه مهرآباد اظهار کرد: درباره اجلاس شانگهای بحمدالله در اجلاس گذشته عضویت جمهوری اسلامی ایران تایید شد، اما لازم بود اسناد ما مورد بررسی وزارت امور خارجه قرار بگیرد که این اسناد مورد بررسی قرار گرفته و به تصویب دولت هم رسیده و مراحل قانونی آن در حال طی شدن است.
وی اضافه کرد: از اقدامات مهم در این سفر قطعی شدن این اسناد است که مسیر حقوقی آن باید طی شود و به امضای وزیر امور خارجه کشورمان و کشورهای عضو برسد.
رئیس دولت سیزدهم همچنین درباره اهداف دیگر سفر به ازبکستان عنوان کرد: این سفر به دعوت رئیس جمهوری ازبکستان انجام میشود که هم برای دیدار دو جانبه رسمی و هم برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای است. هدف از این سفر تقویت سیاست همسایگی، همگرایی، پیوستگی و چند جانبه‌گرایی است.
رئیسی با اشاره به زیرساخت‌هایی که در آسیا و کشورهای همسایه ایران وجود دارد، بیان کرد: ما باید قدرت و توان اقتصادی، نظام پولی و بانکی و همه ظرفیت‌هایی که در کشورهای همسایه وجود دارد را کنار هم قرار دهیم و بهترین استفاده را از آن بکنیم.
رئیس جمهوری با تاکید بر اینکه ایران و ازبکستان روابط دو جانبه بسیار خوبی با هم دارند یادآور شد: روابط ما به ویژه در موضوعات تجاری و اقتصادی خوب است، اما به اندازه کافی نیست. الان روابط تجاری ما با ازبکستان در مرز 500 میلیون دلار است که در سه دهه اخیر به بالاترین سطح خود رسیده اما از نظر دو طرف این میزان کافی نیست و می‌تواند افزایش بیابد.
چرا عضویت در شانگهای مهم است؟
بی‌تردید الحاق رسمی ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای، علاوه بر تقویت همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای، موجبات توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و ترویج مبادلات فرهنگی میان مردمان کشورهای عضو سازمان را فراهم خواهد آورد.
ضمن این که عضویت ایران در سازمان شانگهای تعامل دو سویه و مطلوبی را برای اعضا به دنبال خواهد داشت که می‌توانند از امتیازات و ظرفیت های یکدیگر بهره مند شوند.
جمهوری اسلامی ایران می تواند از فرصت به وجود آمده در شانگهای به منظور دور زدن و عبور از تحریم ها برای رشد و توسعه سیاسی - اقتصادی خود استفاده کند. ایران در ادامه سیاست منطقه گرایی خود در تلاش است تا روند عضویت کامل خود در دو سازمان مهم همکاری منطقه ای یعنی شانگهای و بریکس را تسریع بخشیده و تحکیم بخشد.
روند عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای از ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۰ در جریان نشست سران این سازمان در تاجیکستان آغاز شد، پیش از این ایران از سال ۲۰۰۵ عضو ناظر بود و بعد از آن نیز از سال ۲۰۰۸ درخواست عضویت کامل خود را مطرح کرد اما به دلیل تحریم‌های سازمان ملل امکان عضویت ایران وجود نداشت تا این که در سال ۲۰۱۵ در پی توافق هسته‌ای تحریم های سازمان ملل علیه ایران برداشته شد و موانع عضویت ایران تا حدود زیادی مرتفع شد البته غیر از اختلافات میان ایران و تاجیکستان، تحریم‌های آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل مانع جدی برای عضویت ایران در شانگهای بودند.
طبق مقررات سازمان شانگهای کشوری که تحت تحریم شورای امنیت سازمان ملل باشد نمی تواند به عضویت این سازمان درآید. هر کشوری که عضو این سازمان می شود باید تمام اسناد قبلی را بررسی کرده و در فاصله زمانی چند ماهه به آن ها ملحق شود.
این اسناد قابل تغییر و یا شرط گذاشتن نیستند. در حال حاضر نیز ۴۹ سند در این سازمان تصویب شده که بخش مهمی از آن درباره همکاری های نظامی و امنیتی است. برای همین منظور با حدود ۳۰ وزارتخانه، نهاد و یا سازمان این اسناد مورد بررسی قرار گرفته اند، در دولت تصویب شده و باید سپس جهت بررسی و تصویب به مجلس رفته و نهایتا مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد.
همچنین ایران فرصت دارد تا دسامبر به پنج سند ملحق شود. در واقع ایران متعهد می شود از تاریخ دریافت اطلاعیه دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای، حداکثر تا ۱ دسامبر ۲۰۲۲ به منشور، کنوانسیون مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی شانگهای مورخ ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ و پروتکل های آن ملحق شود.
براساس این گزارش، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این اجلاس سندی را با عنوان سند ترتیبات اجرایی الحاق امضا خواهد کرد، با سندی هم که وزیر خارجه امضا می کند، وضعیت ما در این سازمان تغییری نمی کند بلکه فقط آغاز روند عضویت دائم ایران در این سازمان رسمیت پیدا می کند. البته با این سند ما همچنان عضو دائم نیستیم و این موضوع فرآیندی زمان بر و چیزی حدود دو سال دارد. برای مثال در مورد هند و پاکستان دو سال طول کشید تا پروسه رسمی شدن سپری شود.
به نظر می‌رسد عضویت ایران در شانگهای را باید یک موفقیت و پیروزی دانست که استمرار همکاری های ایران با اعضای این سازمان می تواند به رشد و توسعه و تحقق اهداف شانگهای کمک قابل توجهی کند.
رئیسی رئیس جمهوری کشورمان در نشست خبری اخیری خود خاطرنشان کرد: حضور ما در شانگهای و همکاری ما با اعضای این سازمان، ما را به زیرساخت‌های اقتصادی آسیا مرتبط می‌کند تا سهم خودمان را از تجارت در منطقه داشته باشیم. حضور ما در منطقه امنیت ساز است، اما همان‌قدر که در تامین امنیت منطقه سهم داریم در اقتصاد منطقه سهم نداریم. ایران همکاری‌های بسیاری با چین داشته است و مصمم هستیم به ارتقای آن و ارتباط با چین و آن را متاثر از مسایل بین‌المللی و دیگر مسایل نمی‌کنیم، به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی این روابط باید توسعه یابد.
کاملا واضح و مبرهن است که ایران از ظرفیت بالایی در حفظ امنیت منطقه ای برخوردار است، در کنار آن پتانسیل بالای ترانزیتی و اقتصادی را هم داراست که می تواند در ارتقاء اهداف سازمان موثر باشد و همان طور که مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه کشورمان هم تاکید کرده ترانزیت و انرژی در پیمان شانگهای برای ایران اولویت بالایی دارد و دو فاکتور اصلی ترانزیت از شمال به جنوب و انرژی در این سازمان برای ما از اهمیت برخوردار است.
علاوه بر تقویت مسیر کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب و داشتن ظرفیت‌ها در زمینه تولید و صادرات انرژی مزیت اقتصادی عضویت و همکاری در این سازمان را نشان می دهد ضمن این که ایران در سال های اخیر نقش بسزایی در منطقه در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی از جمله مبارزه با تروریست های تکفیری در عراق و سوریه داشته و همین مساله یک ظرفیت قابل توجه برای کشورهای عضو شانگهای شناخته میشود زیرا یکی از اهداف این سازمان، نظارت بر تحولات منطقه‌ای گسترده‌تر و در عین حال مبارزه با سه آفت تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی است.
فرصت‌های تازه برای ایران
در این رابطه، عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به اینکه عضویت در شانگهای خوب است به ویژه این که با بسیاری از این کشورها که در مجاورت ما قرار دارند دارای فرهنگ نزدیک به هم هستیم، گفت: یکی از موضوعاتی که پیمان شانگهای براساس آن شکل گرفته همکاری میان اعضا است و اتفاقاتی هم که در افغانستان رخ داد و در رابطه با طالبان اعضای شانگهای هماهنگی‌هایی را با یکدیگر داشتند.
وی یادآور شد: اگر طی فرآیند عضویت دائم یکی از اعضا مخالف شود و یا اختلافاتی بروز کند کشور متقاضی عضویت دائم نمی‌تواند به عنوان عضو شناخته شود، در صورتی که با همین فرآیند پیش برویم احتملا تا سال آینده ایران به عضویت کامل شانگهای در آید.
به نظر می رسد با آغاز روند عضویت ایران در این سازمان، به جمع کشورهای غیر غربی می پیوندیم که همکاری های متقابل می تواند امتیازات و نتایج ملموسی برای کشورهای عضو داشته باشد.
عضویت ایران در سازمان شانگهای یکی از مهمترین رویدادها در عرصه روابط خارجی ایران به شمار می رود این حضور می تواند منجر به استفاده از ظرفیت ها و امکانات جدیدی برای ایران شوددر واقع عضویت ایران در سازمان شانگهای یکی از مهمترین رویدادها در عرصه روابط خارجی ایران به شمار می رود این حضور می تواند منجر به استفاده از ظرفیت ها و امکانات جدیدی برای ایران شود.
حضور ایران در مجموعه سیاسی امنیتی سازمان همکاری شانگهای و نقش‌آفرینی ایران در سازوکار اقتصادی بریکس پلاس، هم ایران را شریک در تصمیم‌سازی‌های کلان بین‌المللی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی کرده است و هم جایگاه جبهه چندجانبه گرایی را در معادلات بین‌المللی به طور معناداری ارتقا داده است.
به گزارش ایسنا، سازمان همکاری شانگهای در اصل سازمانی برای تامین امنیت منطقه‌ای است که بر مقابله با تهدیدات امنیتی غیرسنتی متمرکز می‌باشد. مبارزه با سه معضل تروریسم، جدایی طلبی و افراط‌گرایی به عنوان مفهومی که نخستین بار توسط دولت چین مطرح شد به عنوان یکی از بخشهای کلیدی همکاری در قالب سازمان همکاری شانگهای در زمان تاسیس این سازمان مطرح شد.
چانگ هوآ، سفیر چین در تهران نیز پیش از این به ایسنا گفته بود: چین از عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری های شانگهای حمایت می کند. بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، قرار است در جریان نشست ماه سپتامبر در سمرقند تفاهم نامه الحاق رسمی ایران به سازمان به تصویب اعضا رسیده و پس از آن ایران مطابق تفاهم نامه و مطالبات آن وظایف و مراحل مربوط به شرایط عضویت را تکمیل نموده و به عنوان عضو رسمی در سازمان پذیرفته شود.
وی تصریح کرد: سازمان همکاری های شانگهای مجموعه ای است که بر مبنای همکاری شکل گرفته و طبعا به هر میزان که کشورهای همکار آن بیشتر باشند شرایط بهتری برای کار در آن فراهم خواهد بود، بی تردید به هر میزان که “دایره دوستان” بزرگتر باشد، فضا نیز برای چنین تعاملاتی مهیاتر خواهد بود. امروز “خانواده بزرگ شانگهای” به طور بی وقفه در حال گسترش بوده و این خود نشانی از جذابیت مفهوم همکاری و تعامل در مجموعه سازمان است.
بنابراین هدف کشورهای اصلی عضو این سازمان، ثبات بخشیدن به نظام های سیاسی در منطقه است و با توجه به پتانسیل هایی که هر کدام از اعضا دارند می توانند تکمیل کننده ساختار سازمان و به نوعی تضمین کننده امنیت منطقه باشند. جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان کشوری که حضورش در منطقه امنیت ساز است، می‌تواند در زمینه‌های اقتصادی، انرژی و ترانزیت نیز در کنار سایر اعضای این سازمان نقش فعال و به‌سزایی را ایفا کند
سایر اخبار این روزنامه
جلسه شورای حکام بدون صدور قطعنامه علیه ایران پایان یافت
تعلیق توافق
با سفر رئیس جمهوری به ازبکستان و شرکت در نشست سمرقند
شکست طلسم عضویت دائم ایران در شانگهای
«ابتکار» دلایل موثر بر شرایط فعلی بازار سرمایه را بررسی کرد
فریز شدن بورس
آرین احمدی
حال سینما خوب نیست!
بهادری جهرمی:
رکورد سفرهای زائران اربعین شکسته شد
راهپیمایی عظیم اربعین ؛ فرصت بازیابی ثبات در عراق
مجلس چه زمانی صلاحیت وزیر پیشنهادی کار را بررسی می‌کند؟
دلیل استعفای ستاری از معاونت علمی ریاست جمهوری
فرمانده کل انتظامی کشور:
لزوم تشکیل اتاق وضعیت مشترک بین ایران و عراق
