روزنامه جوان
1401/06/27
شهید کلاهدوز حامی ساخت اولین فیلم عاشورایی سینما بود
فیلمسازان آثار محرمی و عاشورایی سینمای ایران با حضور در موزه سینما به مرور خاطرات خود پرداختند. در این مراسم حسن جلایر، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «سفیر» درباره ساخت این فیلم سینمایی در دهه ۶۰ و مشکلات ساخت آن توضیحاتی ارائه کرد و به نقش شهید عباس کلاهدوز، قائم‌مقام وقت سپاه پاسداران در ساخت فیلم «سفیر» پرداخت. جلایر گفت: «زمانی که تصمیم گرفتم فیلم سینمایی با موضوع عاشورا بسازم، آقای هاشمی‌طبا به کمک ما آمد و فریبرز صالح را برای کارگردانی پیشنهاد داد.»وی ادامه داد: «برای دریافت امکانات و بودجه به سپاه مراجعه کردیم و شهید کلاهدوز آن زمان قائم‌مقام سپاه بود و از ما برای ساخت این فیلم حمایت کرد. نکته جالب برای من شناخت کامل شهید کلاهدوز از سینما بود، به شکلی که حتی کارگردانانی همچون ساتیا جیت رأی را نیز به خوبی می‌شناخت و به من معرفی کرد و آن موقع بودجه ساخت فیلم را همراه با وسایل مورد نیاز در اختیارمان گذاشت.»
جلایر با اشاره به اینکه برای ساخت «سفیر» آن زمان ۳ میلیون تومان بودجه پیش‌بینی شده بود، بیان داشت: «مثلاً دستمزد فرامرز قریبیان برای سه ماه، ۸۰ هزار تومان تعیین شده بود.»
تهیه‌کننده «سفیر» خاطرنشان کرد: «در میانه ساخت فیلم آقای کلاهدوز شهید شد، درحالی‌که قرارداد ما برای دریافت بودجه هر سه ماه یک‌بار باید تمدید می‌شد و من نمی‌دانستم با شهید شدن کلاهدوز باید چه کنم، اما با کمک دوستان فیلم ساخته و حدود ۷ میلیون تومان برای ساخت «سفیر» هزینه شد.»
این تهیه‌کننده با اشاره به اینکه استقبال خوبی از سوی مخاطبان صورت گرفت، عنوان کرد: «در زمان اکران فیلم در همان سال‌ها فیلم «سفیر» به فروش ۱۹ میلیون تومانی رسید و نه‌تن‌ها توانستیم بودجه‌ای را که برای فیلم هزینه شده بود بازگردانیم، بلکه سود هم کردیم و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نیز عاید من شد که با آن یک مجتمع فرهنگی راه‌اندازی کردم و این مجتمع به نوعی به اولین دانشکده سینمایی تبدیل شد.»
وی خاطرنشان کرد: «سال ۶۲ جلساتی را با حضور زنده‌یاد عباس کیارستمی، امیر نادری و بهرام بیضایی تشکیل دادیم که در بنیاد مستضعفان برگزار می‌شد و آن‌ها آنجا را مانند خانه خودشان می‌دانستند و به تماشای فیلم می‌نشستند.»
ماجرای «روز واقعه»
در ادامه این نشست، جلایر با اشاره به اینکه فیلمنامه «روز واقعه» را به مبلغ ۶۰ هزار تومان از بیضایی خرید تا آن فیلم را بسازد، گفت: «بعد از خواندن فیلمنامه «روز واقعه» متوجه شدم فیلمنامه اشکالاتی دارد و باید به یک کمالی برسد. به بیضایی گفتم اگر بخواهی این فیلمنامه را بسازی چه پیشنهادی داری و او گفت این فیلمنامه خطوط نانوشته‌ای دارد که اگر بخواهم آن را بسازم، آن خطوط نانوشته را باید در فیلم به تصویر درآورم. به همین دلیل من خیلی با آن موافق نبودم تا اینکه شهرام اسدی را برای ساخت «روز واقعه» به من معرفی کردند.»
شهرام اسدی، کارگردان فیلم «روز واقعه» هم در سخنانی گفت: «یادم می‌آید آقای جلایر در ابتدای ساخت فیلم، سه نکته مهم به من گفتند که من هر سه را لحاظ کردم. یکی از نکات این بود که به من گفتند براساس باور‌های دینی و اعتقادات ما افراد عادی نمی‌توانند ندای الهی را بشنوند و من در جا‌های مختلف که درباره فیلمنامه «روز واقعه» توضیح می‌دادم، متوجه شدم که این مسئله بسیار مهم است.»
هیچ قصه‌ای بالاتر از قصه کربلا نیست
داریوش یاری، مستندسازی که فیلم «کربلا جغرافیای یک تاریخ» را در خصوص وقایع عاشورا ساخته است در خصوص اکران این فیلم در کربلای معلی توضیح داد: «یکی از سعادت‌های من این است که در روز تولد امام حسین (ع) این فیلم در کربلا در حالی پخش شد که می‌توانستم از طریق پنجره، ضریح حضرت را ببینم و فردای آن روز جایزه ۷ هزار دلاری جشنواره را به ما دادند.»
وی ادامه داد: «از نظر من واقعه کربلا به نوعی آخرین حجت خدا در زمین با همه بشریت بود و بلندترین ندای کربلا از کوچک‌ترین گلوی شهید کربلا گفته میشود. وقایعی که در سرزمین کربلا رخ می‌دهد پر از احکام الهی است.»
یاری با بیان اینکه هیچ قصه‌ای جذاب‌تر از کربلا نیست، عنوان کرد: «من به عنوان فیلمساز وقتی می‌خواهم اثری درباره کربلا بسازم باید مطالعه و دانش زیادی داشته باشم و وقتی این تسلط را پیدا می‌کنم تازه شبیه یک انسان معمولی شده‌ام که فقط وارد عزاداری شده است.»
راز ماندگاری فیلم‌های عاشورایی
هادی نائیجی و دانش اقباشاوی، کارگردانان فیلم اپیزودیک «هیهات» نیز درباره ساخت این فیلم و حس و حال فیلم‌های عاشورایی توضیحاتی ارائه دادند. نائیجی گفت: «ما در روایت قصه‌های مذهبی احساسات و وجوه درونی را نمی‌توانیم به خوبی منتقل کنیم و در این بخش ضعیف هستیم، به‌خصوص در زمان نگارش فیلمنامه. متأسفانه تاکنون ندیدم روی کاغذ این نوع روایت‌ها درست و با جزئیات نوشته شده باشد تا در زمان ساخت نیز به خوبی اجرا شود.»
اقباشاوی هم با بیان اینکه راز ماندگاری فیلم‌های عاشورایی، رنگارنگی و نگاه هنرمندانه‌ای است که به وقایع داشته‌اند، ساخت چنین فیلم‌هایی را نوعی عنایت و خواست خدا دانست و گفت: «جلسه ابتدایی ساخت فیلم هیهات در خانه فیلم داستانی برگزار شد و چند دقیقه بیشتر طول نکشید و قرار شد براساس یک پروتکل مشخص، فیلمی اپیزودیک بسازیم که تنوع، هارمونی و زمان حفظ شود و هر چهار کارگردان داستان‌های یکدیگر را تأیید کنند.»
این فیلمساز با اشاره به اینکه در ساخت این فیلم به نوعی دچار جنون عاشقی شده است، بیان داشت: «خوشبختانه «هیهات» دیده شد و هم در کشور خودمان و هم در ژاپن نیز مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال گفتند اپیزودی که هادی نائیجی ساخته شباهت زیادی به چند اسطوره کشورشان دارد.»
در این جلسه کیانوش دالوند، کارگردان انیمیشن سینمایی «ناسور» نیز در سخنانی با اشاره به اینکه این فیلم انیمیشن را بدون دریافت حمایت ساخته است، بیان داشت: «هرچه ما در روند ساخت فیلم جلو می‌رفتیم، متوجه می‌شدیم که این داستان به شدت اسطوره‌ای است و به دل می‌نشیند و حتی این مسئله را خارج از علاقه‌ای که داشتیم نیز می‌توانستیم متوجه شویم.»
وی ادامه داد: «از زمان نگارش فیلمنامه تا زمان دوبله، داستان و اتفاقات عاشورا و مصائبی که بر امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) گذشت، مرا رها نمی‌کرد. چه زمانی که می‌نوشتم و چه زمانی که گویندگی می‌کردم، دائم احساساتی می‌شدم و گریه می‌کردم.»
دالوند خاطرنشان کرد: «ابتدا تصور کردم که شاید به دلیل اینکه خودم به اثر نزدیک هستم تا این اندازه احساساتی می‌شوم و تحت تأثیر قرار می‌گیرم، اما بعد متوجه شدم در زمان دوبله سایر گویندگان نیز این احساسات را دارند.»
سایر اخبار این روزنامه
نمایش شور حسینی در راهپیمایی میلیونی جاماندگان
ابراز تأثر عمومی از مرگ غم‌انگیز مهسا امینی
تکامل شانگ‌های با عضویت ایران
قابی زیبا بر تصویر جنایت
وقتی سرمربی پاسخگو نیست!
ورزش یعنی برد و باخت همین
رتبه بالای ایران در سرعت خطوط جاده‌ای
شهید کلاهدوز حامی ساخت اولین فیلم عاشورایی سینما بود
ایران بدون توقف در بزرگراه شرق
حراج اعتبار «نیویورک تایمز» پیش پای براندازان
عضویت ایران در سازمان شانگ‌های و روند تغییر نظم جهانی
