روزنامه اعتماد
1401/06/27
برويم سر اصل مطلب
٭ يكم: برويم سر اصل مطلب. «بنبست ارتباطي» يك جامعه از چه شاخصههايي برخوردار است؟منطق معكوس ارسطو به ما ميآموزد كه گاه «استقرا» روش برتري نسبت به «قياس»- در تحليل يك جامعه ارتباطي مخدوش- است. بر اساس منطق معكوس استقرايي، به جاي آنكه از «ابتدا به انتها» مستند به رويدادهاي پيراموني با روش استقرا جامعهاي را تحليل كنيم؛ ميتوان از «انتها به ابتدا» و با روش معكوس، نتيجهگيري و استقرا كنيم، بر همين مبنا، مجموعه رخدادهاي به هم پيوسته اخير جامعه ايران نشان ميدهد كه امروزه، همه چيز در «چرخه خشونت و نفرت» توليد و بازتوليد ميشود. يك گام از اين نقطه انتها به قبل، نشان ميدهد كه «قانون و سپس توافقهاي اجتماعي و فرهنگي» كمترين كنش و نشانه ارتباطي را باقي نگذاشته است.
گام ديگري به عقب، از تحليل همين اتفاقات اخير، ما را به «عدم تفاهم ارتباطي» در جامعه امروز ايران ميرساند.
٭ دوم: باز برويم سر اصل مطلب. «نگاه هابرماسي» در ارتباطات و افزون بر آن، نگاه ارتباطي فيلسوفان شرقي- و در صدر آن خواجه نصير طوسي -به ما ميآموزد كه «فقدان گفتوگو» جامعه را رسانده است به اين نقطه. نقطهاي كه كمترين اعتماد در «راس هرم» ميان «كنشگران حكومت»، در «ميانه هرم» ميان «احزاب مختلف سياسي» و در «پايين هرم» ميان «اقشار مختلف جامعه» وجود ندارد.
واقعيت تلخ است؛ ولي جز اين نيست.
اساسا جامعه ارتباطي مخدوش، به جامعهاي گفته ميشود كه نشانههاي «پويش فهم ارتباطي» و سپس، «پويش كنش ارتباطي» در آن، موجود نيست يا در حداقل ممكن وجود دارد.
٭ سوم: باز برويم سر اصل مطلب ديگر. گفتوگو اما شرايط دارد، كمترين شرط آن، «ترك مونولوگ» و قائل شدن حق گفتوگو براي طرف مقابل است.
گفتوگو، نگاه از بالا به پايين، بر نميدارد، جز ساحت نخبگي.
نخبگان البته، حق دارند كه پس از سالها تحقيق و آزمون، «نظريه» خود را عرضه كنند و البته ديگر نخبگان، آن نظريه را- جز عموم مردم- نقد كرده و به سنجش ميآورند.بنابراين، چارهاي نيست جز آنكه از «خشونت»- در هر قالبي و شكلي- پرهيز كنيم و به گفتوگوها و سخن نخبگان روي بياوريم. آنچه در اين يك دهه اخير، رخ داده است و به ويژه با اتفاقات پي در پي اين روزها، چارهاي جز رفتن به سمت يك «جامعه ارتباطي كنشگر»- مبتني بر «فهم» و متكي بر «گفتوگو»- باقي نمانده است، ترديد نبايد كرد كه ادامه اين مسير تنها بنبست بيشتر است و بس.
سایر اخبار این روزنامه
مرگ مظلومانه مهسا اميني
سفارش قرآني تواصي به حق و تواصي به صبر دستورالعمل اساسي براي هميشه ماست
اجلاس كاملا آسيايي با ابعاد جهاني
عضويت در پيمان شانگهاي و تهديد تحريمها
پشت پرده رتبه جديد ايران در سرعت اينترنت
تعهد و سياست در شعر يدالله رويايي
تصلب در اداره امور
10 اپيزود از وقايع حجاب
كالبدشكافي مرگ مهسا
برويم سر اصل مطلب
گاهي چه زود دير ميشود
استاد شهريار، سنت گرايي نوپرداز